Opieka nad seniorem z demencją nie jest łatwa – zwłaszcza gdy przychodzi do wspólnego spędzania czasu. Mogłoby się wydawać, że większość kreatywnych zajęć odpada ze względu na charakter choroby. Jak się jednak okazuje, można dobrać aktywności tak, by demencja nie była przeszkodą. Poniżej prezentujemy kilka pomysłów, jakie możecie z podopiecznym wykorzystać w wolnym czasie. Są to zajęcia aktywizujące chorego zarówno pod względem fizycznym, jak i umysłowym.
Z czym wiąże się demencja?
Demencja jest chorobą postępującą i nieuleczalną. W jej przebiegu uszkodzeniu ulegają różne obszary mózgu, głównie te odpowiedzialne za pamięć i kojarzenie faktów. Dlatego tak istotną rolę pełni terapia zajęciowa dla osób z demencją. Dzięki niej osoba starsza ma szansę zaktywizować się umysłowo i fizycznie, a co za tym idzie, nieco spowolnić postęp choroby. Codzienne zajęcia dają też poczucie bezpiecznej rutyny, która jest ważna dla osób starszych. Seniorzy chorzy na demencję skarżą się także na zaburzenia poznawcze, problemy z orientacją, koordynacją oraz na trudności z mówieniem i rozumieniem wypowiedzi. W efekcie podopieczny może reagować gwałtownie na pewne wydarzenia lub zmiany. Jest wtedy emocjonalny, podnosi głos do krzyku, a nawet zachowuje się agresywnie. Warto zatem wiedzieć, jak na co dzień opiekować się osobą z demencją. O czym musisz pamiętać?
- staraj się unikać zbyt trudnych i niezrozumiałych słów, a także takich, na które senior reaguje negatywnie,
- okazuj podopiecznemu szacunek,
- zachowaj spokój, mów powoli i wyraźnie,
- zachęcaj seniora do działania, ale go nie zmuszaj,
- bądź pozytywnie nastawiona.
Wybierając aktywności, słuchaj podopiecznego, nie narzucaj mu swoich rozwiązań. Jeśli widzisz, że jakieś zajęcie mu się nie podoba, zaproponuj inne. Pamiętaj, że każdy senior jest inny, ma inne zainteresowania czy hobby. Warto więc mieć w zanadrzu kilka różnych pomysłów, które będzie można wykorzystać.
Propozycje zajęć dla osób z demencją
Całodobowa opieka nad seniorem w domu to także wymyślanie aktywności, które zajmą go w wolnym czasie. Oto propozycje, jakie przydają się przy aktywizacji osób z demencją.
- Gry planszowe – sprawdzą się tutaj nawet te najprostsze, tak zwane klasyki. Chińczyk, warcaby, szachy, wyścigi – opcji jest naprawdę sporo. Każda z nich wymaga skupienia i zapamiętania kilku prostych zasad, a nutka rywalizacji czyni grę bardziej ekscytującą. Nie musisz wymagać od podopiecznego postępowania zgodnie z zapisanymi zasadami. Możecie tworzyć własne. Najważniejsza jest dobra zabawa.
- Układanie puzzli – to rozrywka podobna do wcześniej wymienionych gier planszowych, ale spokojniejsza. Dopasowywanie do siebie małych elementów pobudza mózg, stymuluje pamięć i koncentrację. Nie każdy jednak lubi układać puzzle, a niektórzy seniorzy reagują gniewem na niepowodzenie. Dlatego obserwuj osobę starszą i oceń, czy dany zestaw puzzli będzie dla niej odpowiedni.
- Terapia sztuką – chodzi tutaj o zajęcia, które bez problemu można przeprowadzić w domu. Będzie to chociażby malowanie, rysowanie, wyklejanie, lepienie z plasteliny, decoupage. Sztuka pomoże seniorowi wyrazić uczucia i emocje, wzmocni w nim pewność siebie i poczucie sprawczości.
- Ćwiczenia fizyczne – wcale nie muszą to być godzinne, zaawansowane treningi. W podeszłym wieku wystarczy lekka gimnastyka, która pozwoli rozruszać mięśnie, poprawić koordynację i ruchomość stawów. Nadadzą się tutaj skłony, skręty tułowia, trucht w miejscu, pajacyki, krążenia biodrami. A w ciepłe, pogodne dni można wychodzić na spokojne spacery. Dzięki regularnym treningom poprawi się zarówno zdrowie, jak i samopoczucie seniora.
- Czytanie książek – nawet jeśli podopieczny nie jest już w stanie samodzielnie czytać, nie rezygnujcie z tej formy rozrywki. Świetną alternatywą są audiobooki albo wspólne czytanie. Taka aktywność pobudza wyobraźnię, rozszerza słownictwo i buduje relację między opiekunką a seniorem. A jakie książki wybrać? Najlepsze będą krótkie, zamknięte opowiadania, które łatwo wpleść w typowe popołudnie lub wieczór.
To tylko kilka pomysłów, które pozwolą Ci zaktywizować podopiecznego z demencją. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by wymyślać własne rozrywki. Lepienie z gliny? Wizyta w muzeum? Gra w karcianą „wojnę”? Jeśli tylko wybrana aktywność sprawia seniorowi radość, korzystajcie z niej.
Demencja a opieka nad osobą starszą
Codzienność opiekunki osoby z otępieniem starczym nie jest łatwa. Nigdy nie wiadomo, jak potoczy się dzień, a zaskakujące sytuacje zdarzają się bardzo często. Warto wziąć to pod uwagę także przy planowaniu popołudniowych rozrywek. Najlepiej z góry założyć, że dziś będzie inaczej niż wczoraj, a rozgrywka w chińczyka, choć wczoraj szła świetnie, dzisiaj zirytuje seniora. Dlatego nie zmuszaj podopiecznego do niczego. Nie popędzaj go też, nie krytykuj i nie obwiniaj. Jeśli musisz zaproponować inną aktywność, daj mu wybór spomiędzy dwóch różnych gier czy czynności. Zaplanuj też stałą porę na rozrywki – niech to będzie na przykład godzina lub dwie po obiedzie. I nie poddawaj się, nawet jeśli pierwsze próby okażą się niepowodzeniem. Pamiętaj, że choroba postępuje i to, co przed kilkoma miesiącami było w zasięgu seniora, teraz może okazać się niemożliwe do zrobienia. Spróbuj dopasować trudność zadań do aktualnego stanu zdrowia osoby starszej.
Demencja to choroba nieuleczalna, ale za pomocą ćwiczeń można spowolnić albo nawet wstrzymać jej postęp. Zachęcaj więc podopiecznego do pomocy w domowych obowiązkach, a także aktywizuj jego umysł. Układajcie razem puzzle, grajcie w gry, rozwijajcie hobby seniora. Dobrym pomysłem jest też zwykła rozmowa. Poproś osobę starszą, by opowiedziała Ci jakąś historię z dzieciństwa, opisała obejrzany film czy przeczytaną książkę. Taka aktywność nie tylko wpłynie na poprawę pamięci seniora, ale też pomoże Wam zbudować trwalszą więź.