Serce to jeden z najważniejszych narządów organizmu. Przez całe życie nieprzerwanie pompuje krew do najdalszych zakątków naszego ciała. U zdrowego człowieka powinno ono bić nie częściej niż 100 razy na minutę. Jeśli z jakiegoś powodu praca serca jest szybsza, mówimy o tachykardii. Twój podopieczny skarży się na przyspieszone bicie serca? Koniecznie dowiedz się, czym jest tachykardia i czy jest niebezpieczna. W dzisiejszym artykule odpowiemy na wszystkie ważne pytania dotyczące tej dolegliwości. Zapraszamy!
Rodzaje i przyczyny tachykardii
Czym tak dokładnie jest tachykardia? Nazywamy tak zaburzenie rytmu serca, charakteryzujące się jego przyspieszoną pracą. Jeżeli w spoczynku serce bije częściej, niż 100 uderzeń na minutę, mówimy właśnie o tachykardii. Powodem takiego stanu może być fizjologiczna reakcja organizmu na sytuację stresową albo na wysiłek fizyczny. Nierzadko tachykardia wiąże się z chorobą, ale nie jest to regułą. Zdarza się, że jest ona mylona z arytmią, ale istnieje zasadnicza różnica. W tym przypadku praca serca, mimo że szybsza, jest zazwyczaj miarowa. Tachykardia niekiedy trwa krótko, innym razem utrzymuje się przez dłuższy czas. Niestety, długotrwałe, przyspieszone bicie serca może skutkować problemami zdrowotnymi.
Lekarze wyróżniają trzy podstawowe rodzaje tachykardii:
- zatokową,
- nadkomorową,
- komorową.
Każdy z nich ma inne przyczyny, powstaje w odmienny sposób i w innym miejscu tworzy przyspieszone impulsy elektryczne w sercu. Dlatego tak ważne jest, by rozpoznać, z jakim rodzajem tachykardii mamy do czynienia.
Przyjrzymy się teraz przyczynom tachykardii. Może być ona wywołana przez różne czynniki, takie jak stres i silne emocje, duży wysiłek fizyczny, odwodnienie, gorączka. Tachykardia występuje także w przebiegu różnych chorób: niedokrwistości, nadczynności tarczycy, chorób i niewydolności serca czy zatorowości płucnej. Do „wyzwalaczy” schorzenia należą też używki (kawa, alkohol, papierosy) oraz niektóre leki. Zdarza się, że przyczyną wystąpienia tachykardii jest poważniejsza choroba: sepsa, wstrząs albo niewydolność wielonarządowa. Jeżeli zatem podopieczny coraz częściej skarży się na przyspieszone bicie serca albo trwa ono bardzo długo, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem.
Tachykardia: objawy i leczenie schorzenia
Jak opiekunka w Niemczech może rozpoznać tachykardię? Zwróć uwagę na to, czy u podopiecznego nie pojawiają się następujące objawy:
- kołatanie serca (senior wyraźnie wyczuwa, że jego serce bije mocniej i szybciej),
- zawroty głowy, oszołomienie,
- duszności, trudności z oddychaniem,
- ból albo dyskomfort w okolicach serca,
- zmęczenie, osłabienie,
- zasłabnięcia i omdlenia,
- nadmierne pocenie się,
- uczucie lęku i niepokoju.
Natężenie objawów może się różnić w zależności od rodzaju tachykardii. Przy odmianie zatokowej są one zwykle łagodne, a dodatkowo wywoływane przez czynnik zewnętrzny (stres albo wysiłek fizyczny). Jeśli natomiast chodzi o tachykardię nadkomorową albo komorową, symptomy pojawiają się nagle i są o wiele bardziej nasilone. Należy też wspomnieć, że niektórzy seniorzy mogą cierpieć na tak zwaną niemą tachykardię. Wtedy schorzenie nie daje żadnych odczuwalnych objawów – dopiero wyniki badań mogą pokazać nieprawidłowości.
Diagnostyka tachykardii nie jest prosta. Zwykle stosuje się w niej przede wszystkim wywiad lekarski i badanie fizykalne, a także EKG spoczynkowe. Lekarze rozszerzają badania o holter EKG, czyli 24-godzinny monitoring pracy serca. Innymi metodami diagnostycznymi przy tachykardii są: próba wysiłkowa, echokardiografia (USG serca) oraz badania krwi. Jeśli jest to konieczne, lekarz może zlecić bardziej zaawansowane badania, jak na przykład rezonans magnetyczny serca.
To, jak leczona będzie tachykardia, zależy od jej odmiany, przyczyny i objawów. Najczęściej stosuje się leczenie przyczynowe, które ma wyeliminować czynnik wywołujący przyspieszone bicie serca. Lekarze zalecają też farmakoterapię, a także bardziej zaawansowane zabiegi. Mowa tu chociażby o kardiowersji elektrycznej, czyli przywróceniu prawidłowego rytmu serca przy pomocy impulsu elektrycznego. Inną stosowaną procedurą jest ablacja (wbrew pozorom mało inwazyjny zabieg, w którym niszczy się ten obszar serca, gdzie występuje częstoskurcz). Wielu pacjentom zaleca się też wszczepienie kardiowertera-defibrylatora, monitorującego pracę serca i przywracającego w razie potrzeby jego prawidłowy rytm.
Czy tachykardia jest niebezpieczna?
Tachykardia nie zawsze jest groźna dla zdrowia – dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy jest ona fizjologiczną reakcją organizmu. Mowa tutaj o tachykardii zatokowej (należy uważać jedynie na częste i długotrwałe epizody częstoskurczu). Jednak czasami przyspieszone bicie serca bywa oznaką poważnych schorzeń, a niekiedy nawet prowadzi do niebezpiecznych powikłań, jak niewydolność serca, udar mózgu lub nagłe zatrzymanie krążenia. Dotyczy to w szczególności tachykardii nadkomorowej, która znacznie obniża jakość życia seniora, a jeśli atakuje często, może prowadzić do wystąpienia kardiomiopatii tachyarytmicznej. Potencjalnie najgroźniejsza jest tachykardia komorowa, której powikłaniem jest migotanie komór, stanowiące bezpośrednie zagrożenie życia.
Jak zatem chronić podopiecznego przed zagrożeniami, jakie stwarza tachykardia? Stare porzekadło mówi: lepiej zapobiegać niż leczyć, i w tym przypadku jest to prawda. Warto zacząć od działań profilaktycznych: zdrowego odżywiania, aktywności fizycznej, regularnego snu, ograniczenia używek, kontrolowania poziomu stresu, właściwego przyjmowania leków i oczywiście chodzenia na badania kontrolne. Profilaktyka tachykardii to przede wszystkim dbanie o zdrowe serce – a do tego potrzeba szerokiego spektrum działań.