Podczas upalnych dni wielu seniorów nie ma apetytu. Jest to zupełnie normalne; my również latem jemy nieco mniej, za to pijemy więcej wody. Jeśli wysokie temperatury panują tylko przez kilka dni, nie ma problemu. Gorzej, gdy upały trwają niemal przez całe lato – a przecież podopieczny coś jeść musi. Niestety, zarówno kuchnia polska, jak i niemiecka, pełna jest dość ciężkostrawnych potraw, które nie sprawdzą się latem. Jak powinna wyglądać dieta osoby starszej podczas upalnych dni? Podpowiadamy!
Zbilansowana dieta osoby starszej – o czym pamiętać?
Przed opiekunką pracującą w Niemczech stoi wiele zadań. Jednym z nich jest dbanie o zdrowie i dobre samopoczucie seniora – a w tę definicję wpisuje się zbilansowana, lekkostrawna dieta. Układanie jadłospisu dla starszej osoby bywa trudne. Trzeba pamiętać o wielu rzeczach, między innymi o stanie zdrowia, chorobach, zaleceniach dietetycznych. Niektóre produkty i składniki, wymagane w zdrowej diecie dorosłego człowieka, należy u podopiecznego wykluczyć lub zmodyfikować. Starsi ludzie mają też inne zapotrzebowanie kaloryczne, a ich metabolizm stopniowo zwalnia. Ze względu na wiek i choroby mogą mieć problem ze strawieniem pewnych składników, co prowadzi do złego samopoczucia po jedzeniu.
Jakie proporcje powinna mieć dieta osoby starszej? Według lekarzy i dietetyków najbezpieczniej postawić na posiłki składające się z:
- 50%-60% węglowodanów,
- 25%-30% tłuszczów,
- 15%-20% białka.
Odpowiednia kaloryczność to 1500-1700 kcal dziennie dla kobiet oraz 1750-1950 kcal dla mężczyzn.
Warto pamiętać, że wraz z upływem lat zdolność wchłaniania dobroczynnych substancji przez organizm jest coraz mniejsza. Ten sam proces dotyczy witamin i składników mineralnych. Dlatego, komponując jadłospis dla seniora, nie zapominaj o dostarczaniu z posiłkami wapnia, żelaza, witamin z grupy B (B2, B6, B12), D, A, C i E oraz beta karotenu. Latem zwróć uwagę szczególnie na beta karoten i witaminy C i E. Beta-karoten jest odpowiedzialny za wytwarzanie witaminy A, która poprawia wygląd i stan skóry. Natomiast witaminy C i E chronią ją przed wolnymi rodnikami i przedwczesnym starzeniem. Gdzie można je znaleźć? Najprościej w warzywach i owocach: marchwi, brokułach, sałacie, pomidorach, czerwonej papryce, natce pietruszki. Witaminę E można uzupełnić za pomocą olejów, oliwy z oliwek i orzechów.
Menu dla seniora na upały
W upalne dni szukamy przede wszystkim ochłody i nawodnienia. Jednak samo picie wody czy napojów nie wystarczy, by organizm był w stanie przetrwać upały. Dieta na lato, zwłaszcza ta dla seniora, musi więc być bogata w wodę i składniki odżywcze. Odpowiednio skomponowany jadłospis nie tylko odżywi podopiecznego, ale też… pozwoli mu się ochłodzić. Co zatem powinno znaleźć się na talerzu osoby starszej?
- Świeże warzywa i owoce – ale przede wszystkim warzywa. Niektóre z nich, jak pomidory czy ogórki, mają w sobie dużo wody. Śmiało więc przygotuj seniorowi warzywną sałatkę do obiadu albo chłodnik z ulubionych warzyw. Nie zapomnij o świeżych ziołach. Natka pietruszki lub listek mięty doskonale wzbogacą posiłek. Na deser możesz podać owoce, jak arbuz, melon, gruszki czy cytrusy. Doskonale nawadniają i dostarczają energii. Warto jednak pamiętać, że owoce zawierają cukier, dlatego nie należy podawać ich zbyt dużo. Dobrym pomysłem jest przygotowanie warzywno-owocowego smoothie lub koktajlu na bazie pitnego jogurtu.
- Nienasycone kwasy tłuszczowe – ten składnik polecany jest każdemu, bez względu na wiek. Mimo to u osób starszych są one szczególnie ważne. Zadaniem kwasów tłuszczowych jest regulacja poziomu cholesterolu we krwi i zapobieganie tworzeniu się zakrzepów. Pamiętaj, że niektóre witaminy, jak A i D, trzeba podawać właśnie z tłuszczami. Dlatego do warzywnej sałatki dodaj kilka kropel oliwy albo oleju lnianego.
- Proteiny – czyli inaczej białko. Jest ono niezwykle ważnym mikroelementem, gdyż pomaga budować i wzmacniać mięśnie. Białko wspomaga też regenerację organizmu. Dobrze jest więc na stałe wpisać go do menu seniora, a zwłaszcza podczas letnich miesięcy. Lekkostrawne białko znajduje się w mięsie drobiowym, rybach, jajkach i roślinach strączkowych.
- Woda – niezbędna podczas upałów, zarówno dla Ciebie, jak i seniora. Zwykłe zapotrzebowanie na wodę wynosi 2,5 litra dziennie. A ile wody pić latem? Lekarze zalecają, by było to nawet do 3 litrów dziennie. Oczywiście liczy się zarówno woda w szklance, jak i zupy, koktajle, warzywa oraz owoce. Regularna podaż wody pomaga ochłodzić organizm i uniknąć skutków odwodnienia. Należy jedynie unikać słodkich i gazowanych napojów, mocnej kawy oraz alkoholu. Aby woda była smaczniejsza, można dodać do niej miętę i kawałki owoców.
Talerz seniora, czyli posiłki na lato
Letnia dieta osoby starszej powinna być lekka i prosta. Warto ograniczyć ciężkie, smażone dania, półprodukty, a także gotowe posiłki. Co więc gotować i jeść latem? Przede wszystkim korzystaj z sezonowych produktów – natura wie, co w danym momencie jest dla nas najlepsze. Dbaj o to, by posiłki seniora były pełne świeżych warzyw i owoców, obfitowały w białko oraz dostarczały nienasyconych kwasów tłuszczowych. Dania, które zjada osoba starsza, powinny być:
- lekkostrawne,
- nieduże objętościowo,
- częste (3 do 5 razy dziennie),
- regularne,
- urozmaicone,
- zachęcające do jedzenia (estetycznie podane i apetycznie pachnące).
Nie zapominaj również o podawaniu wody. Najlepiej, gdy dzbanek z wodą lub rozcieńczonym sokiem owocowym stoi na wyciągnięcie ręki podopiecznego.
Seniorzy, którzy chorują na choroby przewlekłe, często cierpią na brak apetytu. Mimo, że opiekunka stara się zachęcić do jedzenia, osoba starsza może odmawiać przyjęcia jakiegokolwiek pokarmu. W efekcie nawet bardzo się starając, można nie dostarczyć podopiecznemu tylu składników mineralnych, ilu potrzebuje. Jest to niebezpieczna sytuacja, mogąca prowadzić do niedożywienia. Wtedy dobrym ruchem jest konsultacja z lekarzem i włączenie do diety specjalnych środków żywieniowych przeznaczenia medycznego.
Upalne dni potrafią być bardzo trudne dla osób w podeszłym wieku. Odpowiednie menu pomoże podopiecznemu przetrwać ten czas. Zadbaj, aby letnia dieta osoby starszej była bogata w witaminy i składniki odżywcze. Dzięki temu senior lepiej zniesie upał, a jego samopoczucie znacznie się poprawi.