Podczas opieki nad seniorem może wydarzyć się wiele nieprzewidzianych sytuacji. Dlatego podjęcie takiej pracy wymaga odpowiedniej wiedzy i przygotowania do tego, żeby w razie potrzeby pomóc podopiecznemu. Seniorom często dokuczają różnego rodzaju schorzenia, które wpływają na zdolność chodzenia i poruszania się. Zaburzenia równowagi powodują, że potknięcia czy upadki osób starszych mogą zdarzać się w najmniej spodziewanych sytuacjach. Zanim więc podejmiesz się opieki nad swoim podopiecznym, przeczytaj poniższy artykuł. Dowiesz się z niego, co jest powodem zaburzeń równowagi i jak możesz pomóc seniorowi, który się z nimi zmaga.
Przyczyny i objawy zaburzeń równowagi
Zaburzeniom równowagi często towarzyszą zawroty głowy i problemy z utrzymaniem się na nogach. Warto wspomnieć, że u osób starszych wiele narządów przestaje działać właściwie. Należą do nich także móżdżek i błędnik, odpowiadające za zachowanie równowagi. W efekcie seniorowi zdarzają się zachwiania, a nawet upadki. Problemy z utrzymaniem równowagi mogą być też wynikiem chorób dotykających osób po 60. roku życia. Przykładem są chociażby:
- stany lękowe i depresyjne,
- uporczywe bóle głowy i szumy w uszach,
- niedociśnienie,
- różnego rodzaju zmiany zwyrodnieniowe,
- nieleczona albo nieprawidłowo leczona cukrzyca,
- choroby wzroku: jaskra i zaćma,
- odwodnienie organizmu (zarówno latem, jak i zimą),
- kłopoty z błędnikiem i schorzenia neurologiczne.
Kłopoty z utrzymaniem równowagi mogą też mieć źródło w przebytym udarze. Dotykają one także osób chorych na Alzheimera i Parkinsona oraz ludzi częściowo sparaliżowanych. Zachwiania i upadki osób starszych często są spowodowane nieprawidłową postawą ciała. Wielu seniorów chodzi przygarbionych, z mocno wychylonym do przodu tułowiem. To zwiększa ryzyko upadków i płynących z nich groźnych konsekwencji.
Istnieją pewne sygnały, które mogą świadczyć o tym, że podopieczny ma problem z zachowaniem równowagi. Do najpopularniejszych należą: kłopoty ze wstaniem z łóżka, tracenie równowagi podczas zmiany pozycji, niepewny, chwiejący się chód, częste potykanie się i zahaczanie o różne przedmioty i meble w domu. Jeśli więc senior podczas chodzenia musi podpierać się ściany albo się zatacza, czas na wizytę u lekarza. Problemom z utrzymaniem równowagi mogą towarzyszyć wymioty, ból głowy i zaburzenia wzroku. Wykonanie potrzebnych badań pozwoli wykluczyć poważne choroby.
Upadki osób starszych: co może zrobić opiekunka?
Kłopoty z zachowaniem równowagi często prowadzą do upadków. Młode osoby zwykle podnoszą się z nich bez szwanku, ale dla seniorów jest to bardzo niebezpieczna sytuacja. Ich układ kostny jest osłabiony, a upadek może spowodować złamanie, które będzie wymagało długiego leczenia i rehabilitacji. Takie wydarzenie może znacznie wpłynąć na psychikę osoby starszej, prowadząc do załamania psychicznego. Pojawia się lęk przed poruszaniem się, gdyż senior kojarzy ruch z przeżytym upadkiem. Brak codziennej aktywności skutkuje obniżeniem sprawności, co może prowadzić do kolejnych upadków. Koło się więc zamyka, a opiekun, by zmienić nastawienie podopiecznego, musi wykazać się dużą dozą zrozumienia i empatii. Zdarza się bowiem, że upadek jest dla seniora traumatycznym wydarzeniem, po którym dochodzi do wystąpienia zespołu pourazowego. Pamiętaj o tym, żeby każdy upadek osoby starszej skonsultować z jej lekarzem, gdyż nie wszystkie obrażenia da się dostrzec na pierwszy rzut oka. Niezależnie od powodów upadku daj też podopiecznemu do zrozumienia, że go wspierasz. Wyjaśnij mu, jak na przyszłość może unikać takich sytuacji i przede wszystkim bądź obok niego.
Profilaktyka upadków u osób starszych
Jak dbać na co dzień o to, aby upadki u osób starszych się nie przydarzały? Podstawową kwestią jest ruch. Postaraj się każdego dnia zachęcać Twojego podopiecznego do aktywności. Dobierz ją tak, żeby sprawiała mu przyjemność – wtedy chętniej będzie wykonywał ćwiczenia. Doskonale sprawdzą się tutaj spacery oraz ćwiczenia na równowagę dla osób starszych. Można je wykonywać nawet w domu, ale najważniejsze jest, żeby robić to regularnie. Pomocą będą tutaj specjalne piłki i taśmy do ćwiczeń oraz rowerek stacjonarny. Przed każdym treningiem przypomnij seniorowi o rozgrzewce. Dzięki niej zmniejszy się ryzyko kontuzji, a ciało będzie przygotowane do ćwiczeń. Nie mniej ważne jest rozciąganie na koniec treningu – przyspieszy regenerację mięśni.
Zaburzenia równowagi: pomoże odpowiednia dieta i otoczenie
W profilaktyce upadków u osób starszych ważny jest dobrze skomponowany jadłospis oraz nawodnienie. Dieta powinna zawierać dużo owoców i warzyw, a także ryby, chude mięso i nabiał. Warto pamiętać o tym, że odwodnienie może nasilać problemy z błędnikiem, dlatego picie wody, zwłaszcza w upał, jest tak ważne. Niezbędne będzie też przygotowanie domu. W łazience powinny znaleźć się uchwyty i maty antypoślizgowe. Usuń wszystkie przedmioty, o które senior mógłby się potknąć. W trakcie chodzenia po schodach schodź przed podopiecznym, a wchodź za nim. Dzięki temu będziesz w stanie szybko zareagować w razie upadku.