Kiedy opiekujesz się podopiecznym w podeszłym wieku, sporo uwagi poświęcasz jego zdrowiu. Codziennie obserwujesz samopoczucie seniora, jesteś wyczulona na wszelkie niepokojące objawy. Niestety, wiele chorób rozwija się po kryjomu, a ich symptomy łatwo przeoczyć czy zignorować. 11 lutego obchodzimy Światowy Dzień Chorego – to dobry moment, by dowiedzieć się nieco więcej o chorobach wieku starczego i o tym, jak dbać o zdrowie seniora. Zapraszamy!
Psychiczne choroby wieku starczego: depresja i lęk
Wbrew pozorom, w podeszłym wieku chorować może nie tylko ciało, ale i umysł. I nie chodzi tutaj o zapominanie faktów, imion czy nazw. Seniorzy coraz częściej zapadają na depresję lub zmagają się ze stanami lękowymi. Warto więc zwracać uwagę na zachowanie podopiecznego – objawy tego typu chorób są niejednoznaczne. Osoba starsza może mieć gorszy nastrój, być drażliwa i nerwowa. Występują też problemy ze snem, trudności z zasypianiem, wybudzanie w nocy, a także brak apetytu. Lęk objawia się stałym napięciem nerwowym lub mięśniowym, ciągłym oczekiwaniem na to, że wydarzy się coś strasznego. Jeżeli te objawy szybko ustępują, prawdopodobnie nie ma się czym martwić. Jednak gdy utrzymują się przez dłuższy czas, a senior czuje się coraz gorzej, spróbujmy namówić go na wizytę u lekarza.
Na początek wystarczy konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu lub psychologiem. Być może potrzebna będzie też wizyta u lekarza psychiatry i wdrożenie leczenia. A co może zrobić opiekunka? Zapewnić podopiecznemu odpowiednią dietę, ruch, sen oraz ciekawe zajęcia. Ale przede wszystkim dbać o to, by senior miał kontakty z innymi: rodziną, przyjaciółmi, znajomymi. Upewnij się, że osoby, które go odwiedzają, otaczają go wsparciem i zrozumieniem. Poczucie osamotnienia w walce z problemami zwiększa ryzyko depresji i lęków.
Cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie – one niszczą zdrowie seniora
Cukrzyca typu 2 jest jedną z najczęściej występujących chorób wieku starczego. Na szczęście można jej zapobiegać o wiele wcześniej. Podstawą jest właściwa dieta i regularne kontrolowanie poziomu cukru we krwi. Ważne są też regularne badania lekarskie oraz odpowiednia dawka ruchu. Na początek wystarczy codzienny spacer, a jeśli jest taka możliwość, również jazda na rowerze czy nordic walking. Do codziennej rutyny wprowadź krótką gimnastykę. Jeśli podopieczny ma nadwagę, priorytetem powinna być redukcja masy ciała. Przyjrzyj się jego codziennej diecie i sprawdź, czy są w niej obecne produkty bogate w błonnik i o niskim indeksie glikemicznym. Ogranicz (a najlepiej całkowicie wyklucz) produkty wysoko przetworzone oraz te z dużą zawartością cukru, soli i tłuszczu. Zaprzyjaźnij się z etykietami – to na nich znajdziesz informacje o tym, czy dany produkt jest zdrowy.
Dużym problemem wśród osób starszych są choroby sercowo-naczyniowe. Miażdżyca, nadciśnienie, choroba wieńcowa – można by je wymieniać bardzo długo. Co prawda można je szybko wykryć, a wiedza na ich temat jest powszechna. Mimo tego co roku zapada na nie coraz więcej Europejczyków, w tym także Niemców. Dlatego dobrze jest od razu włączyć działania profilaktyczne. Twoim pomocnikiem w dbaniu o zdrowie seniora będą, tak jak wcześniej, badania, ruch i zdrowa dieta. Unikaj tłustych, ciężkich produktów, a w zamian proponuj warzywa, chude mięsa i ryby. W profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych ważne jest też odstawienie używek, takich jak papierosy czy alkohol. Dbaj o prawidłową podaż witaminy C (znajdziesz ją w papryce, czarnej porzeczce, żurawinie i zielonej pietruszce) oraz witaminy D. W miesiącach zimowych, kiedy słońca jest mniej, warto rozważyć suplementację.
Inne choroby wieku starczego, które zagrażają seniorom
Niestety, lista nie kończy się na powyższych chorobach. Należy zaliczyć do nich także schorzenia otępienne, w tym przede wszystkim demencję. Niestety, na tę chorobę nie ma obecnie leku; można tylko hamować jej skutki. Dobrym na to sposobem jest aktywność umysłowa. Postaraj się codziennie spędzić trochę czasu z seniorem – przeznacz go na wspólne czytanie książek, rozwiązywanie krzyżówek, granie w gry planszowe. Koniecznie wybierz tę aktywność, która sprawia podopiecznemu najwięcej radości. Dzięki temu będzie miał motywację do działania. Zapewnij też osobie starszej kontakt z ludźmi, czy to na spotkaniach ze znajomymi, czy w pobliskim klubie seniora. Możesz zabrać go do kina lub teatru, a później zachęcić do dyskusji o tym, co zobaczyliście. Takie proste ćwiczenia umysłowe potrafią znacznie spowolnić rozwój demencji.
Ostatnią chorobą, o której opiekunka pracująca w Niemczech powinna wiedzieć, są zwyrodnienia stawów. Schorzenia te atakują układ ruchu i najczęściej obejmują kolana, biodra, kręgosłup oraz stawy w palcach dłoni i stóp. Warto wspomnieć, że na zwyrodnienia stawów narażone są nie tylko osoby starsze, ale także opiekunowie. Ci ostatni głównie ze względu na wymagającą fizycznie pracę i na obciążenia, które codziennie fundują swoim stawom. Jeśli chodzi o seniorów, przyczynami choroby mogą być uwarunkowania genetyczne oraz płeć. Na zwyrodnienia stawów częściej chorują kobiety, ale nie jest powiedziane, że Twój podopieczny-mężczyzna nie zachoruje. Dużym czynnikiem ryzyka jest bowiem nadwaga. Im większa masa ciała, tym układ kostny staje się bardziej obciążony. Dlatego dobrze jest zachęcać seniora do ruchu, a przede wszystkim do redukcji zbędnych kilogramów. W ten sposób stawy pozostaną sprawne, a mięśnie się wzmocnią. Jako aktywność polecane jest zwłaszcza pływanie, a także aqua-aerobik czy jazda na rowerze.
Światowy Dzień Chorego został ustanowiony przez papieża Jana Pawła II w 1992 roku. Jego celem jest przypomnienie, że obok nas żyją osoby chore i cierpiące, które potrzebują naszej pomocy. Jako opiekunka doskonale o tym wiesz, gdyż Twoja praca polega na pomaganiu potrzebującym. Warto jednak od czasu do czasu przypomnieć sobie, jak dbać o zdrowie seniora na co dzień. Święto, które przypada już za kilka dni, jest ku temu doskonałą okazją.