O tym, że opieka nad seniorem to praca trudna i wymagająca, wiedzą wszyscy, którzy choć raz wyjechali na sztelę w Niemczech. Jednym z wyzwań, przed jakimi zapewne staniesz, jest komunikacja z podopiecznym. Bariera językowa potrafi ją znacznie utrudnić – a co, jeśli dodatkowo senior jest osobą niedosłyszącą? Nie musisz się martwić. Istnieją sposoby, dzięki którym można się porozumieć nawet z osobą cierpiącą na poważny niedosłuch. Oto rady, które ułatwią Ci codzienną pracę w niemieckiej opiece.
Słuch w liczbach, czyli problemy osób starszych
Problemy ze słuchem to dziś bardzo częsta przypadłość, zwłaszcza wśród ludzi w podeszłym wieku. Lekarze nie wahają się już nazywać ich chorobę cywilizacyjną. Badania wskazują, że na niedosłuch może cierpieć ponad 70% osób po 60. roku życia. Niestety, tylko część z nich (około 30%) jest zdiagnozowanych przez specjalistę. Oznacza to, że wielu seniorów zmaga się z problemami ze słuchem, nie wiedząc o tym. Nie pomaga również nastawienie społeczeństwa i samych osób starszych. Według niech problemy ze słuchem to naturalna konsekwencja starzenia się organizmu. „Tak już musi być” – mówią seniorzy i odkładają wizytę u lekarza. Wstydzą się też rozmowy ze specjalistą, podejrzewając, że tak naprawdę nic im nie jest i jedynie zmarnują czas lekarza. Okazuje się jednak, że ich problem może być dużo poważniejszy, niż się wydaje.
Według wspomnianych badań aż 30% osób starszych przyznaje, że nie jest w stanie oglądać telewizji albo słuchać radia na takim samym poziomie głośności, jak wcześniej. Musi pogłaśniać dźwięk, co często jest przedmiotem sporów z resztą domowników. Coraz większe natężenie problemu sprawia, że wielu seniorów zupełnie rezygnuje z oglądania ulubionych programów telewizyjnych oraz słuchania muzyki. W życie osoby starszej wkrada się nuda, a postępujący niedosłuch sprawia, że komunikacja z innymi staje się coraz trudniejsza. Senior musi prosić, żeby rozmówca powtórzył to, co właśnie powiedział. Denerwuje się, ponieważ ma poczucie, że jego otoczenie „mamrocze” i że robi to specjalnie. Niedosłyszący podopieczny może też nie chcieć odbierać telefonu od bliskich czy brać udziału w rodzinnych spotkaniach. Może prosić, by opiekunka załatwiała za niego sprawy urzędowe.
Przyczyny niedosłuchu u starszych osób
Starzenie się organizmu to nie jedyna przyczyna problemów ze słuchem. Znaczenie ma też tryb życia, które prowadził senior. Praca w hałasie, długotrwały, silny stres, życie w dużym mieście – to wszystko może powodować niedosłuch. Dolegliwość ta ma wtedy niewiele wspólnego z naturalnym zużywaniem się organizmu. W tym przypadku jest to proces chorobowy, który często następuje o wiele za wcześnie, a na dodatek może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Innym powodem problemów ze słuchem mogą być: czynniki mechaniczne (jak zalegająca woskowina), stany zapalne, choroby wirusowe, nowotwory. Niestety, zdarza się, że ignorujemy pierwsze objawy problemów ze słuchem. Jeśli opieka nad seniorem staje się przez nie coraz trudniejsza, obwiniamy za to wiek, denerwujemy się, że podopieczny nas nie słyszy. A co w tym czasie czuje on sam?
Senior, który przestaje słyszeć, często pogrąża się w samotności. Problemy ze słuchem sprawiają, że zaczyna się izolować, a jego jakość życia gwałtownie spada. Chory czuje wstyd i zakłopotanie, więc coraz intensywniej zaczyna unikać ludzi. Co w takiej sytuacji Ty, jako opiekunka możesz zrobić? Przede wszystkim zachować czujność i obserwować podopiecznego. Bądź wyczulona na każde, nawet najmniejsze objawy niedosłuchu. Jeśli je dostrzeżesz, staraj się nie okazywać zdenerwowania; bądź cierpliwa i wyrozumiała. Spraw, by senior poczuł, iż ma w Tobie wsparcie. Następnie możesz delikatnie naprowadzać rozmowy na temat lekarza. Spróbuj zachęcić osobę starszą do wizyty u specjalisty – powiedz mu, że niepokoisz się o niego i chcesz, żeby lepiej się poczuł. Wspomnij o swoich obawach: nieleczony niedosłuch rozwija się szybko, a objawy pogarszają. Lekarz zaproponował seniorowi aparat słuchowy lub implant, a ten nie chce się zgodzić? Postaraj się taktownie i w delikatny sposób namówić go na to rozwiązanie. Zapewnij podopiecznego, że leczenie nie jest niczym wstydliwym, a dyskretne urządzenie pozwoli mu na nowo słyszeć otaczający świat.
Opieka nad seniorem, który niedosłyszy
Rozmowa z osobą niesłyszącą może być bardzo trudna. Zdarza się, że opiekunki rezygnują z prób bliższego nawiązania kontaktu, ograniczając się do najprostszych gestów i znaków. Jednak Twoja opieka nad seniorem wcale nie musi tak wyglądać. Zacznij od wypracowania sobie skutecznych metod komunikacji. Okazuj podopiecznemu cierpliwość i empatię, gdyż to ich najbardziej teraz potrzebuje. Unikaj niecierpliwego czy nerwowego zachowania – pospieszanie, wyraźne zniechęcenie czy zdenerwowanie mogą sprawić, że senior zamknie się w sobie. Skup się za to na komunikacji niewerbalnej. Niech Twoje wypowiedzi będą pełne gestów, a twarz opowiada historię razem z Tobą. Jeśli senior się na to godzi, możesz podkreślić ważność słów, delikatnie dotykając jego dłoni lub ramienia. Ustaw się tak, by podopieczny dobrze Cię widział, mów powoli, spokojnie i wyraźnie. Dzięki temu senior będzie mógł odczytywać słowa z ruchu Twoich ust.
O czym jeszcze powinnaś pamiętać, rozmawiając z osobą niesłyszącą?
- Ustalcie wspólnie kod i własny język migowy, którego oboje będziecie używać.
- Upewnij się, że senior potrafi z ruchu Twoich ust zrozumieć, co mówisz.
- Stań lub usiądź w miejscu, którym Twoja twarz będzie dla osoby starszej dobrze widoczna.
- Do rozmowy wybierz ciche pomieszczenie, wyłącz telewizor i radio oraz zamknij okna, aby zminimalizować hałas z ulicy.
- Jeśli podopieczny nie zrozumiał, co mówisz, powtórz komunikat, ale użyj prostszych słów.
- Skup się na odpowiedniej mowie ciała.
- Mów spokojnie i wyraźnie, unikaj krzyku.
- Bądź cierpliwa i staraj się zrozumieć sytuację podopiecznego.
Myślisz o podjęciu pracy w opiece w Niemczech? Bądź przygotowana na różne wyzwania – jednym z nich może być właśnie opieka nad seniorem z niedosłuchem. Jeśli odpowiednio się do niej przygotujesz, a dodatkowo uzbroisz w cierpliwość i wytrwałość, z pewnością dasz sobie radę!