SZUKASZ PRACY? 71 75 88 130 Telefon alarmowy 24H dla opiekunek - 71 72 42 989

Jak rozwija się choroba Parkinsona?

Jednym z najczęściej spotykanych wśród seniorów schorzeń neurologicznych jest choroba Parkinsona. Cierpią na nie przede wszystkim osoby, które ukończyły 50-60 lat. Niestety, wraz z wiekiem zapadalność na tę chorobę wzrasta. I choć medycyna wciąż zgłębia jej problem, to do dziś nie udało się poznać przyczyn schorzenia ani opracować skutecznego leczenia. Lekarze skupiają się więc na łagodzeniu objawów choroby Parkinsona, co w pewnym stopniu ułatwia seniorowi codzienne życie. Opiekujesz się osobą z Parkinsonem? Poznaj kilka faktów na temat tej choroby, jej możliwych przyczyn oraz etapów rozwoju. Dzięki temu codzienna opieka nad seniorem będzie łatwiejsza.

Choroba Parkinsona – geneza i możliwe źródła

Choroba Parkinsona postępuje stopniowo, niszcząc układ nerwowy i upośledzając funkcje ruchowe organizmu. Główny ośrodek jej działania znajduje się w mózgu człowieka. Tam dochodzi do systematycznego i coraz silniejszego niszczenia komórek nerwowych, a to prowadzi do niedoboru dopaminy. Czym ona jest? To neuroprzekaźnik, mający za zadanie przesyłać sygnały między komórkami nerwowymi. Odpowiada zwłaszcza za kontrolę ruchów ciała. Dopaminę produkuje istota czarna, która jest strukturą mózgu. Gdy na skutek choroby Parkinsona komórki nerwowe w istocie czarnej ulegają zniszczeniu, dopamina nie może się wytwarzać. Jej poziom zaczyna gwałtownie spadać, co skutkuje zakłóceniami w kontroli ruchów ciała. Pojawiają się objawy kojarzone z chorobą Parkinsona: drżenie rąk, sztywność mięśni, spowolnienie ruchów. Dopamina jest znana także jako „hormon szczęścia”: pełni dużą rolę w regulowaniu nastroju i emocji. Jej niedobór wpływa na psychikę seniora i zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń emocjonalnych, jak depresja czy lęk.

Jak już wspomnieliśmy, przyczyny choroby Parkinsona wciąż są badane. Lekarze doskonale znają już jej objawy i skutki i na nich skupiają się w trakcie leczenia. Jednak ze względu na złożony charakter schorzenia, poznanie jego przyczyn nie jest proste. Oto kilka możliwych powodów, dla których choroba Parkinsona rozwija się w organizmie:

  • Proces starzenia – uważa się go za najważniejszy czynnik rozwoju schorzenia. Większość wykrytych przypadków dotyczy bowiem osób w podeszłym wieku. Wraz z upływem lat organizm traci stopniowo zdolności naprawcze, przez co w mózgu mogą rozwijać się zmiany neurodegeneracyjne.
  • Czynniki genetyczne – według badań za rozwój choroby mogą odpowiadać mutacje genetyczne i czynniki rodzinne.
  • Wpływ środowiska – chodzi przede wszystkim o ekspozycję na niektóre substancje chemiczne: pestycydy, herbicydy, metale ciężkie. Ryzyko wzrastałoby więc u osób zajmujących się rolnictwem, mieszkających na terenach wiejskich, a także u ludzi żyjących w zanieczyszczonych miastach.
  • Inne czynniki – specjaliści wymieniają tu zwłaszcza stres oksydacyjny, zaburzenia mitochondrialne i przewlekłe stany zapalne.

Parkinson leczenie

Pierwsze objawy choroby Parkinsona

Symptomy choroby Parkinsona można podzielić na dwie grupy: objawów ruchowych i pozaruchowych. Wielu z nas kojarzy to schorzenie właśnie z objawami ruchowymi. U osoby chorej pojawia się charakterystyczne drżenie spoczynkowe, najczęściej obejmujące palec lub całą dłoń. Wraz z rozwojem choroby drżenie rozprzestrzenia się na inne obszary ciała: nogi, twarz albo samą szczękę. Innym objawem jest spowolnienie ruchowe. Senior ma trudności w rozpoczynaniu prostych ruchów, a każdy z nich wykonuje wolniej. Stopniowo pojawiają się coraz większe problemy w ubieraniu, chodzeniu, wstawaniu czy nawet mówieniu. Podopieczny może też skarżyć się na sztywność mięśni, która występuje u większości chorych na Parkinsona. Choremu trudno jest zginać kończyny oraz podnosić przedmioty. Choroba Parkinsona negatywnie wpływa też na poczucie równowagi. Senior zaczyna chodzić w niepewny sposób, szurając nogami, robi mniejsze kroki i nagle się zatrzymuje.

Przejdźmy do objawów pozaruchowych. Często są one trudniejsze do rozpoznania, a opiekunki nierzadko mylą je z symptomami starzenia czy innych chorób. Występują we wszystkich etapach schorzenia. Są to na przykład zaburzenia snu (nocne wybudzenia, koszmary senne, zespół niespokojnych nóg). U chorego mogą też występować zaburzenia poznawcze, czyli problemy z pamięcią i koncentracją, a także trudności w podejmowaniu decyzji. U niektórych osób pojawia się tak zwana demencja parkinsonowska. Te objawy często prowadzą do zaburzeń nastroju, apatii, lęku czy nawet depresji. Chorzy skarżą się też na problemy żołądkowo-jelitowe, trudności z połykaniem. Pojawiają się zaburzenia mowy i dysfunkcje takie jak nadmierne pocenie, ślinotok, skoki ciśnienia, nietrzymanie moczu.

opieka nad osobą z Parkinsonem

Etapy Parkinsona, czyli jak rozwija się choroba

Do określenia etapu choroby Parkinsona lekarze używają skali Hoehn-Yahra, opracowanej w 1967 roku. Według niej postęp choroby można podzielić na 5 etapów. Każdy z nich charakteryzuje się innym natężeniem objawów ruchowych oraz odmiennym stopniem niesamodzielności chorego. Przyjrzyjmy się teraz tym etapom.

  • Etap pierwszy to łagodne objawy, obejmujące jedną stronę ciała seniora. Opiekunki obserwują delikatne, przejściowe drżenia palców jednej ręki lub całej dłoni. Zdarzają się problemy w wykonywaniu precyzyjnych ruchów, niewielka sztywność palców i spowolnienie ruchu. Zwykle te symptomy nie wzbudzają jeszcze obaw ani opiekunów, ani samych seniorów. Przypisuje się je starości, zmęczeniu albo stresującej sytuacji. Na tym etapie trudno zdiagnozować chorobę Parkinsona.
  • Wraz z przejściem do etapu drugiego objawy rozprzestrzeniają się także na drugą stronę ciała. Nie są one bardzo nasilone, jednak mogą być dokuczliwe dla podopiecznego. Widzi, że coraz trudniej mu zapiąć guziki koszuli, a zamiast jednej ręki drżą już obie. Mięśnie karku i pleców stają się napięte, a to sprawia problem przy chodzeniu. Senior widzi, że codzienne czynności, które wykonywał bez zastanowienia, zajmują mu coraz więcej czasu. To rodzi frustrację i zniecierpliwienie.
  • W etapie trzecim zmiany chorobowe są już dobrze widoczne. Chory ma problemy z równowagą i koordynacją ruchową. Coraz trudniej mu wstawać i chodzić, a sztywność mięśni zwiększa ryzyko bolesnych upadków. Chcąc się przed nimi uchronić, osoba starsza chodzi pochylona w przód i stara się nie unosić nóg. Mimo wszystko dalej jest w stanie funkcjonować samodzielnie, ale potrzebuje pomocy przy bardziej złożonych czynnościach.

Zaawansowana choroba Parkinsona – jak się objawia?

  • Etap czwarty charakteryzuje się znacznym nasileniem objawów. To sprawia, że chory powoli przestaje być zdolny do samodzielnego funkcjonowania. Porusza się o lasce albo z chodzikiem; czasami konieczny jest wózek inwalidzki. Objawy takie jak drżenie kończyn, sztywność i spowolnienie ruchów, są silne i dobrze widoczne. Chory potrzebuje pomocy przy większości codziennych czynności. Na tym etapie konieczne jest wsparcie kogoś z rodziny albo profesjonalna opieka domowa.
  • Ostatni, piąty etap, to faza najcięższa i najbardziej wyniszczająca. Choroba Parkinsona sprawia, że senior staje się całkowicie niesamodzielny. Często dochodzi nawet do unieruchomienia chorego na wózku albo w łóżku. Osoba starsza nie jest w stanie poruszać się samodzielnie, jeść, pić czy nawet przewrócić się na drugi bok. W tym momencie wymaga ona całodobowej opieki. Całkowita zależność od innych negatywnie działa na psychikę seniora, prowadząc do lęków czy nawet depresji. Dlatego ważne jest, by w tej fazie choroby zapewnić mu komfort psychiczny i emocjonalny.

Choroba Parkinsona to podstępne, nieuleczalne schorzenie, które potrafi całkowicie zawładnąć życiem seniora. Od opiekunki wymaga natomiast ciągłego dostosowywania opieki do rosnących potrzeb podopiecznego. Warto więc poświęcić trochę czasu na dokształcenie się i zrozumienie istoty tej choroby. Rola opiekunki jest tu kluczowa – odpowiednia pielęgnacja i troska o chorego może pozytywnie wpłynąć na jego samopoczucie.