W ostatni weekend października, w nocy z soboty na niedzielę, cofniemy zegarki o godzinę. O ile dla wielu ludzi jest to okazja do dłuższego snu, o tyle dla opiekunek często oznacza to rozregulowanie trybu dnia – zarówno własnego, jak i seniora. Zmiana czasu, mimo że teoretycznie jest niewielka, potrafi więc negatywnie odbić się na opiece. Czy można temu zapobiec? Okazuje się, że w pewnym stopniu tak. Oto kilka rad, które warto zacząć wykorzystywać jeszcze przed zmianą czasu na zimowy.
Dlaczego przestawiamy czas na zimowy?
Zmiana czasu obowiązuje w blisko 70 krajach na całym świecie. Na naszym kontynencie czasu nie zmieniają jedynie: Rosja, Turcja, Armenia, Gruzja, Azerbejdżan, Kazachstan, Białoruś i Islandia. Ustanowiono ją ze względu na zmiany w naturze, jakie zachodzą jesienią oraz wiosną. Zmienia się długość dnia oraz nocy, dlatego trzeba było dopasować ilość i rozkład godzin z dziennym światłem, tak by ludzie łatwiej funkcjonowali. Pomysł pojawił się w czasie I wojny światowej, a zmianę czasu zapoczątkowali Niemcy. Później dołączyła do nich Wielka Brytania, a następnie inne kraje europejskie. Co jakiś czas pojawiają się głosy o zlikwidowaniu zmiany czasu, ale decyzja ta była dotąd odsuwana. W 2023 roku Parlament Europejski ustalił, że ostatni raz przestawimy zegarki w 2026 albo 2027 roku.
Jesienna zmiana czasu działa na nas trochę inaczej niż wiosenna. Wiosną „tracimy” godzinę, teraz ją „zyskujemy”. Mimo to zegar biologiczny się rozregulowuje i zwykle potrzebujemy nawet tygodnia, by dojść do siebie i przyzwyczaić się do nowego czasu. Już sam fakt, że po południu szybciej robi się ciemno, może wpłynąć negatywnie zarówno na opiekunkę w Niemczech, jak i na podopiecznego. Nagle poobiedni jesienny spacer nie wydaje się już tak atrakcyjny jak letni, a szybko zapadający wieczór sprawia, że człowiek robi się senny i apatyczny. Jak zatem zaktywizować seniora – i przy okazji siebie – późną jesienią? Przedstawiamy kilka porad, dzięki którym łagodniej przejdziecie zmianę czasu na zimowy.
Sposoby na dobry nastrój po zmianie czasu
Przez ostatnie kilka miesięcy zdążyłaś się przyzwyczaić do funkcjonowania w czasie letnim. Masz ustaloną porę, o której chodzisz spać, godzinę pobudki, posiłków i pracy. Gdy nadchodzi zmiana czasu na zimowy, a zegar cofa się o godzinę, cały ten tryb zostaje zaburzony. Nagle trzeba wstać wcześniej, obowiązki przesuwają się w czasie, a wieczorem szybciej jesteś senna. Naukowcy dowiedli, że organizm wraca do równowagi dopiero po 2-3 tygodniach od zmiany czasu. Aby skrócić ten czas, zrób coś, co rozjaśni Ci ciemną porę roku. Udekoruj swój pokój lampkami, na łóżku połóż miękki, ciepły koc. Gdy tylko pogoda dopisze, wychodź razem z seniorem na spacer. Łapcie promienie słońca, które dostarczą do Waszych organizmów witaminę D, tak potrzebną jesienią i zimą. I przede wszystkim bądź cierpliwa. Podopieczny może budzić się i wstawać o innych godzinach niż dotychczas. Daj mu czas na adaptację do zmian.
Jesień to też czas, w którym częściej chorujemy, łapiemy sezonowe infekcje i po prostu jesteśmy osłabieni. Warto więc zwrócić uwagę na stan zdrowia swój i seniora. Bądź szczególnie uważna, jeżeli osoba starsza ma problemy z układem krążenia. W ciągu nocy i nad ranem w organizmie rośnie ciśnienie krwi. Jest to normalny proces, ale w przypadku choroby może być niebezpieczny. Dlatego zawsze dobrze jest sprawdzić ciśnienie po przebudzeniu. Jeżeli podopieczny skarży się na silne bóle głowy, zasięgnij rady lekarza. Być może trzeba będzie na nowo dostosować leki.
Zmiana czasu – jak wspomóc seniora?
Utrzymanie seniora w dobrym zdrowiu i samopoczuciu to główne zadanie opiekunki pracującej w Niemczech. Jesienią, zwłaszcza po zmianie czasu, staje się ono dużo trudniejsze. O czym powinnaś pamiętać w pierwsze tygodnie listopada?
- Właściwy ubiór – ubieraj zarówno siebie, jak i podopiecznego, na cebulkę. Jednocześnie ubiór osoby starszej powinien być nieco cieplejszy niż Twój, nawet w domu. Seniorzy dotkliwiej odczuwają chłód, więc na popołudniowym spacerze podopiecznemu może być po prostu zimno. Zwróć też uwagę na materiał, z jakiego wykonane jest ubranie. Tuż przy ciele powinna znajdować się warstwa oddychającej bawełny. Dopiero kolejne warstwy – sweter, kurtka, koc – mogą być ze sztucznych materiałów. Idealnym rozwiązaniem są wełniane skarpety, czapka i rękawiczki, które zapobiegną utracie ciepła. Dobrze sprawdzi się też specjalna bielizna termiczna.
- Odpowiednia dieta – jesienią warto wzbogacić menu seniora o składniki rozgrzewające i wzmacniające odporność. Będą to więc: czosnek, cebula, szczypiorek i wszelkiego rodzaju kiszonki. Nie zapominaj też o kwasie foliowym. Znajdziesz go w soi, fasolce, szpinaku i jajach. Potrawy przyprawiaj kurkumą, imbirem i cynamonem. Korzenne przyprawy nadają się także do wzbogacenia smaku zimowej herbaty. W chłodne miesiące postaw na ciepłe zupy, które rozgrzeją podopiecznego.
- Zdrowy sen – w okresie zmiany czasu jest on szczególnie ważny. To on bowiem w dużej mierze wpływa na odporność organizmu. Wspiera też zdolności poznawcze, poprawia humor – wyspany człowiek jest radośniejszy i bardziej optymistycznie patrzy na świat. Jesienią i zimą noce są dłuższe, a szybko zapadający zmrok zachęca do wcześniejszego położenia się spać. Widać to zwłaszcza u osób starszych, które nagle dużo szybciej proszą o kolację i kładą się do łóżka. Z kolei rano wcześniej się budzą. Nie pozwalaj jednak seniorowi przesypiać większości dnia, gdyż to może prowadzić do pogorszenia nastroju, a nawet do depresji. Ustalcie wspólnie godziny snu (niech będzie to 7-9 godzin na dobę). Niech senior kładzie się codziennie o tej samej porze, w zaciemnionej i wywietrzonej sypialni.
- Aktywność fizyczna – zimne, ciemne dni nie zachęcają do ruchu na świeżym powietrzu. Mimo wszystko warto zadbać, żeby i w tym okresie senior był aktywny. Już codzienny półgodzinny spacer pozwoli zadbać o kondycję i zdrowie podopiecznego. Zachęcaj go też, by ćwiczył w domu – wystarczy lekka gimnastyka czy ćwiczenia rozciągające.
Domowe aktywności a zmiana czasu na zimowy
Praca w niemieckiej opiece to także (a może i przede wszystkim) organizowanie seniorowi czasu wolnego. Po zmianie czasu bywa to trudniejsze. Ciemne popołudnia zniechęcają do aktywności i sprawiają, że podopieczny głównie drzemie albo ciągle ogląda telewizję. W takiej sytuacji spróbuj zachęcić go na przykład do grania w gry planszowe, w karty czy do rozwiązywania krzyżówek. Spróbuj go także wciągnąć do rozmowy, pytaj o jego zainteresowania, hobby, młodość, rodzinę. Dobrym pomysłem jest też czytanie na głos. A już za kilka tygodni rozpoczyna się grudzień – dlaczego więc wcześniej nie zacząć przedświątecznych przygotowań? Wykonajcie wspólnie kartki świąteczne, obmyślcie, jak przystroić dom i ubrać choinkę. Magia nadchodzących świąt pomoże Wam rozjaśnić ciemne, listopadowe popołudnia.