Praca opiekunki osoby starszej często oznacza gotowość do pomocy przez całą dobę. Oczywiście w wielu przypadkach senior spokojnie śpi w nocy, przez co i Ty możesz w pełni zregenerować siły. Zdarza się jednak, że pomimo Twoich starań podopieczny się budzi, a jego donośny głos słychać w całym domu. Skąd bierze się krzyk w nocy? Poznaj przyczyny tej przypadłości i dowiedz się, jak łagodzić emocje seniora.
Powody, dla których senior krzyczy
Krzyk w nocy może mieć wiele powodów; najczęściej są to zmiany w organizmie seniora. Mowa tu zarówno o zmianach fizycznych, jak i tych psychicznych czy neurologicznych. Niektóre z nich świadczą po prostu o postępującym procesie starzenia, inne mogą być oznaką groźnych chorób. Jakich? Oto kilka przykładów.
- Choroby otępienne – demencja starcza, choroba Alzheimera. Do głównych ich objawów należy dezorientacja i poczucie zagubienia. Chory może nie wiedzieć, gdzie jest, jaki mamy dzień czy rok. Nagłe wybudzenie w nocy wystarczy więc, żeby wpaść w panikę i zacząć krzyczeć. Dodatkowo senior może nie odróżniać dnia od nocy i być aktywnym wtedy, gdy zbliża się pora snu. Może chodzić po mieszkaniu, domagać się wyjścia na spacer, próbować rozmawiać z domownikami, a także budzić ich krzykiem. W organizmie chorego spada też poziom melatoniny, odpowiedzialnej za zdrowy sen. W efekcie podopieczny śpi płycej i częściej wybudza się w nocy.
- Depresja – niestety, to wcale nie tak rzadka choroba, także wśród seniorów. Może pojawić się jako następstwo chorób przewlekłych, ale równie często jest wywołana innymi problemami. Osobie starszej trudno jest poradzić sobie z samotnością, utratą sprawności fizycznej i niezależności. Do głosu mogą też dojść problemy finansowe czy rodzinne. Depresja skutkuje nieprzespanymi nocami, uczuciem niepokoju, co często skutkuje nocnym krzykiem.
- Koszmary – sny potrafią być bardzo realistyczne, a gdy dotyczą złych wydarzeń z przeszłości, emocje powracają. Warto wiedzieć, że również niektóre leki mogą nasilać senne koszmary. W rezultacie senior nagle się wybudza, krzyczy, woła bliskie osoby czy opiekunkę. Pamiętaj, by nigdy nie bagatelizować złych snów, zwłaszcza gdy często się powtarzają. Mogą bowiem być pierwszym objawem demencji.
- Przewlekłe bóle – wybudzanie z krzykiem dotyczy zwłaszcza osób z chorobami stawów czy kręgosłupa, które powodują nagły, przeszywający ból.
- Brak higieny snu – duża ilość drzemek w ciągu dnia, picie sporej ilości kawy czy alkoholu, obfite kolacje, nieprzewietrzona sypialnia mogą prowadzić do problemów ze snem.
Opieka nad krzyczącą osobą starszą
Zacznijmy od tego, że opieka nad seniorem, który krzyczy w nocy, jest dużym wyzwaniem dla opiekunki. Wymaga ono ugruntowanej, specjalistycznej wiedzy i dużej dozy cierpliwości. Tutaj przydają się szkolenia organizowane przez firmy opiekuńcze. Niezbędna jest także siła fizyczna i odporność psychiczna, która pomoże przetrwać trudniejsze chwile. Opiekunka powinna więc pamiętać nie tylko o dobru podopiecznego, ale też i o swoim własnym. Dobre agencje wiedzą, jak ważna jest regeneracja, zwłaszcza przy opiece nad osobą budzącą się w nocy. W takiej sytuacji trzeba zapewnić opiekunce możliwość odpoczynku na przykład w ciągu dnia. Pomogą w tym regularne przerwy, a także dogadanie się z niemiecką rodziną w kwestii dobowych godzin pracy. Innym rozwiązaniem jest zatrudnienie zmienniczki, czyli tak zwanego „skoczka”, który od czasu do czasu będzie odciążał stałą opiekunkę w jej obowiązkach.
A jak sobie radzić, gdy krzyk w nocy jest codziennością seniora? Przede wszystkim zrozumieć, że podopieczny nie robi nikomu „na złość”. Powodem tak gwałtownego wybudzania mogą być choroby lub zły stan psychiczny. Dlatego w pierwszej kolejności zastanów się, jakie są przyczyny zaburzeń snu u osoby starszej. Warto skonsultować się z lekarzem i porozmawiać z rodziną seniora. Czy w jego życiu ostatnio nie zaszła jakaś znacząca zmiana? Może z czymś nie może sobie poradzić, fizycznie i emocjonalnie? Wyposażona w tę wiedzę, możesz przystąpić do działania. Co możesz zrobić? Postaraj się utrzymać stałą rutynę dnia. Osoby starsze lubią przewidywalność: czują się wtedy bezpiecznie i komfortowo. Trzymaj się stałych pór posiłków, spacerów, mycia, jedzenia i kładzenia się spać. Dobrym ruchem jest też zadbanie o przyjazne środowisko snu. Cicha, wywietrzona, odizolowana od zewnętrznych hałasów sypialnia pomoże seniorowi spokojnie się wyspać.
Krzyk w nocy: strategie postępowania
Każda opiekunka pracująca w Niemczech ma własną strategię radzenia sobie z krzykiem w nocy. Warto mieć ich nawet kilka, w zależności od tego, jakie są przyczyny zachowania seniora. Do najpopularniejszych należą:
- bezpieczne, komfortowe i zgodne z potrzebami środowisko snu,
- codzienna wieczorna rutyna (kolacja, mycie, słuchanie uspokajającej muzyki, czytanie książki, ćwiczenia oddechowe),
- łagodne budzenie: gdy rozlegnie się krzyk w nocy, dobrze jest delikatnie obudzić seniora, na przykład spokojnie do niego mówiąc,
- empatyczne podejście, słuchanie, wyrażanie zrozumienia dla lęków i obaw podopiecznego,
- uspokajanie, przypominanie osobie starszej, gdzie jest i zapewnianie, że nic jej nie grozi: śmiało można tu mówić o rodzinie i miłych wspomnieniach,
- odpowiednia dieta i aktywności wspomagające sen,
- regularne kontrole lekarskie.
Zwłaszcza ostatni punkt może pomóc osobie starszej cierpiącej na choroby, które objawiają się krzykiem. Konieczna jest właściwa diagnoza i dobranie odpowiedniego leczenia, tak, by uwzględniało potrzeby i ograniczenia pacjenta. Niekiedy lekarze decydują się na terapię farmakologiczną, jak na przykład leki wspomagające spokojny sen. Równie ważne są jednak niefarmakologiczne metody leczenia: terapia zajęciowa, muzykoterapia, medytacja, które pozwalają opanować lęk. Ale mimo wszystko najlepszym lekarstwem jest obecność opiekunki. Twoja empatia i wsparcie pomogą seniorowi radzić sobie z codziennością i sprawią, że krzyk w nocy będzie rozlegał się coraz rzadziej.