Problemy z chodzeniem dotyczą wielu seniorów. Może się jednak zdarzyć, że z różnych powodów, takich jak chociażby zaburzenia równowagi, osoba starsza całkowicie przestanie chodzić. Niestety, utrata mobilności pociąga za sobą spore konsekwencje. Są to na przykład: pogorszenie jakości życia, ograniczenie samodzielności seniora czy izolacja społeczna. Opiekunka pracująca w Niemczech powinna więc poznać przyczyny problemu i jego rozwiązania. Czy problemy z chodzeniem można wyleczyć? Sprawdźmy!
Gdy podopieczny przestaje chodzić…
Przyczyny kłopotów z chodzeniem, zwłaszcza w starszym wieku, mogą być różne. Najczęściej są one związane ze stanem zdrowia podopiecznego. Pod uwagę należy brać choroby przewlekłe: artretyzm, osteoporozę, cukrzycę, choroby serca. Wszystkie te schorzenia mogą negatywnie oddziaływać na układ kostno-stawowy i mięśniowy seniora. Nie bez znaczenia pozostają także choroby neurologiczne, jak chociażby udar, choroba Parkinsona, Alzheimer, demencja. Warto też zastanowić się, czy w przeszłości osoba starsza nie doznała urazu lub złamania. Niekontrolowane upadki są szczególnie niebezpieczne, gdyż mogą skutkować złamaniami kości (zwłaszcza biodrowej). Osoby starsze często też skarżą się na osłabione mięśnie – co ma potwierdzenie w medycynie. Wraz z wiekiem masa mięśniowa się zmniejsza, a to bezpośrednio wpływa na ich siłę. I wreszcie dobrze jest pamiętać o lekach, które senior przyjmuje na stałe. Wśród skutków ubocznych mogą się bowiem pojawić zawroty głowy, zaburzenia równowagi i osłabienie, które wpływają na zdolność poruszania się.
Skupmy się więc na ostatniej wspomnianej dolegliwości, czyli na zaburzeniach równowagi. Osoby, które na nią cierpią, często mówią o uczuciu, jakby całe ich otoczenie wirowało, a także nie są w stanie ustalić, jakie miejsce w przestrzeni zajmują. Zaburzenia równowagi sprawiają, że chodzenie na spacery czy przemieszczanie po domu staje się niemal niemożliwe. Jakie są ich przyczyny?
- odwodnienie organizmu,
- schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego (zwyrodnienie stawów, osteoporoza),
- niskie ciśnienie krwi,
- choroby oczu (jaskra, zaćma, retinopatia cukrzycowa),
- schorzenia wątroby,
- choroby neurologiczne: neuropatie, stwardnienie rozsiane,
- ucisk i zwyrodnienia w rejonie rdzenia kręgowego,
- udar mózgu,
- zapalenie lub zaburzenia błędnika,
- problemy ze wzrokiem i słuchem,
- choroba Meniere’a (schorzenie atakujące ucho wewnętrzne; objawami są szumy uszne, silne zawroty głowy, niedosłuch, uczucie rozpierania w uchu),
- zapalenie nerwu przedsionkowego,
- stosowanie niektórych leków (antydepresantów, leków przeciwlękowych, na obniżenie ciśnienia krwi czy podawanych w chorobie Parkinsona).
Problemy z chodzeniem i równowagą mogą być też wynikiem przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała. Osoby starsze często chodzą pochylone do przodu, przygarbione. Środek ciężkości przenosi się na przód ciała, co może skutkować chwiejnością i upadkami.
Zaburzenia równowagi: objawy, które dotyczą seniorów
Osoba starsza, która ma problemy z chodzeniem, napotyka spore trudności w codziennym życiu. Podopieczny zaczyna stawiać kroki w sposób niepewny i chwiejny, potyka się i zahacza o krzesła czy szafki. Coraz trudniej mu też wstać z fotela lub podnieść się rankiem z łóżka. „Pomaga” sobie więc, trzymając się ścian i mebli. Senior może skarżyć się na kłopoty z widzeniem, na zamazany obraz czy oczopląs. Częściej dokuczają mu nudności, wymioty i szumy uszne oraz towarzyszy dezorientacja. Jednak najgroźniejszym następstwem zaburzeń równowagi są upadki. Opiekunka pracująca w Niemczech powinna więc czuwać nad seniorem, tak by zminimalizować ich ryzyko. Upadek nierzadko skutkuje urazami głowy i kręgosłupa oraz złamaniami. A to prosta droga do powikłań zakrzepowo-zatorowych, zapalenia płuc, zanikania mięśni i odleżyn. W efekcie pogarsza się nie tylko zdrowie fizyczne, ale i psychiczne podopiecznego.
Co zatem robić, gdy już dojdzie do upadku? Przede wszystkim zachowaj spokój. Weź kilka głębokich wdechów i postaraj się jak najobiektywniej ocenić sytuację. Senior jest przytomny i reaguje na Twój głos? Mów do niego spokojnym tonem, daj mu chwilę na dojście do siebie i zapytaj, czy nic go nie boli. Następnie ostrożnie pomóż mu wstać. Jeżeli w tym momencie podopieczny poczuje nagły, bardzo silny ból, jak najszybciej wezwij pogotowie. W wyniku upadku może dojść do kontuzji, które u osób starszych bywają groźne. Warto więc zminimalizować jego ryzyko. W jaki sposób to zrobić? Postaraj się przystosować mieszkanie do zmienionych potrzeb Twojego podopiecznego. Usuń z podłogi dywany i chodniki, a także rzeczy, o które można się potknąć. Zapytaj rodziny seniora o możliwość likwidacji progów oraz zamontowania nocnego oświetlenia. Zapewnij też osobie starszej wygodne buty lub kapcie, w których z pewnością się nie poślizgnie.
Opieka nad seniorem z zaburzeniami równowagi
Pracując w opiece w Niemczech, możesz zetknąć się z podopiecznym, który ma zaburzenia równowagi. Jak się nim opiekować? Po pierwsze, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym seniora. Być może uda się poznać przyczynę problemu – a to umożliwi szybsze i skuteczniejsze leczenie. Przydatna okaże się też fizjoterapia. Wzmacnianie mięśni i ćwiczenia rozciągające dla seniora pomogą mu nabrać pewności siebie podczas chodzenia. Specjaliści często też zalecają ergoterapię. Dzięki niej senior może na nowo wykonywać codzienne czynności, korzystając z pomocy ortopedycznych. A jeśli już o tym mowa, seniorom z zaburzeniami równowagi poleca się zwłaszcza rollatory, laski i wózki inwalidzkie. Te urządzenia mogą znacznie poprawić mobilność podopiecznego i jego bezpieczeństwo.
Zaburzenia równowagi wymagają leczenia ukierunkowanego na przyczynę problemu. W zależności od diagnozy lekarskiej stosuje się:
- farmakoterapię,
- operacje (na przykład przy złamaniach),
- suplementację witaminą D i wapniem, które wzmacniają kości,
- psychoterapię (problemy z chodzeniem mogą oddziaływać na psychikę osoby starszej),
- rehabilitację, czyli fizjoterapię oraz terapię zajęciową.
Twój podopieczny przestaje chodzić? Zauważyłaś, że coraz częściej skarży się na bóle stawów czy zawroty głowy? To znak, że trzeba działać szybko i sprawnie. Umów seniora na wizytę lekarską i na badania. Szybka diagnoza i rozpoczęcie leczenia pomogą mu w pewnym stopniu odzyskać sprawność. Ty natomiast zyskasz spokój, wiedząc, że zwiększyło się Wasze wspólne bezpieczeństwo.