Senior chory na depresję to wcale nie taki rzadki przypadek. Choroba ta jest poważnym problemem wśród ludzi w podeszłym wieku. Niestety, równie często jest bagatelizowana, a jej objawy zrzucane właśnie na wiek czy schorzenia towarzyszące. Depresja to jednak osobna jednostka chorobowa, z którą można skutecznie walczyć. Również Ty, jako opiekunka, możesz pomóc podopiecznemu – musisz tylko wiedzieć, jak.
Przyczyny i objawy depresji u osoby starszej
Istnieje wiele czynników, które sprzyjają rozwojowi depresji u seniora. Dzielą się one na kilka podstawowych grup:
- Psychologiczno-społeczne: powodem depresji w podeszłym wieku może być śmierć kogoś bliskiego, rozwód, samotność, brak aktywności i zaangażowania w życie społeczne.
- Biologiczne: na rozwój depresji wpływają też zaburzenia neuroprzekaźników w mózgu. Zaliczamy do nich serotoninę, noradrenalinę i dopaminę. Oprócz tego ryzyko wystąpienia choroby zwiększa się, gdy senior cierpi już na schorzenia układu krążenia, na cukrzycę, demencję czy choroby neurologiczne.
- Genetyczne: mowa tutaj o mutacjach genetycznych, chociaż mają one większy wpływ na depresję diagnozowaną w młodym wieku.
- Osobowościowe: ryzyko wystąpienia depresji jest większe u osób posiadających osobowość unikającą lub zależną.
Nieleczona depresja najczęściej objawia się długotrwałym smutkiem, utratą zainteresowania życiem i dotychczasowymi aktywnościami. Chorego nic już nie cieszy, skarży się na ciągłe zmęczenie, bóle głowy i problemy trawienne, nie ma apetytu, a jego masa ciała spada. Podopieczny może ciągle być zaniepokojony, drażliwy, nie chcieć wychodzić z domu i spotykać ludzi. Zwróć uwagę, czy przesypia noce tak, jak dotychczas. Ma problemy z zaśnięciem lub budzi się wcześnie rano albo w środku nocy? A może śpi o wiele dłużej, niż zwykle? Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku warto wykluczyć depresję. Chory ma też problemy ze skupieniem, trudno mu się skoncentrować. Zmniejsza się jego pewność siebie, a narasta bezradność i poczucie, że jest niepotrzebny. Często towarzyszy temu też poczucie winy za wydarzenia z przeszłości, a także myśli samobójcze.
Mój podopieczny ma depresję. Co mogę zrobić?
Przede wszystkim nie bagatelizuj jego stanu. Chory na depresję cierpi, chociaż jego ból nie ma do końca charakteru fizycznego. Staraj się zachować cierpliwość i bądź życzliwa. Depresja lubi samotność, dlatego zapewnij podopiecznemu swoją obecność. Wykaż zainteresowanie jego stanem i utwierdź go w przekonaniu, że zawsze może na Ciebie liczyć. Staraj się rozmawiać z nim jak najczęściej – to zwalczy poczucie osamotnienia i porzucenia. W rozmowie wspominaj pozytywne rzeczy, które niedawno się wydarzyły i zachęcaj seniora do przywoływania miłych wspomnień z przeszłości. Niech Wasze rozmowy często schodzą na tematy, które podopieczny lubi. Miłośnikowi przyrody pokaż atlas roślin, zachęć do wyjścia na spacer. Dobrze będzie zapytać go o radę, chociażby o to, jakie zioła poleca pić na daną dolegliwość. A może senior lubi gotować? Niech w takim razie nauczy Cię przyrządzania swojej ulubionej potrawy.
Angażowanie osoby starszej w domowe życie sprawi, że na nowo poczuje się potrzebna. Nigdy natomiast nie dawaj jej do zrozumienia, że jest w jakikolwiek sposób ciężarem, nie zwracaj nadmiernej uwagi na jej fizyczne ułomności. Pozwól seniorowi na samodzielność i wyręczaj go tylko wtedy, kiedy jest to niezbędne. Poszukaj czynności, w których mógłby Ci pomóc: może zmywanie naczyń, ścieranie kurzu albo planowanie tygodniowych posiłków? Zadbaj też o stały plan dnia, który pomoże podopiecznemu odnaleźć się w rzeczywistości.
Opiekunka ma wpływ na leczenie depresji
Pewnie zastanawiasz się, w jaki sposób możesz pomóc seniorowi choremu na depresję. Otóż najważniejszym aspektem leczenia tej choroby jest działanie. Nuda i brak zajęć napędzają spiralę negatywnych myśli. Dlatego dobrym pomysłem jest zachęcenie podopiecznego do uczestnictwa w zajęciach dla seniorów. Być może pobliski dom kultury organizuje kursy malarstwa, rysunku, szycia, garncarstwa? Warto też zorganizować „warsztaty terapii zajęciowej” w domu. Tematami niech będzie chociażby rozwiązywanie krzyżówek i zagadek, czytanie codziennych gazet, robienie kolaży, wyklejanek, świątecznych ozdób. Wybierz taką aktywność, którą senior na pewno polubi – to odciągnie od niego nieprzyjemne myśli. Starajcie się też wychodzić z domu, chociażby do ogrodu. Świeże powietrze i lekki wysiłek fizyczny będą pomocne w walce z objawami depresji. Zaproponuj też podopiecznemu niezobowiązujące nawiązywanie kontaktu z sąsiadami. Nawet dwuminutowa rozmowa może mu nieco poprawić humor.
Z depresją u seniora nierzadko wiąże się też brak apetytu. Podopieczny może odmawiać spożywania posiłków albo zjadać niewiele. Warto więc zmodyfikować codzienne menu i wprowadzić do niego dania lekkostrawne, sezonowe, bez soli i cukru. Unikaj też nadmiernej ilości tłuszczu. Niech podstawą diety będą warzywa i owoce oraz chude mięso i ryby. Przygotowuj niewielkie posiłki i podawaj je częściej niż dotychczas.
Jeżeli zaniepokoją Cię jakiekolwiek objawy, które zauważysz u seniora, natychmiast poinformuj o tym jego rodzinę albo lekarza. Depresja jest chorobą, która czasami wymaga wsparcia farmakologicznego. Na szczęście, jak pokazują badania i historie chorych, to schorzenie da się wyleczyć albo przynajmniej zmniejszyć jego objawy. Kluczowe jest podjęcie terapii i stosowanie przepisanych leków. Niestety, depresja lubi nawracać. Dlatego tak ważne jest wprowadzenie do codzienności zdrowych nawyków, które pomagają z nią walczyć.