Osoby starsze, zwłaszcza schorowane, często cierpią na brak apetytu. Nierzadko odmawiają spożywania posiłków, co jest problematyczne nie tylko dla nich, ale i dla opiekunki. Jej zadaniem jest bowiem utrzymanie podopiecznego w dobrym zdrowiu, a to trudne, gdy posiłki pozostają nietknięte. Skąd się bierze brak apetytu u seniora? I co możesz zrobić, jeśli osoba starsza nie chce jeść?
Brak apetytu u seniora – przyczyny
Proces starzenia to nieodłączny element życia każdego człowieka. Wszyscy prędzej czy później doświadczymy jego objawów. O niektórych z nich wiemy dużo, inne wciąż nie są społecznie dostrzegalne. Do tej drugiej kategorii zalicza się kwestia braku apetytu u starszej osoby. Seniorzy, którzy borykają się z tym problemem, powinni mieć zapewnione wsparcie bliskich oraz przebywającej z nim opiekunki.
Powody niechęci do jedzenia mogą być różne. Często osoba starsza gromadzi je przez lata, a później trudno jej wyzbyć się starych nawyków. Warto więc zwrócić uwagę na godziny, w których podajesz podopiecznemu posiłki. Jeśli senior codziennie je o innych porach, to może nie odczuwać głodu, widząc przed sobą talerz z obiadem. Nie należy też jeść wieczorem słodyczy lub ciężkostrawnej, przetworzonej żywności. Kaloryczne dania oraz przekąski sprawią, że rankiem osoba starsza nie będzie chciała zjeść śniadania. Innym powodem braku apetytu u seniora są problemy z układem trawiennym. Dolegliwości takie jak zgaga, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha mogą skutecznie zniechęcać podopiecznego do jedzenia. Wie bowiem, że po posiłku jego problemy się nasilą.
Przyczyną jadłowstrętu u seniora może być też niedobór cynku, który odpowiada między innymi za apetyt. Sprawdź także ulotki leków przyjmowanych przez podopiecznego – niektóre z nich mogą mieć skutki uboczne w postaci zaburzeń łaknienia. Pamiętaj również, że osoby starsze słabiej czują smaki i zapachy. Apetyczna według Ciebie potrawa może dla nich w ogóle nie mieć smaku. Powodem odmowy jedzenia często są problemy z gryzieniem, żuciem i przełykaniem.
Senior nie chce jeść. Co robić?
Jak pomóc podopiecznemu? Na samym początku postaraj się zidentyfikować problem. Obserwuj, co sprawia osobie starszej największą trudność. Możesz też spokojnym, przyjaznym tonem zapytać, co się stało, że senior nie chce jeść. Bez tego trudno Ci będzie podjąć właściwe działania i jedyne, co pozostanie, to testowanie najróżniejszych sposobów na wzmocnienie apetytu. A to będzie męczące i dla Ciebie, i dla podopiecznego. Leki na brak apetytu u seniora nie będą skuteczne, jeśli ten ma kłopoty z przełykaniem. Nie tylko nie zniwelują problemu, ale mogą go jeszcze pogłębić. Szczera, spokojna rozmowa z osobą starszą pomoże Ci dopasować odpowiednią kurację. W opisanym przypadku rozwiązaniem będzie rozdrobnienie posiłku w taki sposób, by senior mógł go przełknąć bez obaw. Pomoże także zagęszczenie napojów, które zminimalizuje ryzyko zakrztuszenia. Jeśli powodem zaburzeń łaknienia są skutki uboczne leków, skontaktuj się z lekarzem podopiecznego. Specjalista w miarę możliwości dostosuje lekarstwa do potrzeb seniora.
Dania powinny być atrakcyjne
Warto przede wszystkim uświadomić sobie, jak istotne jest właściwe odżywianie. Bez niego organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Ważne jest nie tylko to, czy senior je, ale także – co i jak je. Dieta osoby starszej powinna być zgodna z piramidą żywienia, bogata w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste oraz tłuszcze roślinne.
Dobrym pomysłem będzie zadbanie o wygląd i smak podawanych potraw. Postaw się na miejscu osoby starszej: czy chciałabyś każdego dnia jeść szarą, mdłą owsiankę i rozgotowane ziemniaki z niedoprawionym kotletem? Pewnie nie – i tak samo senior nie powinien dostawać dań bez zapachu i smaku. Zamiast soli czy intensywnych, ostrych przypraw możesz przecież użyć ziół. Aromatyczny tymianek, bazylia, oregano, szałwia czy rozmaryn to tylko kilka z wielu możliwości, jakie daje współczesna kuchnia.
Dopilnuj, by dania wyglądały atrakcyjnie i kolorowo. Nieprzypadkowo mówi się, że „jemy oczami”. Jeżeli jakiś posiłek wygląda smacznie, senior chętniej go spróbuje. Możesz też zaangażować podopiecznego w gotowanie, oczywiście w miarę jego możliwości. Wystarczy, że pokroi warzywa, umyje mięso czy obierze owoce. Dzięki temu poczuje się ważny i potrzebny, a zjedzenie wspólnie przygotowanego posiłku stanie się nagrodą. I przede wszystkim zapewnij seniora, że jesteś tu po to, by mu pomagać. Często podopieczni nie mówią o swoich dolegliwościach czy problemach, żeby „nie sprawiać dodatkowego kłopotu”. Rozmowa i wzajemne zaufanie pomogą Wam uniknąć nieporozumień.
Domowe sposoby na brak apetytu u seniora
Jako opiekunka osoby starszej masz wpływ na to, co Twój podopieczny je. Dlatego warto zadbać o urozmaiconą dietę. Jej podstawą powinny być warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty, a także różne źródła białka. Staraj się też podawać posiłki mniej więcej o tych samych porach. Dzięki temu organizm osoby starszej „nauczy się” odczuwać głód. Porcje mogą być mniejsze, ale podawane co 3-4 godziny. Dodawaj do nich więcej kalorycznych produktów: mięso, jajko, sery, masło, masło orzechowe, awokado. A jeżeli Twój podopieczny lubi podjadać między posiłkami, zaproponuj mu zdrową i sycącą przekąskę. Doskonale sprawdzą się tu świeże owoce (także z jogurtem naturalnym), gotowane i pokrojone warzywa, chrupkie pieczywo lub krakersy z dodatkami (masłem orzechowym i owocami, twarożkiem i warzywami). Senior ma problemy z żuciem i przełykaniem? Podawaj mu więcej posiłków w formie półpłynnej i płynnej. Dobrym rozwiązaniem będą zupy, gulasze, puree mięsne i warzywne, koktajle z owoców i warzyw, musy owocowe.
I przede wszystkim zachęcaj podopiecznego do aktywności. Brak apetytu u seniora może też wynikać z siedzącego trybu życia i niedostatecznej ilości ruchu. Umiarkowany wysiłek fizyczny korzystnie wpłynie na sprawność osoby starszej i przy okazji pobudzi apetyt.