Opieka nad starszą osobą to praca, w której trzeba się mierzyć z różnego rodzaju trudnościami. Jedną z nich są zmienne stany emocjonalne podopiecznego. Wiele opiekunek spotkało się z niechęcią seniora do współpracy, a także z wybuchami gniewu. Nie wynikają one jednak ze złośliwości. Powodem tych emocji są zarówno choroby przewlekłe, jak i naturalne lęki oraz obawy seniora. Dlatego tak ważne jest, żeby opiekunka osoby starszej rozumiała podopiecznego i wiedziała, czego może się bać. Wtedy będzie w stanie odpowiednio zareagować.
Zmiany zachodzące w życiu seniora powodują lęk
Życie osoby starszej stopniowo się zmienia, a to jest dla niej trudne do zaakceptowania. Senior zostaje nagle sam w obcej dla siebie rzeczywistości. Po wielu latach budowania swojej pozycji zawodowej musi zrezygnować z dawnego życia. Trudno mu nie tylko podejmować aktywności, ale nawet wykonywać codzienne, zwykłe czynności i obowiązki. Do tego dochodzą fizyczne dolegliwości i choroby. Osoby starsze zmagają się z wykluczeniem z grupy, do której należeli przez długie lata. A to przecież obowiązki zawodowe, hobby i pasje sprawiają, że człowiek czuje radość życia.
Senior musi więc odnaleźć się w zupełnie nowej roli społecznej. Sprawa komplikuje się, jeśli podopieczny nie jest w stanie podtrzymywać kontaktu z ludźmi. Dlaczego? Również osoby w podeszłym wieku chcą pielęgnować relacje z innymi, mieć kogoś, kto ich wysłucha oraz będzie liczył się z ich zdaniem. A jeśli rodzina z różnych powodów nie może tych potrzeb zaspokoić, a grupa znajomych coraz bardziej się zmniejsza, senior zaczyna odczuwać frustrację. Bliscy zamieszczają więc ogłoszenie o tytule „szukam opiekunki do starszej osoby” i próbują pomóc seniorowi. W takim przypadku Twoja rola jest wręcz nieoceniona.
Czego może się bać Twój podopieczny?
Przyczyny przykrego zachowania podopiecznego mogą być różne. Zdarza się, że opiekunka nie wie, jak je rozpoznać i odpowiednio zareagować, aby nie pogorszyć relacji z seniorem. Jeśli więc jesteś w takiej sytuacji, zastanów się, czy niechęć osoby starszej do współpracy nie wynika z lęku czy obaw. Opiekunowie czasem nie są świadomi, że ich podopieczni mogą się czegoś bać. Postaraj się więc wczuć w położenie i emocje seniora. Dzięki temu będziesz mogła się lepiej z nim komunikować i szybciej odpowiadać na jego potrzeby. Pamiętaj, że to z Tobą podopieczny spędza większość swojego czasu. To Ty możesz z sukcesem zadbać o jego dobre samopoczucie i spokój.
Wraz z upływem czasu osoba starsza przestaje rozumieć zmiany, jakie zachodzą w świecie. Dodatkowo pojawiają się problemy ze zdrowiem i sprawnością. Senior zaczyna być coraz bardziej zależny od innych, a nie tak dawno jeszcze doskonale radził sobie ze wszystkim sam. Nic zatem dziwnego, że Twój podopieczny może różnie reagować na propozycje pomocy. Jeśli zatem zauważyłaś, że osoba starsza:
- nie może zrezygnować ze szkodliwych nawyków,
- nie chce zostawać sama,
- reaguje zdenerwowaniem na zmiany, które chcesz wprowadzić,
prawdopodobnie walczy z lękiem przed przyszłością i cierpi na brak poczucia bezpieczeństwa. Próbuje więc zatrzymać znany sobie świat jak najdłużej. Co może zrobić opiekunka? Dla seniora najważniejsza jest troska i opieka. Rozmawiaj z nim jak najwięcej – dzięki temu poczuje się ważny i zrozumiany.
Opieka nad starszą osobą: jak sobie radzić z lękami seniora
Każdy człowiek potrzebuje uznania, szacunku i akceptacji, a przede wszystkim wysłuchania. Dlatego pozwól osobie starszej mówić. Z uwagą słuchaj, potakuj, zadawaj pytania, a przede wszystkim utrzymuj kontakt wzrokowy. Dzięki temu pokażesz seniorowi, że poświęcasz mu całą swoją uwagę – a to z kolei pomoże Ci nawiązać z nim nić porozumienia. Warto podejść do rozmowy z pozytywnym nastawieniem. Osoby starsze wiele już w życiu przeszły, mają mądrość życiową i szeroką wiedzę na temat tradycji czy historii. Trudno im więc się pogodzić z faktem, że są niedoceniani lub niezrozumiani przez innych. Zamiast więc zbyt szybko wyrabiać sobie opinię o seniorze, lepiej go posłuchać. Cierpliwość i szczere intencje są tutaj kluczem do sukcesu.
Co jeszcze możesz zrobić? Obserwuj podopiecznego na co dzień, badaj jego reakcje i zastanów się, czego może się obawiać. Być może nie chce być zależny od innych, a jednocześnie boi się, że zostanie zupełnie sam? Przy takim wewnętrznym konflikcie trudno podjąć dobrą decyzję, a do głosu dochodzą skrajne emocje. Opiekunka osoby starszej nie powinna więc brać do siebie tego, co podopieczny mówi w złości. Wyjaśnij seniorowi, że dzięki Twojej pomocy będzie mu łatwiej podejmować codzienne aktywności. Jednocześnie pozwól mu na samodzielność, nawet w drobnych sprawach. Nie zapomnij pochwalić podopiecznego za każdą podjętą próbę i dopingować go. To pomoże mu poczuć się lepiej i pewniej.