Choroby układu oddechowego to duży problem wśród seniorów. Jednym z najbardziej dokuczliwych schorzeń jest zapalenie oskrzeli. Rzadko występuje ono samoistnie – częściej bywa skutkiem ubocznym chorób przewlekłych. Nieleczone, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc. Warto więc wiedzieć, jak wspomóc słabszy już organizm seniora i pozwolić mu szybko wrócić do zdrowia. Dziś poznasz przyczyny oraz objawy zapalenia oskrzeli, a także dowiesz się, w jaki sposób mu zapobiegać.
Przyczyny i objawy zapalenia oskrzeli u seniora
Wyróżniamy dwa typy zapalenia oskrzeli: ostre i przewlekłe. Ostre zapalenie oskrzeli objawia się męczącym, suchym kaszlem trwającym maksymalnie trzy tygodnie. Natomiast odmiana przewlekła również wiąże się z kaszlem, ale może on trwać o wiele dłużej, a odkrztuszaniu towarzyszy produkcja wydzieliny. Postać przewlekła często jest wynikiem niedoleczonego ostrego zapalenia oskrzeli. Warto wiedzieć, że chorują nie tylko dzieci. Z wiekiem co prawda rozpoznanych przypadków jest coraz mniej (u ok. 5% dorosłych), ale zapalenie oskrzeli może wystąpić także u seniora. Do najczęstszych przyczyn zakażenia należą:
- Wirusy i bakterie: zazwyczaj te odpowiedzialne za przeziębienie i grypę (wirusy grypy A i B, paragrypy, RSV, koronawirusy, adenowirusy i rhinowirusy). Nieco rzadszą przyczyną zapalenia oskrzeli są bakterie – szacuje się, że dotyczą mniej niż 10% przypadków choroby.
- Choroby przewlekłe: wiele z nich, jak na przykład cukrzyca czy astma, mogą dodatkowo osłabiać organizm i nasilać objawy zapalenia, a także „otwierać” drogę wirusom i bakteriom.
- Palenie tytoniu: ten czynnik ryzyka dotyczy każdej grupy wiekowej, ale w przypadku seniorów jest on szczególnie ważny. Płuca, tak samo jak inne narządy, w podeszłym wieku pracują mniej wydajnie, a palenie dodatkowo je osłabia.
- Styl życia: znaczenie ma tutaj szczególnie środowisko, w którym podopieczny przebywa na co dzień. W miastach, gdzie jest większe zanieczyszczenie, ryzyko zachorowania wzrasta.
Przyjrzyjmy się teraz objawom zapalenia oskrzeli. W przypadku osób starszych mogą być one niejednoznaczne. Oprócz typowych symptomów, jak uporczywy i częsty kaszel (mokry lub suchy) oraz zwiększona produkcja śluzu, senior może skarżyć się na uczucie duszności, ogólne osłabienie i rozbicie, a także gorączkę. Takie objawy mogą utrzymywać się nawet przez tydzień. Jeżeli jednak nie ustępują, pojawia się świszczący oddech i ból w klatce piersiowej, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Jak leczyć zapalenie oskrzeli w podeszłym wieku?
Zapalenie oskrzeli można z sukcesem wyleczyć. Kluczem jest szybkie rozpoznanie choroby i stosowanie się do wskazówek lekarza. Specjalista może zalecić seniorowi farmakoterapię: leki przeciwwirusowe, antybiotyki oraz leki rozkurczowe. Wszystko zależy od przyczyn infekcji. Ty, jako opiekunka osoby starszej, powinnaś zadbać o to, by podopieczny pił dużo płynów. Dzięki temu wydzielina zalegająca w oskrzelach rozrzedza się i łatwiej usunąć ją z organizmu. Lekarze często proponują chorym rehabilitację oddechową. Polega ona na wykonywaniu specjalnie dobranych ćwiczeń oddechowych, które poprawiają kondycję układu oddechowego osoby starszej. Ważne jest też unikanie dymu tytoniowego, czyli powstrzymywanie się od palenia i przebywanie w otoczeniu osób niepalących. Jeśli jest to możliwe, warto zmienić środowisko na mniej zanieczyszczone albo zainwestować w domowy oczyszczacz powietrza. Ta decyzja należy jednak do rodziny seniora.
Twój podopieczny ma zapalenie oskrzeli? Jako opiekunka w Niemczech możesz mu pomóc łatwiej przejść infekcję. Oto kilka niezawodnych sposobów:
- Pilnuj pór zażywania leków i przypominaj o nich seniorowi.
- Zachęcaj podopiecznego do odpoczynku i relaksu – wypoczęty organizm lepiej poradzi sobie z chorobą.
- Wietrz pomieszczenia i staraj się utrzymywać w nich temperaturę około 20 stopni oraz wilgotność na poziomie 40-60%.
- Jeśli senior ma gorączkę, możesz (w porozumieniu z lekarzem) zaproponować mu wzięcie paracetamolu, ibuprofenu albo aspiryny.
- Dbaj o pożywną, zróżnicowaną dietę podopiecznego. Porozmawiaj też z jego lekarzem o suplementacji witaminy D w okresie jesienno-zimowym.
- Upewnij się, że senior przebywa w zdrowym otoczeniu. Nie powinno być w nim czynników drażniących: zanieczyszczeń, alergenów oraz zimnego, ostrego powietrza.
Jeżeli osoba starsza skarży się na uporczywy kaszel, możesz jej pomóc, stosując preparaty roślinne. Ulgę przynosi miód – łyżeczka przed snem pozwala spokojniej przespać noc. W aptekach dostępne są ziołowe leki i suplementy diety łagodzące kaszel. Przed ich zastosowaniem warto jednak poradzić się lekarza. Niektóre z nich mogą bowiem wpływać na skuteczność leków stosowanych w chorobach przewlekłych.
Antybiotyki w zapaleniu oskrzeli
Niejedna opiekunka pracująca w Niemczech zadaje sobie pytanie, czy na zapalenie oskrzeli stosuje się antybiotyk. Odpowiedź lekarzy brzmi: nie. Większość tego typu chorób to infekcje wirusowe, na które antybiotyki nie działają. Warto wiedzieć, że ropna wydzielina nie oznacza, że zapalenie spowodowały bakterie. Nieprzemyślane stosowanie antybiotyku może sprawić, że obecne w organizmie drobnoustroje uodpornią się na lek – i kiedy naprawdę trzeba będzie go przyjąć, nie zadziała. Dlatego zawsze należy skonsultować leczenie z lekarzem i nie stosować leków, które zostały w szafce po poprzedniej chorobie. A jakie leki przepisuje specjalista na zapalenie oskrzeli? Zwykle są to lekarstwa rozkurczające oskrzela; stosuje się je w przypadku, gdy doszło do zwężenia oskrzeli, czyli obturacji. Objawia się ona dusznością i świszczącym oddechem, a wykryć ją może lekarz podczas osłuchiwania w gabinecie. Jeżeli objawy nie są nasilone, można dodatkowo wykonać spirometrię.
W walce z zapaleniem oskrzeli ważna jest również profilaktyka. Należą do niej regularne szczepienia, między innymi przeciwko grypie i pneumokokom. W ten sposób można zredukować ryzyko infekcji oraz powikłań. Warto też zadbać o odporność seniora: tu pomoże bogata w witaminy dieta oraz codzienny ruch. Pamiętaj, że nagłe skoki temperatur osłabiają układ oddechowy, dlatego w zimie dobrze jest stopniowo przyzwyczajać podopiecznego do wychodzenia na mróz. I przede wszystkim przypominaj seniorowi o wizytach kontrolnych u lekarza. Dzięki temu będzie można wykryć ewentualną chorobę na wczesnym etapie i szybko ją wyleczyć.
Panuje przekonanie, że na zapalenie oskrzeli chorują głównie dzieci. W rzeczywistości jednak choroba ta dotyka również seniorów, a dodatkowo jest dla nich niebezpieczna. Może bowiem rozwinąć się w zapalenie płuc albo skutkować innymi poważnymi powikłaniami. Dlatego jeśli opiekujesz się osobą z problemami oddechowymi, zwróć szczególną uwagę na jej samopoczucie. Wczesne rozpoznanie objawów i rozpoczęcie leczenia sprawi, że senior szybko poczuje się lepiej.