Jedną z nieprzyjemnych dolegliwości dokuczających seniorom są odparzenia. Niestety, badania pokazują, że stanowią one powszechny problem wśród seniorów, zwłaszcza leżących i niepełnosprawnych. W zależności od tego, gdzie odparzenia są umiejscowione, mogą sprawiać ból i dyskomfort, a nawet utrudniać codzienne życie. Należy więc z nimi walczyć – odpowiednią pielęgnacją i zapobieganiem. Jak to robić? Odpowiedź znajdziesz w naszym dzisiejszym artykule. Zapraszamy do lektury!
Czym są i jak wyglądają odparzenia u seniora?
Odparzeniami nazywamy zmiany skórne, które pojawiają się na skutek tarcia skóry o skórę lub o różne materiały. Najczęściej sprawa dotyczy szorstkich, zbyt ciasnych i niewygodnych ubrań i butów, a także drażniącej skórę biżuterii. Odparzenia pojawiają się też w wyniku przegrzania i nadmiernej wilgoci. Jak wyglądają? Zwykle są to zaczerwienione, przekrwione plamy, mające różne rozmiary i kształty. Senior skarży się na ból, swędzenie i pieczenie; objawy te nasilają się przy dotyku. Jeśli odparzenie pojawiło się na stopach, może ono utrudniać poruszanie się, a jeżeli na dłoniach – podopiecznemu jest trudniej na przykład chwytać przedmioty. Warto wiedzieć, że nienaruszona skóra chroni organizm przed różnego rodzaju bakteriami i grzybami. Odparzenie jest przerwaniem jej struktury, przez co drobnoustroje mogą bez przeszkód atakować organizm. Nie należy więc bagatelizować nawet niewielkiego odparzenia, gdyż może ono prowadzić do zakażeń bakteryjnych.
Jak rozpoznać odparzenie? Na początku skóra staje się po prostu zaczerwieniona i delikatnie obrzęknięta. Łatwo więc na tym etapie pomylić je chociażby z otarciem czy użądleniem owada. Senior zaczyna się drapać i skarżyć na swędzenie, pieczenie oraz uczucie dyskomfortu. Jeśli nie wdrożycie leczenia, a skóra nadal jest podrażniana, z rany często zaczyna się sączyć płyn surowiczy, a naskórek pęka. Wtedy ryzyko zakażeń grzybiczych znacznie wzrasta.
Przyczyny odparzeń u dorosłych
Jak już wspomnieliśmy, odparzenia mogą dotyczyć różnych obszarów ciała. U seniorów zwykle są to miejsca najbardziej narażone na pocenie, a także te, w których gromadzą się różne wydzieliny. Odparzenia pojawiają się więc pod pachami, na stopach, w pachwinach, na skórze pomiędzy udami i pod piersiami, a także w fałdach brzusznych. Jeżeli podopieczny jest osobą leżącą, zmiany skórne mogą wystąpić również na karku, plecach, nad pośladkami i pod kolanami. Przyczyny pojawienia się odparzeń bywają różne, ale najczęściej wyróżnia się:
- długotrwałe unieruchomienie pacjenta w łóżku (w szpitalu albo w domu),
- zbyt duża masa ciała – w tym przypadku odparzenia powstają w fałdach skórnych na skutek ocierania, przegrzania i wilgoci,
- nadmierne pocenie się,
- zaniedbanie higieny osobistej,
- alergie, podrażnienia skórne,
- używanie kosmetyków drażniących i wysuszających skórę,
- aktywność podczas upalnych dni,
- noszenie ciasnej bielizny i odzieży ze sztucznych materiałów,
- inkontynencja.
To oczywiście tylko niektóre z możliwych przyczyn pojawienia się odparzeń. Dlatego dobrze jest obserwować seniora i na podstawie jego zwyczajów i trybu życia wywnioskować, jaki może być powód wystąpienia zmian skórnych.
Leczenie odparzeń u osób starszych
Kiedy na skórze seniora pojawią się odparzenia, należy zacząć działać. Pierwszym krokiem będzie wizyta u lekarza, który doradzi, jaką pielęgnację i leczenie zastosować. Warto rozpocząć kurację jak najszybciej – dzięki temu objawy nie będą podopiecznemu aż tak dokuczać. Dodatkowo skóra zyska możliwość szybszego gojenia, a widmo powikłań znacznie się oddali. Jakie leki stosować? Specjalista zapewne zapisze maści i kremy przeznaczone specjalnie dla skóry z odparzeniami. Ich składnikami aktywnymi są zazwyczaj alantoina lub pantenol, a także inne substancje łagodzące. Jeżeli odparzenia wystąpiły na skutek nietrzymania moczu, potrzebne będą specjalne, chłonne wkładki uroginekologiczne. Przyda się także bielizna chłonna i nawilżany papier toaletowy. Do codziennej opieki higienicznej wybieraj kosmetyki nawilżające i łagodzące.
Odparzenia można także leczyć domowymi sposobami. Zwykle pomagają one nieco uśmierzyć objawy, ale nie usuną całkowicie problemu. Dlatego dobrze jest je traktować jako pomoc w leczeniu farmakologicznym. Jaką kurację zastosować? Najbardziej znany sposób to posypywanie odparzonej skóry mąką ziemniaczaną lub kąpiel w wodzie z dodatkiem mąki. Można też przemywać skórę naparem z rumianku lub stosować łagodzące żele aloesowe. Pamiętaj też, by zapewnić skórze seniora dostęp do świeżego powietrza – zadbaj, by zakładał on ubrania z przewiewnych, naturalnych materiałów.
Odparzenia – jak im zapobiegać?
Nie od dziś wiadomo, że zapobieganie jest najlepszą formą leczenia. Jak zatem uchronić delikatną skórę seniora przed odparzeniami? Oto kilka sprawdzonych metod:
- częsta zmiana pozycji (w przypadku osób unieruchomionych),
- kontrolowanie wilgotności i pocenia się skóry,
- stosowanie dedykowanych opatrunków,
- unikanie tarcia skóry o skórę i materiały,
- używanie kremów ochronnych.
Zwróć uwagę na obszary szczególnie narażone na odparzenia, jak chociażby łokcie, kość krzyżowa, kości biodrowe, pięty, skórę wokół sond, fałdy skórne. Kontroluj te miejsca przy codziennej, wieczornej higienie.
Odparzenia to problem, z którym spotyka się wiele opiekunek osób starszych. Warto więc wiedzieć, jak im zapobiegać i w jaki sposób leczyć, jeśli się już pojawią. Nigdy nie bagatelizuj odparzenia – jeśli coś Cię zaniepokoi, jak najszybciej umów seniora do lekarza. Dzięki temu unikniecie dodatkowych problemów w postaci powikłań lub nadkażeń bakteryjnych.