Upadki zdarzają się w każdym wieku, ale dla seniora są szczególnie niebezpieczne. Wraz z wiekiem są coraz częstsze – powód to ograniczenia ruchowe osób starszych. Niekontrolowany upadek może grozić trwałym kalectwem, a w skrajnych przypadkach nawet śmiercią. Warto zatem wiedzieć, jak pomóc podopiecznemu w poruszaniu się i zminimalizować ryzyko poślizgnięcia. Jest to szczególnie ważne zimą, gdy oblodzone chodniki utrudniają swobodne chodzenie.
Przyczyny upadków w wieku senioralnym
Głównym powodem upadków w podeszłym wieku jest ogólne osłabienie siły mięśniowej oraz choroby wieku starczego. Dużą rolę odgrywa też osłabienie funkcji poznawczych, a nawet spadek ciśnienia tętniczego. Organizm seniora nie jest w stanie reagować na zagrożenie tak szybko, jak w przypadku młodej osoby. Kiedy Ty się poślizgniesz, często jesteś w stanie utrzymać równowagę. Twój podopieczny może sobie już z tym nie poradzić. Istnieją również zewnętrzne przyczyny upadków, takie jak niedostosowanie domu do potrzeb osoby starszej.
Seniorzy, którzy mają problemy z poruszaniem się, często niechętnie wychodzą z domu. Pozostają w bezpiecznych czterech ścianach, które – jak się okazuje – nierzadko wcale nie są tak bezpieczne, jak mogłoby się wydawać. Do wielu upadków dochodzi podczas wstawania, siadania czy chodzenia po domu. Warto zatem rozejrzeć się po otoczeniu podopiecznego. Jeśli w mieszkaniu znajdują się wysokie progi, podłoga jest śliska, na korytarzach leżą zwijające się dywaniki, a przy krzesłach nie ma poręczy, ryzyko znacznie wzrasta. Trzeba więc zadbać o to, by otoczenie było dla seniora bezpieczne.
Jeśli Twój podopieczny wychodzi na zewnątrz, również tam czyhają na niego przeszkody. Są to chociażby wysokie krawężniki, nierówne chodniki albo strome schody i brak barierek. Pomocny okaże się tutaj chodzik dla seniora lub trójnóg. Zimą dodatkową trudnością jest leżący wszędzie śnieg i lód. Przed wyjściem zaopatrz więc seniora w wygodne, solidne obuwie z antypoślizgową podeszwą.
Jakie są skutki upadku osoby starszej?
Upadki to jedna z głównych przyczyn urazów wśród seniorów. Jak już wcześniej wspominaliśmy, są one spowodowane stanem zdrowia osoby starszej i spowolnieniem ruchów. Każdy, nawet pozornie niegroźny upadek warto skonsultować z lekarzem prowadzącym podopiecznego. Pomoże to uniknąć poważniejszych następstw, takich jak na przykład złamania kości. U 10% seniorów upadki mogą skończyć się ciężkimi obrażeniami, a nawet wstrząśnieniem mózgu. Warto więc upewnić się, że mimo upadku zdrowiu seniora nic nie zagraża.
Innym skutkiem upadku, niewidocznym na pierwszy rzut oka, jest lęk przed przewróceniem się. Starsza osoba wykazuje nagłą niechęć do przemieszczania się i wychodzenia z domu. Jej tryb życia zmienia się na bardziej siedzący. Czasami nawet odmawia wykonywania codziennych czynności. Przykładowo: jeśli upadek miał miejsce w łazience, podopieczny może nie chcieć się kąpać. Mniejsza ilość ruchu powoduje utratę siły mięśni, a to z kolei potęguje lęk przed kolejnym upadkiem. Senior wie, że nie jest na tyle sprawny, żeby się przed nim uchronić. Dobrym wyjściem będą tutaj ostrożne ćwiczenia pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty. Dzięki temu osoba starsza nauczy się reagować w sytuacji zagrożenia, a jej lęk się zmniejszy.
Pomóż podopiecznemu uchronić się przed upadkiem
Opieka nad seniorem obejmuje też dbanie o jego bezpieczeństwo. Aby zapobiec upadkom w domu i na dworze, warto stworzyć osobie starszej przyjazną przestrzeń. Podczas wykonywania codziennych czynności, na przykład podnoszenia seniora czy wstawania po kąpieli, przypominaj podopiecznemu o tym, by był ostrożny. Używaj prostych poleceń: „Proszę przytrzymać się poręczy”, „Proszę mocno chwycić uchwyt przy wannie”, „Teraz proszę uważać”. Aby osoba starsza poczuła się pewnie, możesz udostępnić jej balkonik rehabilitacyjny albo specjalny chodzik dla seniora. To pozwoli podopiecznemu na nowo czerpać przyjemność ze spacerów.
Jak jeszcze możesz pomóc seniorowi? Oto kilka porad:
- wybierz dla niego stabilne, wygodne obuwie,
- zaproponuj zainstalowanie w mieszkaniu zabezpieczeń: poręczy i uchwytów,
- zasugeruj usunięcie luźnych dywaników z podłogi,
- zachęć seniora do dbania o dobrą kondycję fizyczną,
- zadbaj o odpowiednio mocne światło w mieszkaniu.
Statystyki pokazują, że ponad połowa osób, które mają za sobą upadek, były później na pewien czas unieruchomione. Ich aktywność fizyczna i siła znacznie spadła, a brak ruchu zwiększył ryzyko problemów psychologicznych. Przeciwdziałanie upadkom jest więc bardzo ważne. Zadbajmy o komfort i bezpieczeństwo seniora, jednocześnie pozostawiając mu dużą dozę samodzielności. Tego typu wsparcie z pewnością spotka się z uznaniem podopiecznego.