Każdy opiekun osoby starszej z pewnością choć raz zadał sobie pytanie: czy demencja starcza i Alzheimer to to samo? Wielu ludzi traktuje je jako jedną jednostkę chorobową. Tymczasem są to dwa różne schorzenia. I chociaż Alzheimer w 80% przypadków rozwija się w towarzystwie demencji, to warto wiedzieć o różnicach. Dzięki temu można odpowiednio zaopiekować się chorym podopiecznym.
Co to jest demencja starcza?
W wyjaśnieniu tego pojęcia pomoże definicja Światowej Organizacji Zdrowia. Według niej demencja starcza (czyli inaczej otępienie) to ogólny zespół objawów, które pojawiły się na skutek choroby albo uszkodzenia struktur mózgu. U chorego można zaobserwować zaburzenia pamięci, rozumienia, myślenia, orientacji, uczenia się i przyswajania informacji. Wraz z postępowaniem choroby narastają trudności w odtwarzaniu treści, które starsza osoba już zna. Dane pokazują, że w Polsce na choroby otępienne cierpi ponad pół miliona osób. Wśród nich najwięcej jest seniorów po 85. roku życia. Warto wspomnieć, że demencja starcza to choroba przewlekła, która stale postępuje. Nie można jej całkowicie wyleczyć. Kuracja opiera się jedynie na zahamowaniu rozwoju i na złagodzeniu związanych z demencją dolegliwości.
Przyczyną otępienia jest uszkodzenie mózgu chorego związane z procesem starzenia albo z chorobami neurologicznymi. Jednak demencja występuje także u ludzi młodych. Tutaj powodami są: infekcje tkanki mózgowej, przewlekły, długotrwały stres, używki (alkohol, substancje psychoaktywne) i wady ośrodkowego układu nerwowego. Skupmy się jednak przede wszystkim na demencji u seniorów. Wraz z upływem lat osłabieniu ulegają zdolności intelektualne i poznawcze. Pierwsze objawy nie są dla osoby starszej dokuczliwe, dlatego łatwo je przeoczyć. Otoczenie seniora często traktuje je też jako normalną oznakę starzenia. W miarę rozwoju choroby objawy są coraz bardziej widoczne i kłopotliwe dla podopiecznego. Trudniej mu normalnie funkcjonować, a w ostatnim etapie choroby staje się całkowicie zależny od innych.
Objawy demencji starczej:
- kłopoty z zapamiętywaniem i przypominaniem sobie wyrazów, imion i nazwisk
- problem z liczeniem
- zaburzenia orientacji czasu i przestrzeni
- pogorszenie nastroju, apatia
- skrajne emocje, agresywne zachowanie
- zaburzenia zachowania, mowy
- trudności w rozpoznawaniu osób, nawet bliskich
- kłopoty z nazywaniem przedmiotów
- urojenia, omamy
Postępowanie w demencji starczej obejmuje jedynie złagodzenie objawów i zahamowanie rozwoju choroby. Jeśli Twój podopieczny ma demencję, warto wiedzieć, jak się nim opiekować. Niezwykle ważny jest trening i stymulacja mózgu. Doskonałym ćwiczeniem dla osób z demencją starczą jest czytanie książek, a także rozwiązywanie krzyżówek i łamigłówek. Lekarze polecają też ćwiczenia, które wymagają precyzyjnych ruchów rąk. Podczas treningu bądź cierpliwa, wyrozumiała i nie pospieszaj seniora. Oboje unikniecie w ten sposób frustracji i zdenerwowania. Pamiętaj, że demencja postępuje, a w jej ostatnich etapach chory może być całkowicie zależny od Twojej pomocy.
Alzheimer: objawy i postępowanie
Choroba Alzheimera to schorzenie, które powoduje specyficzną demencję. Wyróżniają ją fragmenty białek albo blaszki budujące się między splotami nerwowymi i komórkami białkowymi. Schorzenie to nie daje się wyleczyć, a jedynie tymczasowo zatrzymać albo opóźnić. Nie wynaleziono jeszcze leku, który dałby chorym długotrwałą ulgę. Ważne: niektóre postaci demencji mogą się cofnąć, natomiast choroba Alzheimera nie może. Jest to otępienie typu korowego, czyli powoduje uszkodzenia w korze mózgowej. W miarę postępu choroby pojawiają się następujące objawy:
- drażliwość,
- zachowania agresywne,
- wahania nastroju,
- trudności w odnalezieniu słów,
- utrata pamięci długotrwałej,
- zagubienie w rzeczywistości.
Choroba Alzheimera rozwija się etapami. Pierwszy łatwo przeoczyć – osoba chora skarży się bowiem na uczucie zmęczenia, spadek odporności. Senior jest zmartwiony, męczy go nieokreślony niepokój, ma pierwsze zaburzenia pamięci. W drugim etapie pojawiają się kłopoty z koncentracją i nastroje depresyjne. Trzecia i czwarta faza to stopniowe zmniejszanie się zdolności do wykonywania prostych, codziennych czynności. Piąty, ostatni etap, wiąże się już z całkowitą zależnością od bliskich.
Jak zatem widać, choroba Alzheimera to nie do końca takie samo schorzenie, jak demencja starcza. Opieka nad chorym wygląda podobnie, objawy również. Alzheimer jest częstą przyczyną powstawiania demencji, ale nie jedyną. Demencja może się bowiem rozwinąć z innych przyczyn i mieć zupełnie odmienny charakter.