Nowotwór, powszechnie nazywany rakiem, to choroba, która nie zważa na wiek. Może przytrafić się każdemu z nas, a do tego często jest nieuleczalna. Jeżeli nawet rokowania są dobre, to powrót do zdrowia nierzadko wiąże się z operacją i długotrwałą rekonwalescencją. Leczenie potrafi być dla pacjenta wyczerpujące, dlatego ważne jest, by otrzymywał on potrzebne wsparcie oraz odpowiednią opiekę. Każdy rodzaj nowotworu jest inny. Dlatego, wyjeżdżając do opieki nad osobą chorą na raka, warto wiedzieć, w jaki sposób jej pomagać.
Nowotwór u osób w podeszłym wieku
Chociaż zachorować na raka może każdy, to ryzyko jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Powodem jest zmniejszająca się odporność organizmu. Seniorzy częściej „łapią” infekcje, trudniej im się też zregenerować po chorobie. W rezultacie nowotwór u osoby starszej jest trudniejszy w leczeniu, niż w przypadku młodych ludzi. Twój podopieczny może więc należeć do grupy podwyższonego ryzyka, jeśli chodzi o zachorowania na raka.
Jakie są przyczyny występowania chorób nowotworowych u seniorów? Przede wszystkim warto wspomnieć o uwarunkowaniach genetycznych, na które podopieczny nie ma wpływu. Od niego zależy jednak styl życia, jaki prowadzi. Niezdrowe nawyki mogą bowiem prowadzić do zachorowania na raka. Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, tłusta, ciężka dieta, opalanie bez użycia kremów z filtrem czy spożywanie szkodliwych substancji – czasem mówi się, że na nowotwory można pracować latami. Nigdy jednak nie jest za późno, żeby te szkodliwe nawyki wyeliminować albo chociaż ograniczyć.
Najczęściej spotykanymi chorobami nowotworowymi u ludzi powyżej 60. roku życia są: rak skóry, jelita grubego, płuc, prostaty oraz sutka. Każdy z nich wymaga ukierunkowanego leczenia i ścisłego stosowania się do zaleceń lekarza onkologa.
Opieka nad osobą chorą na raka
Choroba podopiecznego jest trudnym przeżyciem także dla opiekunki. Jeśli zastanawiasz się, jak możesz pomóc „swojemu” seniorowi, tutaj znajdziesz kilka przydatnych wskazówek. Po pierwsze, dobrze jest zapoznać się z rodzajem nowotworu, na który cierpi osoba starsza. W Internecie znajdziesz publikacje na ten temat; możesz też skorzystać z książek medycznych. Oprócz objawów raka i problemów, z jakimi zmaga się senior, poznasz też sposoby leczenia nowotworów u osób starszych i dowiesz się więcej o potrzebach chorego. Porozmawiaj też z rodziną podopiecznego i zapytaj, jakie są dokładne zalecenia lekarza. Przyda Ci się kartka papieru i długopis – spiszesz wszystkie najważniejsze informacje, tak, by nic Ci przypadkowo nie umknęło.
Najważniejszym aspektem opieki nad osobą chorą na nowotwór są lekarstwa. Upewnij się, o jakich porach senior musi przyjąć leki oraz które z nich trzeba brać na pusty żołądek. Dzięki temu łatwiej Ci będzie wyznaczyć pory posiłków i stworzyć ramowy plan dnia. Jeśli stan zdrowia podopiecznego na to pozwala, włącz do harmonogramu aktywność fizyczną oraz umysłową. Pamiętaj, żeby ćwiczenia ruchowe były zaaprobowane przez lekarza. Dbaj o zdrową dietę chorego, dopilnuj, by posiłki były bogate w witaminy i minerały. Ważna jest też codzienna pielęgnacja skóry. Obserwuj ją uważnie i jeśli zauważysz coś niepokojącego – wysypkę, przebarwienia, podrażnienia – jak najszybciej powiedz o tym rodzinie podopiecznego oraz lekarzowi. Bądź też wyczulona na wszelkie zmiany w zachowaniu i sprawności fizycznej osoby starszej.
Chory na nowotwór potrzebuje wsparcia psychicznego
W opiece nad seniorem chorym na raka bardzo ważna jest cierpliwość, empatia i serdeczność. Nowotwór to poważna, przewlekła choroba, a jej przebieg może być ciężki. Znaczenie mają także podawane leki. Niektóre z nich wpływają na jakość snu i na samopoczucie w ciągu dnia. Podopieczny może cierpieć na brak apetytu, apatię, poczucie wyobcowania, a nawet na stany depresyjne. Dolegliwości te prowadzą niekiedy do odczuwania skrajnych emocji i do agresywnego zachowania. Jak wspierać osobę chorą na raka? Nie okazuj jej nadmiernego współczucia czy troski. Może to dać skutek odwrotny do oczekiwanego. Strach również nie będzie najlepszym doradcą. Wykaż się zrozumieniem, daj seniorowi odczuć, iż jesteś obok i że zawsze może na Ciebie liczyć. Staraj się nadmiernie nie ulegać emocjom, bądź serdeczna.
Osoby starsze lubią rutynę, gdyż daje im to poczucie bezpieczeństwa. Zaplanuj więc stały harmonogram dnia i trzymaj się go – oczywiście w miarę możliwości. Wprowadź do planu tygodniowego spotkania z ludźmi: rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami. Pomoże to seniorowi zredukować poczucie odizolowania od innych. Pamiętaj też o codziennej dawce ruchu, zdrowej diecie, a także właściwym poziomie nawodnienia. I najważniejsze: nie podawaj leków na własną rękę (nawet przeciwbólowych). W ten sposób można zaszkodzić choremu, nawet, jeśli wydaje Ci się, że dawka jest za mała lub za duża. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zawsze konsultuj je z lekarzem prowadzącym podopiecznego.
Zadbaj też o swoje zdrowie emocjonalne
Opiekunka osoby starszej chorej na nowotwór ma bardzo trudne zadanie. Musi zapewniać jej odpowiednie wsparcie i w miarę możliwości poprawiać jakość życia. Ciąży też na niej odpowiedzialność za przebieg leczenia: pilnowanie, by senior brał leki i stosował się do zaleceń lekarza. Opieka nad osobą chorą na raka to codzienny kontakt z ciężką chorobą, z cierpieniem, a czasem też z umieraniem. Możesz więc czuć się bezsilna i przytłoczona – takie emocje są zupełnie normalne w tej sytuacji. Nie unikaj ich, ale postaraj się zadbać o swój komfort psychiczny. Jeśli ktoś z rodziny może zająć się osobą starszą chociażby na chwilę, poproś go o pomoc. Wyjdź na chwilę z domu, zaszyj się w ogrodzie z książką, pójdź do kawiarni. Nawet tak drobna i pozornie nic nie znacząca odmiana pozwoli Ci odpocząć i nabrać sił. A tylko silna psychicznie opiekunka może dać choremu na nowotwór właściwe wsparcie.