Choroby otępienne, takie jak demencja starcza, to wyzwanie dla każdej opiekunki seniora. Z biegiem lat aktywność osoby starszej jest coraz bardziej ograniczona. Podopieczny ma problemy ze snem, samodzielnym myciem i jedzeniem, mówieniem czy załatwianiem potrzeb fizjologicznych. Sprawność umysłowa i fizyczna zanika. Czy ten proces można spowolnić? Jak najbardziej – zwykle przez odpowiednio dopasowane ćwiczenia.
Jakie ćwiczenia na poprawę pamięci wykonywać z seniorem?
Doskonałym sposobem na spowolnienie rozwoju demencji u osób starszych są ćwiczenia pamięci. Nie trzeba do tego specjalnych rekwizytów. Wystarczy odrobina dobrej woli i znajomość kilku podstawowych ćwiczeń. Poniżej przedstawiamy te, które najłatwiej jest wykonać w domowym zaciszu.
- Gra w skojarzenia: mówimy nazwę jakiegoś przedmiotu, a senior próbuje wymyślić do niego jak najwięcej skojarzeń. Przykład – filiżanka: herbata, ciastko, talerzyk, popołudnie, spotkanie, deser, posiłek, szafka, kuchnia.
- Używanie lewej ręki: to pomaga ćwiczyć prawą półkulę mózgu. Podczas codziennych czynności, jak mycie zębów, czesanie się, wycieranie stołu namawiaj podopiecznego do korzystania z lewej ręki.
- Rymowanki, zgadywanki, przysłowia: nauka krótkich, wierszowanych form wspomaga pamięć. Mogą to być nawet wierszyki dla dzieci albo te, które senior szczególnie lubi.
- Gry planszowe i karciane: szczególnie te, które wymagają zapamiętania ruchów lub obrazków.
- Kolorowanki: pobudzają do pracy obie półkule mózgu, wspomagają kreatywność oraz logiczne myślenie.
Wbrew pozorom ćwiczenia, zarówno umysłowe, jak i fizyczne, nie powinny być zbyt proste. W przeciwnym razie nie będą właściwie stymulować układu nerwowego. Warto więc sięgać po ćwiczenia pamięciowe i gimnastyczne o różnym poziomie trudności. Dobrym pomysłem jest też naśladowanie codziennych obowiązków w formie zabawy.
Aktywność fizyczna w walce z demencją starczą
Dla osób z demencją starczą ważna jest także aktywność fizyczna. Przy chorobach otępiennych seniorowi trudniej się poruszać. Zachęcaj go więc do codziennych spacerów i do stawiania prawidłowych kroków. Wśród chorych często obserwuje się szuranie nogami – namawiaj więc podopiecznego, żeby wyżej stawiał stopy. Dzięki temu wzmocni mięśnie nóg i pośladków. Długotrwałe leżenie i siedzenie również nie jest najlepszym i najzdrowszym pomysłem. Dlatego dobrze jest namawiać osobę starszą do wyrobienia codziennego limitu kroków. Pomocne okażą się aplikacje i opaski do monitorowania aktywności.
Do zachowania zdrowia przydadzą się także ćwiczenia rozciągające. Dzięki nim senior poprawi zakres ruchów i wzmocni mięśnie. Wybierz proste ćwiczenia, które podopieczny będzie chętnie wykonywał codziennie. Po rozciągnięciu wszystkich partii mięśni pora na ćwiczenia koordynacyjne. Będą to: ostrożne i wolne wymachy rąk, rytmiczne obciążanie mięśni nóg. Można do nich dołączyć rekreacyjną jazdę na rowerze stacjonarnym. W tle możesz puścić muzykę, którą lubi osoba starsza. A może podopieczny kiedyś uwielbiał tańczyć? Stwórzcie razem prostą choreografię opartą na kilku krokach.
Opieka nad seniorem z demencją: jaką aktywność wybrać?
Jak sprawić, by aktywność stała się dla seniora przyjemną rutyną? Pamiętaj o kilku zasadach:
- Bądź elastyczna. Nie zakładaj, że podopieczny przez kilka dni pod rząd będzie chciał zajmować się tym samym.
- Nie zmuszaj seniora do aktywności, jeśli nie czuje się na siłach, żeby ją podjąć.
- Daj osobie starszej dwie propozycje do wyboru. W przypadku większej liczby może nie być w stanie udzielić odpowiedzi.
- Zwracaj uwagę na to, czy podopieczny nie nudzi się albo nie jest zirytowany. Jeśli tak – zaproponuj inne zajęcie.
- Ustal takie same pory aktywności, np. rozwiązujcie krzyżówki po popołudniowej herbacie.
- Uzbrój się w cierpliwość. Nie zawsze da się od razu znaleźć zajęcie dla osoby z demencją starczą.
- Dowiedz się, co lubi podopieczny. Woli zajęcia indywidualne, czy w grupach? Taniec czy gimnastykę? Dopasuj aktywność do jego upodobań. Pamiętaj o tym, że mogą się one zmieniać wraz z postępowaniem choroby.
- Aktywność ma sprawiać przyjemność Wam obojgu. Jeśli czegoś „nie czujesz”, tracisz cierpliwość – odpuść i poszukaj innego rozwiązania.
Nie tak łatwo znaleźć ćwiczenia umysłowe lub fizyczne dla osoby z demencją starczą. Opieka nad nią jest bowiem codzienną walką z postępującą chorobą. W głowach opiekunek osób starszych pojawia się więc mnóstwo pytań. Czy to nie jest zbyt łatwe? A czy to zadanie nie sprawi mu/jej zbyt wielkich trudności? Co mu/jej się spodoba? Podstawową kwestią jest poznanie upodobań i preferencji seniora. Zaproponuj aktywność, która sprawi podopiecznemu radość. Zachęcisz go tym do działania.