Starość to czas, w którym organizm nie działa już tak dobrze, jak wcześniej. Pojawiają się przeróżne schorzenia utrudniające seniorowi życie. Jedną z nich jest reumatyzm – choroba, o której często słyszymy, ale wciąż mało o niej wiemy. Pojęcie reumatyzmu nie oznacza jedynie problemów z poruszaniem i bólu stawów. Jego źródłem może być poważna choroba. Co zatem warto wiedzieć o reumatyzmie i jak opiekować się chorą osobą?
Czym jest reumatyzm?
Choroba ta w większości dotyczy osób starszych, choć nie jest to regułą. Schorzeniami reumatycznymi nazywamy dolegliwości, których przyczyną są zmiany degeneracyjne w obrębie tkanki łącznej. Gdy reumatyzm się rozwija, można dostrzec zmiany w stawach, a w późniejszych etapach – zaburzenia w działaniu całego aparatu ruchu seniora. Niestety, na ten moment jest to choroba nieuleczalna. Medycyna nie znalazła jeszcze leku, który mógłby cofnąć zmiany zachodzące w tkance łącznej. Mimo wszystko jednak współczesna wiedza medyczna i ortopedyczna może znacznie pomóc chorym w codziennym życiu. Istnieją sposoby, dzięki którym poprawi się sprawność fizyczna seniora, a dolegliwości bólowe zostaną zredukowane.
Najczęściej spotykane choroby o charakterze reumatycznym to:
- Reumatoidalne zapalenie stawów – jest to schorzenie autoimmunologiczne, czyli związane z nieprawidłowym działaniem systemu odpornościowego. Jego objawem jest sztywnienie stawów, a także występowanie stanów zapalnych groźnych dla zdrowia.
- Choroba zwyrodnieniowa stawów – cierpią na nią zwykle osoby, których układ ruchu był w przeszłości przeciążony.
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – w jego wyniku dochodzi do zaburzenia pionizacji kręgosłupa; objawem jest więc usztywniona i pochylona do przodu sylwetka.
Objawy reumatyzmu u osoby starszej
Symptomy chorobowe pojawiają się lub nasilają okresowo. Pierwszym znakiem ostrzegawczym powinien być silny ból stawów w godzinach porannych. Senior może skarżyć się na sztywność w kończynach i mieć trudności ze wstaniem z łóżka. Objawem reumatyzmu jest również sztywnienie palców dłoni, a także nadgarstków, kolan i bioder. Dzieje się tak na skutek degradacji błony maziowej obecnej w stawach. Gdy jest jej coraz mniej, pojawiają się silne stany zapalne i obrzęki, w efekcie czego do wnętrza stawu dostaje się płyn. Warto wiedzieć, że u chorego seniora może dojść do zaczerwienienia i ocieplenia skóry znajdującej się blisko bolącego stawu. Taki objaw jest sygnałem alarmowym: informuje, że zapalenie się nasila.
Reumatyzm w podeszłym wieku objawia się także:
- zmniejszeniem lub utratą apetytu,
- nagłym schudnięciem,
- problemami ze snem i z zasypianiem,
- podwyższoną temperaturą ciała, czyli tak zwanym stanem podgorączkowym,
- przewlekłymi, utrudniającymi funkcjonowanie bólami mięśni,
- kłopotami z wykonywaniem prostych czynności i chodzeniem.
Opiekując się seniorem, warto bacznie go obserwować. Jeśli podejrzewasz, że może on cierpieć na reumatyzm, zwracaj uwagę na niepokojące objawy. Ich szybkie zauważenie pozwala wcześnie postawić diagnozę i rozpocząć leczenie.
Reumatyzm: leczenie i profilaktyka choroby
Opieka nad osobą starszą ze zdiagnozowanym reumatyzmem to wyzwanie. Jeśli Twój podopieczny cierpi na bóle reumatyczne, obserwuj, jakie sytuacje je zaostrzają – i staraj się ich wystrzegać. Warto też pamiętać, że osoby chore powinny unikać nadmiernego stresu, gdyż on również może nasilać dolegliwości. Pilnuj, by Twój podopieczny regularnie przyjmował leki przepisane przez lekarza. W reumatyzmie są to najczęściej leki sterydowe albo stosowane miejscowo preparaty działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Ich zadaniem jest minimalizowanie zwyrodnienia, spowolnienie postępu choroby, a przede wszystkim przyniesienie osobie chorej ulgi w bólu. Jeżeli podopieczny bierze leki zgodnie z zaleceniami, a mimo to objawy się nasilają, dobrze jest skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Być może trzeba zwiększyć dawkę lub zmienić lek na inny.
Bardzo ważnym aspektem leczenia i profilaktyki reumatyzmu jest odpowiednia dieta. Powinna ona byś zdrowa i lekkostrawna. Co prawda osoby starsze często trudno namówić do zmiany nawyków żywieniowych, ale warto zachęcać podopiecznego, aby jadł zdrowiej. Już drobne modyfikacje dobrze wpłyną na jego zdrowie i pomogą ograniczyć uciążliwe objawy reumatyzmu. Co powinno się znaleźć na talerzu chorego seniora? Przede wszystkim składniki odżywcze, które korzystnie wpływają na mięśnie i tkankę łączną. Mowa tutaj o warzywach, owocach, produktach bogatych w kwasy omega-3 (ryby morskie, olej lniany i rzepakowy, oliwa z oliwek, orzechy. Ważnym składnikiem diety osoby cierpiącej na reumatyzm jest kolagen. Znajduje się on w produktach z żelatyną, czyli na przykład galaretce mięsnej. Czego natomiast unikać? Mówiąc najprościej, produktów, które mogą wzmagać stany zapalne i nasilać ból. Są to używki, kawa, mocna herbata, jasne pieczywo i makarony, tłuste mięso, ryż i produkty wysoko przetworzone. Warto ograniczyć także sól.
Posiłki dla seniora chorego dla reumatyzm powinny być dobrze zbilansowane. Nadmierna ilość kalorii może bowiem prowadzić do nadwagi, która dodatkowo obciąża stawy i zwiększa objawy choroby. Dlatego dobrze jest skonsultować jadłospis podopiecznego ze specjalistą.