Ludzie, którzy nie mają problemów ze snem, często nawet nie zdają sobie sprawy, jaki jest on ważny. Dobrze przespana noc poprawia nastrój, koncentrację i wygląd, a człowiek czuje się wypoczęty. Osoby cierpiące na zaburzenia snu po obudzeniu nadal są zmęczone i trudno im funkcjonować w ciągu dnia. Bezsenność jest szczególnie uciążliwa dla opiekunek osób starszych, które biorą odpowiedzialność za drugiego, często schorowanego, człowieka. Jakie są przyczyny bezsenności i jak z nią walczyć?
Najczęstsze przyczyny bezsenności
Według powszechnie znanych badań dorosły człowiek powinien przesypiać 7-8 godzin na dobę, senior nieco mniej – około sześciu. Taka ilość snu ma zapewnić organizmowi regenerację i przygotowanie do następnego dnia. Jeśli śpisz mniej, możesz czuć się zmęczona, rozdrażniona, podenerwowana. Zaburzenia snu mogą mieć różny charakter. Często spotykana jest bezsenność krótkotrwała, związana z jakąś stresującą sytuacją życiową. Gdy sprawy wracają na właściwy tor, problemy ze snem mijają. Niektórzy reagują w ten sposób na stres w pracy. Inni natomiast pracują na różne zmiany czy podróżują między strefami czasowymi i trudno im wypracować porę odpoczynku. Powszechnie spotykane przyczyny bezsenności krótkotrwałej to:
- Zbyt wysoka lub niska temperatura w sypialni – przyjmuje się, że idealna temperatura do snu to 16-19 stopni. Być może nieraz miałaś problemy z zaśnięciem, gdy było za ciepło albo za zimno.
- Nieodpowiednia dieta – w szczególności jedzenie tłustych, kalorycznych, ciężkostrawnych kolacji.
- Drażniące odgłosy – nie powinno się zasypiać przy włączonym telewizorze czy radiu. Niektórym osobom w zaśnięciu przeszkadza głośniej tykający zegar. Trudno Ci się zasypia przy dźwiękach z ulicy? Rozważ zakup stoperów do uszu.
- Siedzący tryb życia – zwłaszcza kiedy wiąże się z codziennym wpatrywaniem w ekrany smartfona i laptopa.
- Brak odporności na stres – życie w nieustannym napięciu, poczuciu braku czasu, brak dbałości o codzienny relaks i wyciszenie (choćby kilkuminutowe).
Jakie skutki pociąga za sobą bezsenność u opiekuna osób starszych?
Przewlekła bezsenność u opiekunów seniorów to duży problem, gdyż może prowadzić do chorób przewlekłych. Na dodatek nierzadko wiąże się z obniżeniem wydolności organizmu. Męczące pobudki w ciągu nocy, przerywany sen i napięcie psychiczne obciążają mózg i ciało. W efekcie pojawiają się liczne objawy somatyczne: bóle głowy, mięśni, rozdrażnienie i niepokój, spadek motywacji, wolniejsze reagowanie, obniżony refleks, problemy z koncentracją. Niewyspanej opiekunce dużo trudniej jest wykonywać zawodowe obowiązki. Rozkojarzenie, zmęczenie i zły humor mogą nie tylko odbijać się na relacjach z podopiecznym, ale też stwarzać zagrożenie dla niego i dla opiekunki. Brak zdrowego i efektywnego snu to prosta droga do zaniedbań i podejmowania nieprzemyślanych decyzji.
Długotrwała bezsenność na tle nerwowym oddziałuje negatywnie na psychikę. Pojawia się ryzyko rozwoju schorzeń mózgu, na przykład depresji czy chorób afektywnych. Niska jakość snu albo jego całkowity brak obniża też odporność organizmu. Łatwiej więc zachorować na infekcję wirusową, ale nie tylko. Może też dojść do wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego: nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej i niewydolności serca, a także chorób żołądka i jelit. U starszych osób wzrasta niebezpieczeństwo zachorowania na schorzenia otępienne.
Cierpisz na bezsenność? Mamy dla Ciebie kilka rad
W przypadku krótkotrwałej bezsenności domowe sposoby i odpowiednia higiena snu pomogą szybko sobie z nią poradzić. Jednak, kiedy dolegliwości nie mijają, dobrze jest skonsultować się z lekarzem – być może potrzebne będzie leczenie farmakologiczne. Pamiętaj, że bezsenność to poważny problem zdrowotny, którego nie należy bagatelizować, zwłaszcza w opiece nad osobą starszą.
Jeżeli trudno Ci zasnąć, śpisz czujnie i wybudzasz się na długo przed budzikiem, warto podjąć zdecydowane kroki. Oto kilka domowych sposobów na bezsenność, które możesz przetestować:
- zamień ciężką kolację na lekki posiłek: kanapkę, sałatkę, zupę,
- ogranicz używki takie jak kawa, alkohol czy papierosy,
- bądź aktywna fizycznie: już codzienne spacery czy lekka gimnastyka znacznie poprawią jakość snu,
- na godzinę przed snem odłóż wszystkie urządzenia elektroniczne emitujące światło niebieskie (smartfony, tablety, telewizory). Zamiast tego możesz poczytać książkę albo posłuchać muzyki,
- kładź się do łóżka o stałej porze,
- tuż przed zaśnięciem nie zajmuj się już niczym, nie rozmawiaj przez telefon, odłóż lekturę. Pozwól organizmowi się wyciszyć,
- przed pójściem spać dobrze wywietrz pokój,
- zastosuj techniki relaksacyjne i oddechowe.
Walka z bezsennością nie jest łatwa, jednak przy zastosowaniu powyższych zasad można ją wygrać. Dobrym pomysłem jest przebywanie w łóżku tylko wtedy, kiedy jesteś senna. Jeżeli nie możesz zasnąć, staraj się na tym nie skupiać – możesz przespacerować się po pokoju. Skup się na wyciszeniu i odpoczynku, a szybciej przywołasz sen.