Zadaniem opiekunki seniora jest wspierać go i pomagać mu w codziennych czynnościach. Niestety, obok satysfakcji z dobrze wykonanej pracy pojawiają się również obawy, chociażby o zachorowanie. Podnoszenie, pomoc w chodzeniu, ubieranie, a szczególnie mycie i czesanie – wiążą się z bliskim kontaktem z osobą starszą i jej ciałem. Opiekunka jest więc codziennie narażona na styczność z wirusami i bakteriami odpowiedzialnymi za choroby zakaźne. Warto zatem wiedzieć, jak się przed nimi zabezpieczać.
Najczęstsze choroby zakaźne osób starszych
Seniorzy, z racji wieku i obniżonej odporności organizmu, mogą cierpieć na różne schorzenia. Ich objawami często są biegunki, wymioty, zakażenia układu moczowego oraz skórne. Wśród osób starszych występują również poważne zakażenia bakteryjne, które mogą być dużym zagrożeniem dla opiekuna. Mowa tutaj chociażby o gronkowcach, paciorkowcach, a także o grzybach, jak dermatofity czy drożdżaki. Równie niebezpieczne są wirusy – one także wywołują choroby zakaźne. Warto uważać w szczególności na wirusy odpowiedzialne za zapalenie wątroby. Należą do nich:
- Wirus HBV – odpowiada za zapalenie wątroby typu B. Jest o wiele groźniejszy nawet od wirusa HIV, ale mamy nad nim pewną przewagę: istnieje skuteczna szczepionka. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z zakażoną wydzieliną lub krwią. Jeśli opiekun miał przy tym uszkodzoną skórę albo śluzówkę, ryzyko zarażenia znacznie wzrasta.
- Wirus HCV – wywołuje zapalenie wątroby typu C. Wciąż jeszcze nie ma na niego szczepionki, choć badania trwają cały czas. Zakazić można się jedynie przez kontakt z krwią chorego.
Oprócz wyżej wymienionych wirusów wśród seniorów częste są również adenowirusy, norowirusy i reowirusy. Odpowiadają one za tak zwane wirusówki, w tym przeziębienia czy grypy żołądkowe. Jak zatem widać, niektóre choroby osób starszych mogą stanowić zagrożenie także dla opiekuna. Można się jednak przed nimi skutecznie bronić. W jaki sposób? Najlepszym wyjściem jest profilaktyka i codzienna, odpowiednia higiena osobista.
Profilaktyka zakażeń, czyli jak dobrze myć ręce
Najprostsze rozwiązania są zwykle najskuteczniejsze – choć czasami trudno w to uwierzyć. Tak samo jest i w tym przypadku. Najlepszą profilaktyką chorób zakaźnych w pracy opiekunki jest bowiem mycie rąk. Zabezpiecza ono zarówno Ciebie, jak i Twojego podopiecznego. W artykule mówimy bowiem o chorobach, którymi opiekunka może zarazić się od seniora. Warto jednak wiedzieć, iż ten proces działa w obie strony. Także osoba starsza jest narażona na wirusy, które możesz przynieść z zewnątrz (chociażby znanego nam od kilku lat koronawirusa). Dlatego, jeśli dbasz o swoje zdrowie, tym samym otaczasz opieką podopiecznego. Dobrze jest więc wyrobić sobie codzienny nawyk mycia rąk. Możesz robić to na dwa sposoby.
Pierwszym jest mycie socjalne, czyli podstawowe. Jego cel to pobieżne usunięcie brudu oraz wirusów i bakterii, które mogą się w nim znajdować. Procedura wygląda następująco: zwilżasz ręce i nadgarstki ciepłą wodą, a następnie rozsmarowujesz na nich mydło. Myjesz nim ręce przez 15 sekund, a później dokładnie spłukujesz pod bieżącą wodą. Na koniec wycierasz dokładnie dłonie ręcznikiem jednorazowym. Takie mycie stosuj zawsze po skorzystaniu z toalety, przed przygotowaniem posiłku dla seniora, po wytarciu nosa, a także po kontakcie ze zwierzętami.
Drugim typem mycia rąk jest mycie higieniczne. Jego celem jest usunięcie chorobotwórczych patogenów, które mogą znajdować się bezpośrednio na skórze. Procedura jest nieco bardziej rozbudowana. Mycie rąk mydłem powinno trwać 40-60 sekund i obejmować każdy centymetr skóry: grzbiety dłoni, boczne strony palców, kciuki, przestrzenie pomiędzy palcami. Po wytarciu rąk jednorazowym ręcznikiem należy zdezynfekować je środkiem odkażającym. Higieniczne mycie rąk należy stosować przed zabiegami pielęgnacyjnymi, po czynnościach higienicznych, przed i po karmieniu podopiecznego oraz po pielęgnacji własnego ciała.
Jak opiekunka może zapobiegać chorobom zakaźnym?
Mycie rąk jest najistotniejszym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym – co nie oznacza, że jedynym. Jako opiekunka, masz do dyspozycji jeszcze kilka metod ochrony siebie i seniora. Jedną z nich jest noszenie maseczki i zakładanie rękawic jednorazowych. Rękawiczki zakładaj zawsze wtedy, gdy istnieje ryzyko kontaktu z wydzielinami: krwią, śliną, łzami, moczem. Po użyciu natychmiast je wyrzuć. A do sprzątania i dezynfekcji możesz używać rękawic wielorazowych, które później umyjesz, zdezynfekujesz i wysuszysz. Maseczkę stosuj podczas choroby swojej albo podopiecznego, tak by zminimalizować ryzyko zarażenia. Jednej maski używaj tylko raz i wymień, gdy stanie się wilgotna. Zdejmuj ją, trzymając za tasiemki albo gumki. Nie dotykaj części twarzowej. Dobrym sposobem na unikanie zakażeń jest też stosowanie jednorazowych nakładek na deskę sedesową. Sprawdzają się w sytuacji, gdy z toalety korzysta więcej osób albo na wyjeździe, w toaletach publicznych.
W opiece bardzo istotna jest wiedza o chorobach zakaźnych i o tym, jak się nie zarazić od domownika seniora lub jego samego. Równie ważna jest świadomość tego, w jaki sposób możesz chronić podopiecznego przed zakażeniem. Główną rolę gra tu higiena, ale na niej sposoby ochrony się nie kończą. Chorobom zakaźnym można też zapobiegać poprzez zdrowe odżywianie, ruch i odpoczynek. Zadbaj o to, by senior się wysypiał i sama również staraj się codziennie pamiętać o zdrowym śnie. Codziennie wietrz wszystkie pomieszczenia w domu, niezależnie od pory roku. Gdy jest zimno, możesz poprosić podopiecznego, aby przeszedł do innego pokoju. Świeże powietrze hamuje namnażanie drobnoustrojów. I przede wszystkim staraj się zminimalizować stres, gdyż to on najbardziej obniża odporność.