Opieka nad osobą starszą to często niełatwe zajęcie. Oprócz pomagania podopiecznemu przy codziennych czynnościach trzeba także służyć mu psychicznym wsparciem. Dodatkowo wielu seniorów cierpi na różne choroby i dolegliwości. Niektóre z nich mogą ulec nagłemu zaostrzeniu. Może się też zdarzyć, że osoba starsza ulegnie jakiemuś wypadkowi lub urazowi. Trzeba więc być przygotowanym na to, że stan zdrowia podopiecznego może się nagle pogorszyć i potrzebna będzie pierwsza pomoc przedmedyczna. Dowiedz się, jak postępować w najczęściej spotykanych sytuacjach.
Pierwsza pomoc przedmedyczna: ogólne zasady
Opiekunka osoby starszej powinna wiedzieć, jaki jest aktualny stan zdrowia podopiecznego. Jeśli masz świadomość, na jakie choroby cierpi senior, z czym ma problemy i jakie leki przyjmuje, będzie Ci łatwiej pomóc mu w razie potrzeby. Warto więc wcześniej poczytać na temat danych schorzeń i dowiedzieć się, co trzeba robić w razie zaostrzenia choroby. Będziesz też mogła szczegółowo opowiedzieć służbom medycznym o zdarzeniu i jego okolicznościach. A jeżeli dojdzie do nieszczęśliwego wypadku, postaraj się zachować zimną krew. W tym przypadku liczy się każda minuta: odpowiednia i szybka reakcja może nawet uratować życie. Najczęściej konieczne będzie wezwanie pomocy – zapamiętaj więc numer 112, który jest numerem alarmowym obowiązującym w całej Europie.
Utrata przytomności: jak pomóc seniorowi?
Wśród osób starszych nierzadko zdarzają się przypadki omdleń albo utraty przytomności. Dobrze jest więc wiedzieć, jak sobie radzić w takiej sytuacji. Jeśli przydarzy się to Twojemu podopiecznemu, najpierw upewnij się, czy język osoby poszkodowanej nie zablokował dróg oddechowych. Jak to zrobić? Po prostu odchyl głowę seniora do tyłu i unieś żuchwę. Następnie sprawdź, czy podopieczny oddycha. Jeśli tak, ułóż go w pozycji bezpiecznej, czyli bocznej ustalonej (o ile nie ma podejrzenia uszkodzenia kręgosłupa) i zadzwoń na pogotowie. Jeżeli poszkodowany nie oddycha, konieczna będzie resuscytacja. Po zadzwonieniu na numer alarmowy zacznij czynności ratunkowe. Wykonuje się 30 uciśnięć na klatkę piersiową, a następnie dwa oddechy. Sekwencję powtarzaj aż do czasu przyjazdu pogotowia.
Zadławienie: pierwsza pomoc dla osoby starszej
Wbrew pozorom u seniorów także zdarzają się przypadki zadławienia. Powodem często są kawałki jedzenia, ślina albo treść żołądkowa. Nie należy tego bagatelizować, gdyż zadławienie może prowadzić nawet do śmierci. Na początku dobrze jest poprosić podopiecznego, żeby odkaszlnął. Zdarza się, że odruch obronny organizmu pomaga i ciało obce wydostaje się z dróg oddechowych. Jeżeli kaszel nie przyniósł rezultatu, stań za seniorem i pochyl go do przodu tak, żeby głowa była poniżej tułowia. Następnie uderz 5 razy między łopatkami (dłoń kieruj ku górze). Jeśli to nie odniosło skutku, obejmij poszkodowanego obiema rękami, jedną dłoń zwiń w pięść dokładnie w połowie odległości między mostkiem a pępkiem. Drugą ręką podtrzymaj pięść i uciśnij pięciokrotnie, kierując się ku górze.
Jeśli powyższe działania nie przynoszą rezultatu, a podopieczny stracił przytomność, wezwij służby ratunkowe. Następnie przystąp do resuscytacji w sposób opisany w poprzednim akapicie. Pamiętaj jedynie, żeby po każdych 30 uciśnięciach dokładnie sprawdzać, czy w jamie ustnej widać ciało obce.
Złamania: udzielanie pomocy podopiecznemu
Wraz z wiekiem zanika sprawność fizyczna. Seniorom trudniej się poruszać, a także utrzymywać równowagę. Szczególną trudność sprawia im chodzenie po schodach czy po śliskich powierzchniach. Trzeba więc mieć na uwadze fakt, że może dojść do upadku, którego rezultatem będzie złamanie. Ważne jest więc też to, jak zareaguje opiekunka i jakiej pierwszej pomocy udzieli. Nie należy poruszać uszkodzoną ręką lub nogą ani próbować nastawiać ją własnymi rękami. Jeśli podejrzewasz złamanie kości, postaraj się unieruchomić kończynę w miejscu urazu – opatrunek powinien sięgać dwóch sąsiadujących stawów. Następnie okryj osobę starszą kocem, kurtką albo bluzą i wezwij pogotowie. Nie podawaj seniorowi jedzenia ani picia, gdyż może to utrudnić podanie znieczulenia.
Urazy u seniora – jak zatamować krwotok
Wynikiem upadków mogą też być krwotoki. W takiej sytuacji należy zrobić wszystko, żeby skutecznie zatamować krwotok – opatrunki jałowe i uciskanie rany sprawdzają się najlepiej. Jeśli jest taka możliwość, rób to w rękawiczkach. A co zrobić, gdy wypadek zdarzył się w miejscu, gdzie nie ma dostępu do tego typu sprzętu? Wtedy do zatamowania krwotoku trzeba użyć części garderoby albo po prostu sporego kawałka materiału. Pamiętaj, że ucisk powinien być wystarczająco silny, żeby powstrzymać krwawienie. Gdy już uda Ci się udzielić pierwszej pomocy, wezwij służby medyczne.
Zalecenia dotyczące pierwszej pomocy u seniora mogą się zmieniać. Co jakiś czas warto więc uczestniczyć w specjalnym kursie. Specjaliści pokażą Ci, jak radzić sobie w nieprzewidzianych sytuacjach i sprawią, że pierwsza pomoc stanie się prostą, automatyczną wręcz czynnością. A szybkość i pewność reakcji jest w tym przypadku niezwykle ważna.