Z dekady na dekadę liczba seniorów w Europie wzrasta. Dzięki postępowi medycyny ludzie żyją coraz dłużej, a młodych osób jest coraz mniej. Oznacza to jedno – starzenie społeczeństwa już się rozpoczęło, a wszystko wskazuje na to, że ta tendencja się utrzyma. Warto więc skupić się na osobach starszych, które często czują się niezrozumiane, a wykluczenie społeczne jest dla nich codziennością. Z jakimi problemami mierzą się współcześni seniorzy? Czy opiekunki pracujące w Niemczech są w stanie pomóc swoim podopiecznym? W dzisiejszym tekście przyjrzymy się potrzebom seniorów i zastanowimy się, jak możemy ułatwić im życie we współczesnym świecie.
Aktualne problemy społeczne osób starszych
Ludzie w podeszłym wieku stykają się na co dzień z problemami, których my często nie jesteśmy świadomi. Jednym z nich jest właśnie wykluczenie społeczne. Z czym dokładnie może się mierzyć Twój podopieczny?
- Poczucie samotności i izolacji społecznej – wielu seniorów traci swoich bliskich, rodzinę i przyjaciół, próbując w samotności przeżyć żałobę. Inni mają problemy z poruszaniem się albo z różnych względów praktycznie nie wychodzą z domu. W rezultacie osoby starsze czują się samotne i odseparowane od ludzi.
- Dyskryminacja ze względu na wiek – starość obrosła wieloma stereotypami. Z tego powodu dzisiejsi seniorzy często spotykają się z lekceważącymi komentarzami, brakiem cierpliwości czy unieważnianiem ich uczuć.
- Problemy ze zdrowiem – w podeszłym wieku rośnie ryzyko wystąpienia chorób przewlekłych i związanych z nimi powikłań. Osoby starsze często muszą regularnie chodzić na kontrole lekarskie, ale dostęp do specjalistów jest utrudniony, a kolejki długie.
- Kłopoty finansowe – koszty życia ciągle rosną, a emerytury nadal są niskie. W efekcie osoby starsze mają trudności z zaspokojeniem podstawowych potrzeb, jak kupno leków i wizyty u lekarzy.
- Niedostosowana przestrzeń publiczna – wąskie przejścia, krzywe chodniki, schody, brak poręczy czy podjazdów to duży problem dla seniorów. Brak przestrzeni przystosowanej do ich potrzeb może skutkować groźnymi upadkami i kontuzjami.
Największym cieniem, który kładzie się na codzienności osób starszych, jest samotność i poczucie niezrozumienia. Seniorzy czują się zagubieni, bezradni i przytłoczeni szybkimi zmianami w świecie. Trudno im pogodzić się z utratą rodziny i przyjaciół, z tym, że krąg ich znajomych staje się coraz węższy. Na dodatek ich dzieci i wnuki mieszkają w innych miastach lub nawet za granicą, przez co rzadziej mają z nimi kontakt. Urządzenia, które by im go ułatwiły – tablety, smartfony, komputery – często są dla nich zbyt trudne w obsłudze. Wreszcie, osoby po 60-65. roku życia przechodzą na emeryturę. Ci seniorzy, którzy czerpali siłę i chęć do życia z codziennych rozmów i kontaktów z ludźmi w pracy, mogą czuć, że nie ma dla nich już miejsca w społeczeństwie.
Jak pomóc seniorom, których dotyka wykluczenie społeczne?
Wykluczenie społeczne osób starszych objawia się w różny sposób. Seniorzy mają utrudniony dostęp do usług, nie są w stanie korzystać z nowoczesnych technologii, pracować czy brać udział w życiu publicznym. To sprawia, że stają się coraz bardziej zależni od innych i żeby uniknąć upokorzenia, wycofują się ze społeczeństwa. Jak można to zmienić? Przede wszystkim wspierać osoby starsze w codziennym życiu. Jako opiekunka nie jesteś w stanie wprowadzić nowych praw czy regulaminów, ale możesz inaczej ułatwić podopiecznemu funkcjonowanie. Mowa tutaj na przykład o:
- Zajęciach w klubach seniora – zorientuj się, czy w najbliższej okolicy są organizowane zajęcia dla osób w podeszłym wieku. Zapytaj podopiecznego, co go interesuje, jakie ma hobby, co chciałby robić dla przyjemności. Takie spotkania są nie tylko okazją do stworzenia czegoś nowego, ale też do pozyskania nowych znajomych. Senior, który ponownie wyjdzie do ludzi i pozna swoich rówieśników, znów poczuje się potrzebny i doceniany.
- Nauce nowych technologii – lokalne instytucje kultury często organizują takie zajęcia. Jeśli jednak z różnych powodów podopieczny nie może wyjść z domu, śmiało można zorganizować lekcję podczas wolnego popołudnia. Zaproponuj rodzinie, by kupiła prosty smartfon dla seniora czy tablet i wyjaśnij mu najpotrzebniejsze funkcje. Możecie wspólnie grać na nich w gry, rozmawiać z bliskimi osoby starszej czy pisać wiadomości. Wraz z upływem czasu senior nabierze pewności siebie i będzie mógł samodzielnie korzystać z dobroci nowych technologii.
- Bezpiecznym domowym otoczeniu – nie możesz zmienić tego, jak wygląda miasto, ale masz wpływ na wygląd domu czy mieszkania seniora. Usuń z podłogi chodniki czy kable, o które można się potknąć, zabezpiecz, oznacz lub zlikwiduj progi. W łazience przydadzą się uchwyty i maty antypoślizgowe. Zadbaj też o odpowiednie oświetlenie, a w szafie umieść specjalne przyrządy ułatwiające ubieranie się.
- Wsparciu mentalnym – to Ty towarzyszysz seniorowi na co dzień, obserwujesz jego zmagania z rzeczywistością i wiesz, co go boli. Daj mu więc do zrozumienia, że zawsze jesteś obok i wysłuchasz go, jeśli potrzebuje się wygadać. A jeśli czujesz, że istnieje taka potrzeba, zaproponuj podopiecznemu wizytę u psychologa. Dzięki wsparciu specjalisty będzie lepiej radził sobie z codziennymi wyzwaniami.
Aktywność społeczna seniorów: praktyczne wskazówki
Jako opiekunka osoby niepełnosprawnej czy starszej, masz duży wpływ na to, jak wygląda jej codzienność. To między innymi dzięki Tobie senior ma zapewnione godne warunki życia, może zachować samodzielność i poczucie godności. Ty, jako opiekunka, wspierasz go w codziennych obowiązkach, asystujesz przy czynnościach higienicznych, przypominasz o zażywaniu leków i pilnujesz wizyt pielęgniarki. To Ty spędzasz z podopiecznym wolny czas, proponujesz mu popołudniowe rozrywki, dbasz o jego kondycję umysłową i fizyczną. Warto rozszerzyć ten pakiet o zapewnienie kontaktów z otoczeniem – rodziną, sąsiadami, znajomymi, rówieśnikami. Szersze towarzystwo, rozmowy i wsparcie emocjonalne sprawią, że senior nie będzie już czuł się samotny.
Wykluczenie społeczne seniorów to bardzo aktualny temat. Osoby starsze często zmagają się z poczuciem samotności, problemami ze zdrowiem i różnymi innymi trudnościami, także finansowymi. Często przy tym czują, że nie rozumieją współczesnego świata i za nim nie nadążają. Pamiętajmy – czas jest nieubłagany i kiedyś każdy z nas się zestarzeje. Dlatego już teraz warto dbać o naszych seniorów i tworzyć świat, w którym poczują się docenieni i zrozumiani. To najlepsza inwestycja na przyszłość.