Przeglądając oferty pracy dla opiekunek osób starszych, natknąć się można na podopiecznych o bardzo różnym poziomie kondycyjnym i zdrowotnym. Część z nich porusza się zupełnie samodzielnie, ale potrzebuje pomocy ze względu na inne dolegliwości, jak na przykład choroba Alzheimera.
Są jednak i tacy (i jest ich niemało), którzy mają ogromne trudności (lub całkowitą niemożność) ruchu i spędzają cały czas w łóżku. Powodem są np. choroby układu krążenia, problemy z układem kostno – stawowym ( np. wszczepienie implantu stawu biodrowego) czy zaburzenia neurologiczne po wylewach i udarach. Opieka nad chorym leżącym w łóżku jest trudna – nie tylko fizycznie, ale również psychicznie. Warto zatem odpowiednio się do niej przygotować.
Jak opiekować się osobą leżącą?
Należy pamiętać, że pozycja leżąca, jeśli nie jest to sen, nie jest dla naszego ciała czymś naturalnym i wskazanym. Podobnie jak ciągłe przebywanie w pozycji siedzącej, w nadmiarze wiąże się ona z niekorzystnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Pielęgnacja osoby starszej leżącej wymaga, aby w szczególny sposób pamiętać o trzech istotnych kwestiach:
- przeciwdziałaniu odleżynom,
- odpowiedniej higienie,
- ćwiczeniach dla osób leżących w łóżku.
Przyjrzyjmy się po kolei każdemu z tych elementów.
Jak przeciwdziałać odleżynom u osób leżących?
To chyba jedna z pierwszych rzeczy, jaka przychodzi na myśl. Dotyczy nie tylko osób starszych, ale każdego, kto jest unieruchomiony i nie może samodzielnie zmienić pozycji. Mogą one pojawiać się nawet w ciągu kilku godzin, dlatego ważna jest regularna kontrola stanu skóry podopiecznego.
Są bolesne, uciążliwe i niestety trudne do zaleczenia. Bywają też przyczyną zakażeń, więc prawidłowa pielęgnacja jest niezwykle istotna. Podopiecznego należy zatem co najmniej co dwie godziny przewracać (o ile oczywiście jest taka możliwość).
Unikać należy całkowitego obracania na bok, gdyż wówczas w szczególności naciskane są miejsca podatne na odleżyny – głównie te, gdzie kość udowa styka się z miednicą, podatna jest też okolica kości krzyżowej. Miejsca narażone na odleżyny warto też delikatnie oklepywać (ale nie wolno mocno masować i uciskać!).
Jak dbać o higienę o leżącego chorego?
W przypadku ryzyka odleżyn, skórę myjemy delikatnym mydłem o odczynie pH 5.5. Po jej umyciu i osuszeniu należy ją natłuścić (np. oliwką) delikatnie masując. Stosowane są również maści nagietkowe i lanolinowe.
Oprócz odpowiedniej pielęgnacji, dbać też należy o regularne zmiany pościeli i pilnować, by w łóżku nie było np. okruszków. U osób trwale unieruchomionych należy również przykładać dodatkową uwagę do higieny miejsc narażonych na kontakt z moczem lub kałem.
Ćwiczenia dla osób leżących w łóżku
Osoba unieruchomiona często miewa problemy zarówno z układem kostno-stawowym, jak i mięśniowym. Ich sztywnienie może powodować ból, dlatego warto z chorym wykonywać bierne ćwiczenia (np. delikatne i powolne zginanie i prostowanie kończyn).
Warto uświadomić sobie też, że opieka nad osobą leżącą nierzadko wymaga od nas sporej siły fizycznej (np. w pomocy przy przenoszeniu chorego na wózek). Należy również liczyć się z tym, że podopieczny może być przybity, zły i mieć duże poczucie żalu, więc warto okazywać mu sporo zrozumienia, empatii oraz cierpliwości.