Dziś będziemy mówić o schorzeniu, które pojawia się u starszych osób – jest to otyłość sarkopeniczna. Wiąże się z nią podwyższenie zawartości tkanki tłuszczowej przy jednoczesnym zmniejszeniu masy mięśniowej. Z upływem lat otyłość staje się coraz większa, co pogarsza stan zdrowia i kondycję seniora. Jakie są przyczyny otyłości sarkopenicznej i jakie mogą być jej skutki? A także – czy można ją leczyć? Zapraszamy do lektury.
Główne przyczyny otyłości sarkopenicznej u osób starszych
Otyłość u seniorów może mieć różne powody. Czasami są to zmiany w organizmie spowodowane podeszłym wiekiem, innym razem niezdrowe nawyki. Oto najczęstsze przyczyny otyłości sarkopenicznej:
- Starzenie się organizmu: wraz z biegiem lat zmieniają się proporcje masy mięśniowej i tkanki tłuszczowej. Tej pierwszej jest stopniowo coraz mniej, a co za tym idzie, senior ma mniej siły. Jednocześnie w wieku 60-75 lat zwiększa się ilość masy tłuszczowej. Jest to szczególnie niebezpieczne, gdyż u osób starszych odkłada się ona blisko narządów wewnętrznych, a także przenika do mięśni. A jeśli senior utrzymuje stałą masę ciała, to te zmiany mogą przez pewien czas pozostać niezauważone.
- Niechęć do aktywności: jeżeli podopieczny unika ćwiczeń fizycznych, to jego masa mięśniowa ulega zmniejszeniu. Energia, której nie da się zużyć bez aktywności, odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej, a podopieczny nie ma siły i ochoty, by zacząć się ruszać. W ten sposób może dojść do zaniku mięśni, czyli atrofii, a także do rozwoju otyłości.
- Duża ilość tkanki tłuszczowej: jej obecność w organizmie sprawia, że wydzielają się cytokiny, czyli substancje wywołujące reakcje zapalne. Ich wynikiem mogą być szybsze zmiany w składzie ciała, a także stany zapalne i choroby.
- Insulinooporność: efektem wtórnym jest tu podwyższone stężenie insuliny, która przyspiesza rozpadanie się tkanek mięśni szkieletowych, a to zwiększa insulinooporność. Ta natomiast sprzyja rozwojowi otyłości.
- Nieprawidłowa dieta: wraz z wiekiem zmniejsza się zapotrzebowanie organizmu na kalorie. Zwykle jednak seniorom trudno jest zmienić nawyki żywieniowe, które wypracowali przez długie lata. Wysokokaloryczne posiłki powodują więc nadwagę, a nawet otyłość. Zdarza się, że osoby starsze zmniejszają podaż białka w diecie, a to może skutkować redukcją mięśni.
Jakie są skutki otyłości sarkopenicznej?
Otyłość sarkopeniczna ma duży wpływ na zdrowie i samopoczucie osoby starszej, a także na jakość jej życia. Skutki, z którymi boryka się cierpiący na nią seniorzy, są poważne. Najistotniejszym z nich jest ograniczenie funkcji motorycznych i sprawności. Chory stroni od aktywności, niechętnie wykonuje codzienne czynności. Zmniejsza się także jego samodzielność. Obserwuje się też większe niebezpieczeństwo złamań i upadków, a także wolniejsze chodzenie czy problemy z wchodzeniem po schodach. Otyłość sarkopeniczna skutkuje również mniejszą wydolnością płuc, kłopotami z oddychaniem przy wysiłku. Choroba ta niesie za sobą ryzyko wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia, udaru, a także chorób sercowo-naczyniowych.
Sposoby leczenia otyłości sarkopenicznej u seniora
Celem leczenia otyłości sarkopenicznej jest przede wszystkim zmniejszenie masy ciała przy jednoczesnym zwiększeniu siły mięśniowej. Kondycja seniora ulega wtedy poprawie, a on sam może lepiej funkcjonować. Samo leczenie polega natomiast na wprowadzeniu zmian w nawykach żywieniowych i na zwiększonej liczbie ćwiczeń fizycznych.
Dieta osoby cierpiącej na otyłość powinna składać się głównie ze świeżych owoców i warzyw, ciemnego pieczywa i chudego mięsa. Konieczne jest ograniczenie słodyczy, tłuszczów nasyconych, a także żywności wysokokalorycznej, ciężkostrawnej i mocno przetworzonej. Produkty lądujące na talerzu podopiecznego powinny zawierać dużo wapnia i witaminy D. Jeżeli będzie wymagane stosowanie leków, dobrze jest skonsultować się ze specjalistą. Osoby starsze zwykle biorą jeszcze lekarstwa na schorzenia przewlekłe, dlatego trzeba wybrać bezpieczne medykamenty.
Równie ważna jest aktywność. Warto więc zachęcać seniora do każdego rodzaju ruchu, do którego potrzebna jest dawka energii. Dobrym pomysłem są spacery albo proste ćwiczenia gimnastyczne. Natomiast do wzmocnienia mięśni najlepsze okażą się treningi oporowe. Trzeba je dobrać do możliwości osoby starszej, dlatego warto, by zajął się tym profesjonalista.
Warto wiedzieć, że nadwaga a otyłość to dwie różne rzeczy – jednak podwyższona masa ciała może prowadzić w dłuższej perspektywie do otyłości. Dlatego, jeśli Twój podopieczny jest w grupie ryzyka, spróbuj namówić go do zmiany codziennych nawyków. A jeżeli diagnoza potwierdziła już otyłość sarkopeniczną, odpowiednie leczenie pomoże seniorowi odzyskać radość życia.