Jednym z podstawowych zadań, które stawia przed nami opieka nad osobą starszą, jest dbanie o jej codzienną higienę. To, jak będzie wyglądać proces mycia, zależy od stanu zdrowia seniora. Samodzielny i mobilny podopieczny potrzebuje zwykle jedynie asysty czy drobnej pomocy. Inaczej jest w przypadku osoby leżącej, która nie może sama pójść do łazienki. Jak umyć unieruchomionego podopiecznego? O czym pamiętać i na co zwrócić uwagę podczas czynności higienicznych?
Opieka nad osobą starszą leżącą: przygotowanie do mycia
Poczucie czystości ciała ma znaczenie nie tylko dla zdrowia, ale i dla psychiki osoby starszej. Warto pamiętać o tym również (a nawet zwłaszcza) wtedy, gdy pod opieką masz leżącego, unieruchomionego podopiecznego. Codzienne dbanie o higienę pomoże uniknąć nie tylko nieprzyjemnego zapachu, ale też podrażnień skóry czy odparzeń.
Od czego rozpocząć mycie seniora? Na początek przygotuj kilka rzeczy, które Ci się przydadzą. Będą to:
- miska (jeśli to możliwe, najlepsza będzie pneumatyczna),
- podkłady jednorazowe i ręczniki higieniczne,
- dzbanek do łatwiejszego spłukania włosów,
- szampon,
- myjka jednorazowa (gąbkę trudno utrzymać w czystości),
- krem myjący (lepiej nie używać mydła, gdyż wysusza skórę),
- balsam nawilżający lub natłuszczający,
- płyn do higieny intymnej,
- szczoteczka i pasta do zębów,
- bielizna chłonna (jeśli jest potrzebna).
Zanim przystąpisz do mycia podopiecznego, upewnij się, że masz obok siebie wszystkie potrzebne rzeczy, a senior znajduje się w wygodnej, komfortowej i odosobnionej przestrzeni. Postaraj się zapewnić mu maksymalne poczucie bezpieczeństwa. Zasłoń okna, zamknij drzwi albo otocz łóżko parawanem. Zadbaj też o to, żeby osoba starsza nie leżała w przeciągu. Aby ochronić podopiecznego przed nadmierną wilgocią, dobrze będzie skorzystać z jednorazowych podkładów chłonnych lub specjalnych prześcieradeł. Rozbierz osobę starszą dopiero tuż przed myciem, aby ochronić ją przed chłodem. Dobrym pomysłem jest szybkie zakładanie ubrania na już umyte części ciała.
Jak dokładnie i sprawnie umyć leżącego seniora?
Myjąc podopiecznego, zawsze zaczynaj od twarzy i szyi. Na razie nie zdejmuj jeszcze górnej części ubrania, ale zabezpiecz je przed zamoczeniem – najlepszy będzie ręcznik. Pamiętaj o higienie jamy ustnej, nawet jeśli podopieczny nie ma zębów. Delikatną, miękką szczoteczką umyj mu dziąsła oraz język. Następny krok to mycie ramion, klatki piersiowej i brzucha. W przypadku kobiet trzeba regularnie sprawdzać, czy na skórze pod piersiami nie ma odparzeń. Teraz pora na mycie nóg i stóp. Raz lub dwa razy w miesiącu dobre jest obciąć paznokcie. Na samym końcu następuje mycie pleców i pośladków. W tym celu należy ułożyć podopiecznego na boku. Osobną kwestią jest higiena intymna: do niej wrócimy za chwilę.
Wielu opiekunów uważa, że najtrudniejszym aspektem higieny osoby leżącej jest mycie głowy – trzeba się z nim jednak zmierzyć. Zwykle wystarczy umyć seniorowi włosy dwa razy w tygodniu, chyba że akurat panuje upał. Ale jak umyć głowę osobie leżącej, która nie jest w stanie na bieżąco współpracować? Doskonałym rozwiązaniem będzie tu miska pneumatyczna, która ma wygodne wyprofilowanie. Dzięki niej mycie okaże się łatwiejsze i przyjemniejsze. Zabezpiecz ubranie i szyję seniora ręcznikiem, użyj delikatnego szamponu. Obok łóżka postaw dzbanek z ciepłą wodą do spłukiwania piany. Jej temperaturę najlepiej będzie sprawdzić za pomocą nadgarstka. Po umyciu wytrzyj włosy osoby starszej miękkim ręcznikiem i wysusz delikatnie suszarką. Od czasu do czasu możesz użyć suchego szamponu, ale pamiętaj, że nie jest on najzdrowszy dla skóry głowy.
Higiena intymna a opieka nad osobą starszą leżącą
Mycie okolic intymnych jest zwykle dość krępującą czynnością – zarówno dla podopiecznego, jak i dla jego opiekuna. Warto poznać kilka zasad, dzięki którym ten aspekt opieki nad osoba niepełnosprawną czy starszą będzie łatwiejszy dla Was obojga. Przede wszystkim zadbaj o to, żeby senior był częściowo zakryty. Odsłaniaj tylko te fragmenty ciała, jakie w danej chwili myjesz. Dzięki temu osoba starsza będzie czuła się mniej skrępowana i jednocześnie nie narazisz jej na wyziębienie. Zabezpiecz też materac nieprzemakalnym podkładem. Do mycia okolic intymnych dobrze jest wykorzystać specjalny żel lub płyn, chociaż ciepła woda i mydło również się sprawdzą. Pamiętaj, żeby do higieny krocza używać innej myjki i świeżego ręcznika. Chroń też skórę seniora przed powstawaniem odleżyn. W tym celu nasmaruj ją po myciu natłuszczającym balsamem.
Ważna jest także higiena umysłu seniora
Praca w opiece nad leżącą osobą starszą jest trudna i wymagająca. Trzeba dbać nie tylko o higienę ciała, ale i umysłu podopiecznego. Warto więc dołożyć wszelkich starań, żeby senior podczas mycia czuł się dobrze i bezpiecznie. Zawsze informuj go o zbliżającej się kąpieli i nie rób nic na siłę. Jeśli podopieczny protestuje, spokojnie wyjaśnij, dlaczego mycie jest potrzebne i spróbuj nakłonić go do zmiany zdania. Nie zapominaj, że czynności higieniczne, zwłaszcza gdy wykonuje je niemal obca osoba, są dla seniora dość krępującą i wstydliwą sytuacją. Dlatego dobrze jest zadbać o całkowity komfort osoby starszej. Niech mycie odbywa się w pomieszczeniu, do którego nikt inny nie może wejść. Wcześniej zaplanuj działania i na bieżąco mów podopiecznemu, co będziesz robić za chwilę. Dzięki temu obustronne skrępowanie ma szansę się zmniejszyć, a sama czynność stanie się nieco łatwiejsza.