Do prawidłowego funkcjonowania organizmu seniora potrzebne jest odpowiednie nawodnienie. Latem nie stanowi to żadnego problemu – upały sprawiają, że osoby starsze chętniej sięgają po wodę i napoje. Sytuacja zmienia się jesienią. Podczas chłodnych dni podopieczny może odmawiać przyjmowania płynów, gdyż nie czuje pragnienia. Niestety, w rezultacie może dojść do odwodnienia. Jaką ilość wody powinien pić senior? Jakie są objawy odwodnienia i jak mu przeciwdziałać? Podpowiadamy.
Woda i ludzkie ciało: kilka faktów
Ciało człowieka składa się głównie… z wody. U dorosłej osoby woda stanowi 60% objętości ciała, natomiast w tkance mięśniowej znajduje się jej 75%. Ciekawostką jest fakt, że zawartość wody w tkance tłuszczowej to jedynie 5%. Nietrudno się więc domyślić, że organizm, by pracować bez zarzutu, potrzebuje wody. Ile powinniśmy pić? Eksperci twierdzą, że na 1 kcal przyjmowany w formie posiłku musi przypadać 1 ml wody. Jeżeli więc dieta podopiecznego obejmuje 2000 kcal dziennie, powinien on wypijać 2 litry wody. Latem jej ilość trzeba zwiększyć o mniej więcej 250 ml. Jesienią i zimą nie należy jej jednak zmniejszać poniżej obliczonej objętości. Przyjmowanie wody jest bowiem jednym z głównych czynników wpływających na zdrowie. Dzięki niej mięśnie funkcjonują prawidłowo, a procesy metaboliczne przebiegają poprawnie.
Picie odpowiedniej ilości płynów jest szczególnie ważne dla osób z przewlekłą chorobą nerek. Warto pamiętać, że nieprzyjmowanie odpowiednich ilości wody prowadzi powoli do odwodnienia. A to z kolei może zakończyć się nawet śmiercią. W ślad za odwodnieniem idzie nadmierna utrata elektrolitów, czyli pierwiastków naturalnie obecnych w osoczu i krwi. Odpowiadają one za utrzymanie prawidłowego ciśnienia osmotycznego i wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego. Aby utrzymać tak zwaną równowagę elektrolitową, konieczne jest systematyczne nawadnianie. Dzięki temu zmniejsza się uczucie zmęczenia i znużenia, a także zostają utrzymane prawidłowe funkcje psychologiczne.
Skąd biorą się objawy odwodnienia organizmu?
Przyczyn odwodnienia u seniora jest wiele i nie każda sprowadza się do „zapominania” o sięgnięciu po szklankę wody. Wielu podopiecznych boi się zakrztuszenia, zwłaszcza gdy są osobami leżącymi. Z czasem taki lęk może prowadzić do zaburzeń połykania. Pamiętaj zatem o tym, by przed podaniem osobie starszej napoju odpowiednio ułożyć jej ciało i podeprzeć głowę. Dobrym pomysłem jest skorzystanie ze specjalnej rurki, przez którą senior może pić. Innym powodem odwodnienia u podopiecznego są trudności z komunikowaniem potrzeb. Zdarza się, że podopieczni mają problem z mową, przez co nie są w stanie sygnalizować spragnienia. W takiej sytuacji dobrze jest zadbać o regularność – proponuj wodę lub inny napój na przykład co godzinę. Zwróć uwagę na to, czy za niechęcią do picia nie idzie stały smutek, apatyczność, przygnębienie. To może świadczyć o rozwijającej się depresji lub innych zaburzeń nastroju.
Do odwodnienia u osób starszych mogą doprowadzić też wymioty lub biegunka, a także leki, głównie moczopędne. Wtedy warto regularnie uzupełniać niedobory płynów. Senior może również odmawiać przyjmowania płynów ze strachu przed nietrzymaniem moczu. W efekcie oddaje on mocz nieregularnie, co przyczynia się do pogorszenia stanu zdrowia. Dopilnuj więc, by podopieczny pił więcej w ciągu dnia, a przed snem ograniczaj podaż płynów.
Objawy odwodnienia u osób starszych to na przykład: przyspieszona akcja serca, zaburzenia świadomości i orientacji w czasie oraz przestrzeni, zapadnięte oczy, wysuszone usta, mniej elastyczna skóra, zaparcia, zaburzenia widzenia, bóle głowy, nerwowość, senność, osłabienie, a także dużo rzadsze oddawanie moczu i jego mniejsza ilość. Może też dochodzić do częstszych upadków, nagłych skurczów mięśni czy do spadku ciśnienia krwi.
Co zrobić, gdy zauważysz objawy odwodnienia u seniora
Skutki odwodnienia mogą być bardzo poważne. Dlatego warto reagować jak najszybciej – w momencie, kiedy dostrzeżesz u podopiecznego niepokojące objawy. Pomocne będzie baczne obserwowanie seniora i zwracanie uwagi na to, ile płynów wypija w ciągu dnia. Lekarze i dietetycy zalecają picie małych porcji w regularnych odstępach czasowych. Jeżeli nie wiesz, ile Twój podopieczny powinien pić, możesz przyjąć 8 szklanek wody dziennie jako właściwą ilość. Zachęcaj go do sięgania po napoje o stałych godzinach i zadbaj, żeby zawsze znajdowały się w zasięgu jego ręki. Na szafce nocnej niech stanie butelka z wodą, na blacie kuchennym świeżo wyciśnięty sok, a na stoliku w salonie kubek z ulubioną herbatą. Jeśli senior będzie miał stały dostęp do napojów, chętniej po nie sięgnie.
Jesienią podopieczny może odmawiać picia wody. To naturalne – organizm przyzwyczajony do letnich upałów gorzej znosi nagłe ochłodzenie. Wielu z nas ma wtedy potrzebę dodatkowego rozgrzania się. Dlatego dobrym pomysłem jest zaproponowanie seniorowi ciepłych herbat owocowych i ziołowych, aromatycznych zup czy przygotowanych latem kompotów. Kieruj się upodobaniami osoby starszej – serwuj jej takie napoje, które z chęcią wypije. Jeśli już zauważyłaś objawy odwodnienia, możesz wspomóc seniora dodatkowymi sposobami. Jednym z nich jest nawilżanie gazikiem spierzchniętych ust podopiecznego. Przede wszystkim jednak skup się na tym, by zapobiegać odwodnieniu. Dieta bogata w owoce, warzywa i płyny, regularna aktywność fizyczna i ogólny zdrowy tryb życia pomogą w utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia.