Problem podwyższonego cholesterolu dotyka wielu seniorów, a także młodszych osób. Wiemy o nim coraz więcej, gdyż unormowanie poziomu cholesterolu jest kluczowe dla profilaktyki chorób serca i udarów. Jak zredukować wysoki cholesterol? Najlepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie zmian w diecie oraz codzienna aktywność. Dziś skupimy się głównie na jadłospisie dla osób starszych. Czego nie jeść przy wysokim cholesterolu, a co powinno znaleźć się na talerzu seniora?
Dobry czy zły cholesterol?
Wbrew krążącej o nim niezbyt dobrej opinii, cholesterol jest nam… potrzebny do życia. W rzeczywistości jest to bowiem lipid, który pozytywnie wpływa na zdrowie organizmu. Ułatwia syntezę witaminy D3, trawienie tłuszczów, a także jest budulcem błon komórkowych. Dlaczego więc tak źle o nim mówimy? Tajemnica tkwi w dwóch rodzajach cholesterolu: HDL i LDL. Ten drugi często określa się „złym cholesterolem”. To on może powodować zatykanie się tętnic i rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Właśnie przed nim trzeba się chronić.
Szczególną uwagę należy zwrócić na osoby starsze, które są bardziej narażone na wysoki cholesterol. Powody jego wzrostu w organizmie są różne. Dlatego warto przekonywać podopiecznego, żeby regularnie badał krew, w tym poziom trójglicerydów. Jest też i dobra informacja: wszelkie odchylenia od normy można leczyć farmakologicznie. Duży wpływ na poziom cholesterolu ma też dieta i aktywność fizyczna.
Przyczyny i skutki wysokiego poziomu cholesterolu w organizmie
Problemy z wysokim cholesterolem często są dziedziczne. Dlatego osoby, u których w rodzinie zdarzały się przypadki takiego schorzenia, powinny zachować czujność. Wskazane są tutaj wcześniejsze badania oraz odpowiednia profilaktyka. Czynnikiem ryzyka jest też wiek – i to niekoniecznie podeszły. Badania pokazują, że poziom cholesterolu LDL wzrasta samoistnie już po 30. roku życia (u mężczyzn ten proces jest szybszy, niż u kobiet).
Przyczynami wysokiego cholesterolu są też:
- nadwaga i otyłość,
- brak ruchu, siedzący tryb życia,
- schorzenia wątroby,
- nadciśnienie tętnicze,
- dieta bogata w przetworzone produkty, smażone dania, sól i tłuszcze trans,
- nadmierne spożywanie alkoholu i palenie papierosów.
Kiedy można mówić, że senior ma zbyt wysoki cholesterol? Gdy badania krwi wykażą wartość powyżej 200 mg/dl. Takie wyniki zwiększają ryzyko zawału serca, udaru mózgu, niedokrwienia kończyn dolnych albo tętniaka aorty brzusznej. „Zły” cholesterol LDL przemieszcza się wraz z krwią, co może powodować odkładanie się blaszek miażdżycowych wzdłuż ścianek tętnic. Po pewnym czasie dochodzi do zmniejszenia przepływu krwi, a nawet do zatkania żył i naczyń krwionośnych. Zdarza się też, że blaszki miażdżycowe odrywają się od ścianek tętnic i trafiają do płuc. A to prowadzi wprost do zatoru, co jest bezpośrednim zagrożeniem życia.
Wysoki cholesterol: jak mu zapobiegać?
Jeśli Twój podopieczny zmaga się z podwyższonym cholesterolem, konieczne będzie stosowanie się do zaleceń lekarza. Jednym z nich z pewnością będzie zdrowa, lekkostrawna dieta. Jak powinien się odżywiać senior z wysokim poziomem cholesterolu w organizmie? Oto, co musi wiedzieć opiekunka.
- Podawaj osobie starszej chude mięsa i wędliny: kurczak, indyk, cielęcina. Zrezygnuj z tłustej wieprzowiny, wołowiny i podrobów. Zawsze obieraj mięso ze skóry, gdyż to pod nią gromadzi się najwięcej tłuszczu.
- Zamień tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (smalec, słoninę, masło i jego mieszanki) na te pochodzenia roślinnego oraz z ryb. Sterole roślinne, które można znaleźć w olejach i oliwie, blokują wchłanianie złego cholesterolu. Wybieraj więc oleje kukurydziane, słonecznikowe, kokosowe, sojowe, a także oliwę z oliwek.
- Minimum dwa razy w tygodniu przyrządź na obiad lub kolację tłustą rybę morską. Śledzie, makrela i łosoś są bogate w kwasy omega-3. Możesz też zdecydować się na dorsza, halibuta, solę, flądrę czy morszczuka.
- Niech w lodówce seniora zawsze znajdą się produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu: jogurty naturalne, kefiry. Zamiast tłustych serów wybieraj te, które mają mniej niż 30% tłuszczu.
- Zachęcaj podopiecznego do jedzenia orzechów włoskich i migdałów, a także nasion: siemienia lnianego, pestek dyni, sezamu i ziaren słonecznika.
- Do każdego posiłku podawaj warzywa, a owoce jako przekąskę.
- Zadbaj o to, żeby w diecie osoby starszej było dużo błonnika. Znajduje się on w pieczywie razowym, grubych kaszach, płatkach owsianych i otrębach.
- Oprócz tego warto zrezygnować z przetworzonego pieczywa cukierniczego i zup w proszku. Dobrze jest też ograniczyć spożycie soli oraz jaj, a także zminimalizować spożycie alkoholu. Podawaj potrawy duszone, pieczone i gotowane.
Dieta bezpośrednio wpływa na zdrowie i jakość życia człowieka. Czasem wystarczą drobne zmiany, żeby poczuć się znacznie lepiej. Wysoki cholesterol u seniora to nie wyrok, a szansa na rozpoczęcie zdrowego trybu życia. Jeżeli więc masz pod opieką chorego podopiecznego, zadbaj o jego odżywianie. Z pewnością oboje szybko zobaczycie efekty.