Opieka nad seniorem to specyficzna branża. Często zdarza się, że podopiecznym jest osoba, która cierpi na jakiś stopień niepełnosprawności. O ile praca z seniorem chodzącym o lasce czy przy pomocy rollatora nie wydaje się trudna, o tyle opieka nad osobą na wózku rodzi pewne obawy. Potrzebne jest dużo większe zaangażowanie i poświęcenie ze strony opiekuna. Oprócz tego dochodzą mu dodatkowe obowiązki, a w niektórych przypadkach konieczność całodobowej opieki. Senior poruszający się na wózku nie potrafi samodzielnie wstać z łóżka czy wykonać wieczornej toalety. Jak zatem poradzić sobie z pracą w opiece nad niepełnosprawną osobą starszą?
Najpierw poznaj potrzeby podopiecznego
Na początku warto dowiedzieć się, dlaczego właściwie podopieczny jeździ na wózku inwalidzkim. Nie obawiaj się, że to pytanie zostanie niewłaściwie odebrane. Wiedza ta będzie Ci potrzebna, żeby właściwie opiekować się osobą starszą. Wyjaśnij, że kieruje Tobą troska o dobro seniora i chciałabyś wiedzieć, na jakie obowiązki powinnaś się przygotować. Nie zawsze poruszanie się na wózku oznacza całkowite sparaliżowanie ciała. Zdarza się, że dolegliwości są łagodniejsze, a senior korzysta z pojazdu jedynie podczas spacerów. Dzięki tej świadomości zyskasz lepszy obraz stanu zdrowia osoby starszej. Warto też zaobserwować, jak podopieczny reaguje na wózek. Może to być dla niego ciężar i ograniczenie – wtedy sam widok wózka wpływa niekorzystnie na nastrój i psychikę seniora. Rola opiekunki staje się wtedy nieoceniona.
Na jakie schorzenia cierpią osoby jeżdżące na wózku? Zwykle są to choroby stawów, mięśni albo układu kostnego. Przyczyną mogą być też problemy neurologiczne albo osteoporoza. Czasami pacjentami na wózku są też chorzy na Alzheimera (w zaawansowanym stadium) i cierpiący na stwardnienie rozsiane. Z wózka inwalidzkiego korzystają także osoby po wypadkach komunikacyjnych i te, których kości uległy znacznemu osłabieniu z racji wieku. Innym powodem poruszania się podopiecznego na wózku jest przebyty wylew albo udar. W każdym z tych przypadków opieka seniora będzie wyglądała nieco inaczej.
Opieka nad seniorem na wózku: przygotowanie domu
Aby ułatwić sobie pracę z podopiecznym jeżdżącym na wózku, dobrze jest przystosować otoczenie do jego potrzeb. Dowiedz się, czy rodzina seniora wprowadziła w mieszkaniu potrzebne ułatwienia i zmiany. Osoba starsza jeżdżąca na wózku często nie da rady korzystać z przestrzeni przygotowanych z myślą o ludziach poruszających się własnymi siłami. Podopieczny powinien mieć możliwość jazdy wózkiem po mieszkaniu. W tym celu dobrze jest pozbyć się wystających progów oraz dywanów czy chodników i sprawdzić, czy drzwi są wystarczająco szerokie. Przyda się też podjazd, jeśli do domu prowadzą schody. Blaty w kuchni, klamki w drzwiach, urządzenia sanitarne w łazience – to wszystko dobrze jest zamontować nieco niżej. Dzięki temu osoba siedząca na wózku będzie mogła z nich korzystać. Doskonałym rozwiązaniem zamiast wanny jest prysznic, a jeśli to niemożliwe, zainstalowanie specjalistycznego krzesła. Niezbędne okażą się również uchwyty w łazience, toalecie i w sypialni przy łóżku.
Domy i mieszkania niemieckich seniorów często są wyposażone odpowiednio do potrzeb podopiecznych, ale nie jest to regułą. To, jak będzie wyglądać opieka nad seniorem, zależy też w dużej mierze od rodzaju wózka, a także od stanu zdrowia osoby starszej. Jeżeli podopieczny ma po prostu niesprawne nogi, może się okazać, że będzie niemal samodzielny. Niektórzy seniorzy posiadają wózki z napędem elektrycznym, dzięki którym mogą bez pomocy opiekunki poruszać się po domu. Zanim więc odpowiesz na ofertę pracy w opiece nad osobami starszymi, dowiedz się, czego podopieczny będzie potrzebował. Być może wystarczy mu pomoc w transferze z wózka na łóżko czy pod prysznic. Natomiast jeśli senior cierpi na kilka różnych schorzeń, opieka seniora będzie bardziej zaawansowana.
Co zrobić, żeby opieka nad seniorem przebiegała sprawnie?
Najważniejszym aspektem opieki nad podopiecznym poruszającym się na wózku jest zapewnienie bezpieczeństwa – jemu i sobie. Warto więc dobrze przygotować się do tej pracy. Agencje takie jak Veritas zapewniają opiekunkom szkolenia. Dowiesz się na nich, jak prawidłowo podnosić podopiecznego. Dzięki odpowiednim technikom nie będziesz nadmiernie obciążać swojego kręgosłupa i dodatkowo wzmocnisz mięśnie. W pracy z seniorem na wózku przyda się cierpliwość. Nie wymagaj od siebie za wiele już na początku. Być może pierwszy transfer z łóżka na wózek nie pójdzie Ci tak, jakbyś chciała. Trening jednak czyni mistrza: po kilku razach będziesz już wiedzieć, na czym się skupić i czego unikać.
Pamiętaj, że nie zawsze będziesz musiała wyręczać osobę starszą. Opieka dla seniora jest przede wszystkim pomocą: jeśli są czynności, z którymi ten sobie poradzi, należy pozwolić mu na samodzielność. Nawet gdy porusza się na wózku, ale ma sprawne ręce, może sam zjeść obiad, umyć zęby czy pomóc Ci przy krojeniu warzyw. Dla Ciebie będzie to duża pomoc, a dla podopiecznego poczucie, że nadal jest potrzebny i ważny. Dobrym pomysłem jest codzienna aktywizacja seniora. Spacery na świeżym powietrzu są kluczowe dla zachowania nie tylko zdrowia, ale i dobrego nastroju. Zamykanie się w czterech ścianach mieszkania może tylko nasilić poczucie odosobnienia i smutek. Wyjdźcie zatem razem z domu. Pokaż podopiecznemu, że nadal może przebywać wśród ludzi, spotykać rodzinę, znajomych, chodzić na zakupy czy pić kawę w ulubionej kawiarni. Pomożesz zrozumieć osobie starszej, że wózek jej nie definiuje – dzięki temu poczuje się ona znacznie lepiej.