Ból, przewlekły czy sporadyczny, towarzyszy wielu z nas. U osób starszych jest to jednak częsta dolegliwość. Zdarza się, że osoby starsze ignorują bóle, uważając je za normalny objaw starzenia. To niezbyt dobre rozwiązanie – przewlekły ból może być pierwszym symptomem choroby. Dziś dowiesz się, co robić, gdy Twój podopieczny skarży się na różnego rodzaju bóle.
Ból przewlekły u seniora: diagnostyka
Najczęściej występującymi bólami przewlekłymi u osób starszych są dolegliwości dotyczące narządu ruchu. Ich przyczyną może być choroba zwyrodnieniowa stawów albo kręgosłupa. Często zdarza się, że senior odczuwa ból w nogach, rzadziej za to boli brzuch czy na przykład głowa. U osób starszych występują również bóle neuropatyczne, wynikające z zaburzeń w działaniu układu nerwowego. Dlaczego tak się dzieje? Powodem jest występowanie procesów degeneracyjnych, takich jak osłabienie lub nawet zanik mięśni, zwyrodnienie struktur kostnych, zwapnienie więzadeł. Warto też wspomnieć o tym, że u osób w podeszłym wieku receptory przeciwbólowe nie działają już tak sprawnie. Z tego względu podopieczny nie jest w stanie kontrolować czy zahamować uczucia bólu.
Jako opiekunka spędzasz z podopiecznym bardzo dużo czasu. Masz więc spore szanse, żeby zauważyć, iż coś go boli. Zwykle seniorzy mówią o tym bądź w jakiś sposób skarżą się na uporczywe dolegliwości. Czasem jednak opiekunka sama dostrzeże problem. Sygnałem , który powinien wzbudzić Twoją czujność, jest chociażby grymas przy wstawaniu z krzesła albo unikanie konkretnych pozycji czy ruchów. W takim przypadku najlepszym wyjściem będzie zapytanie seniora wprost, co go boli i czy nie potrzebuje pomocy. Następnym krokiem powinna być wizyta u lekarza. Specjalista będzie w stanie wskazać, co dokładnie jest przyczyną przewlekłego bólu. Powodów może być bowiem wiele. Ból wywołują chociażby choroby, jak reumatyzm, zwyrodnienie stawów czy nowotwory. Mogą go też powodować zaburzenia psychiczne: depresja i stany lękowe. Wreszcie nierzadko przewlekły ból pleców czy kręgosłupa jest po prostu jednym z objawów naturalnego procesu starzenia.
Jak leczyć ból u osób starszych?
Leczenie bólu u seniorów jest dość trudne. Pacjenci często uważają, że ból jest naturalnym skutkiem starości i nie przyznają, że coś im dolega. Poza tym nie chcą też być obciążeniem dla rodziny albo dla opiekunki. Obawiają się także przyjmowania kolejnych leków i ewentualnych objawów niepożądanych. Zdarza się, że ze względu na stan zdrowia nie są w stanie dotrzeć do przychodni i podjąć odpowiedniego leczenia. Dlatego tak ważne jest wsparcie. Opiekunka powinna nie tylko powiadomić o zaistniałej sytuacji rodzinę seniora, ale też wspomóc jego samego. Daj podopiecznemu odczuć, że troszczysz się o niego i zapewnij, że w żadnym wypadku nie jest dla Ciebie ciężarem. Zaproponuj wizytę u lekarza – dobrze, jeśli będziesz mogła mu w niej towarzyszyć.
Kiedy lekarz określi przyczynę przewlekłego bólu , będzie mógł zaproponować leczenie. Najczęściej stosowane są doustne środki przeciwbólowe. Jeżeli jednak jest ryzyko wystąpienia niepożądanych objawów lub reakcji z innymi lekami, przepisuje się inne rodzaje medykamentów. Zwykle są to stosowane miejscowo maści, żele albo plastry. Warto przy tym pamiętać, że opiekunka w Niemczech nie ma obowiązku wykonywania czynności medycznych. Jej zadaniem jest jedynie pilnowanie, by senior przyjmował przepisane przez lekarza leki. Nie może sama mu ich wydzielać, zmieniać dawek ani podawać (o ile osoba starsza jest w stanie przyjmować lekarstwa samodzielnie). Takimi czynnościami zajmuje się pielęgniarka.
Przewlekły ból a codzienne życie seniora
Nie martw się jednak – Ty, jako opiekunka, również możesz pomóc podopiecznemu. Istnieje kilka, niekoniecznie medycznych, sposobów na przewlekły ból. Seniorzy, których dotknęła ta dolegliwość, zwykle unikają ruchu. Starają się znaleźć jedną, dogodną pozycję i spędzają w niej większość czasu. Niestety, brak jakiejkolwiek aktywności może jeszcze pogorszyć sytuację. Bezruch sprawia, że niektóre partie mięśni są zbyt napięte, a inne w ogóle nie pracują. W ten sposób ból, przewlekły czy chwilowy, pogłębia się. Jeżeli zatem lekarz da zielone światło, śmiało możesz zachęcać osobę starszą do aktywności fizycznej. Niech ćwiczenia i ruch będą dopasowane do jej możliwości. Być może w przypadku Twojego podopiecznego pomocny okaże się delikatny masaż bolących partii ciała. Najlepszym wyjściem jednak będzie regularna pomoc fizjoterapeuty.
Powodem występowania przewlekłych bólów często jest nadwaga albo otyłość. Nadprogramowe kilogramy to duże obciążenie dla organizmu, który i bez nich musi zmagać się z objawami starzenia. Jeśli zatem Twój podopieczny ma nadwagę, dobrze będzie zadbać o jego prawidłowe odżywianie. Zmiana nawyków żywieniowych u starszych osób nie jest prostym zadaniem. Mimo wszystko warto zachęcać seniora do jedzenia warzyw i owoców, a także przygotowywać więcej posiłków z ich udziałem. Zastanów się też, jak sprawić, by słodycze zjadane „do kawy” były zdrowsze. Może upieczesz domowe ciasto z mniejszą ilością cukru? W diecie osoby starszej powinny się znaleźć nabiał i chude mięso – jako zdrowe źródła białka. Dzięki temu podopieczny zachowa masę mięśniową, a straci jedynie zbędne kilogramy.
Pamiętaj, że trudne emocje i życie w stresie wzmagają odczuwanie przewlekłego bólu. Dlatego tak ważne jest, by relacja między seniorem a opiekunką była pozytywna. Uśmiech, rozmowa i zrozumienie poprawi samopoczucie osoby starszej. Warto więc poświęcić czas na lepsze poznanie się i jeśli jest taka możliwość – zaakceptować przyzwyczajenia seniora. Dobrze jest też już na początku ustalić plan dnia. Rutyna zapewni podopiecznemu poczucie bezpieczeństwa i zmniejszy stres związany z pojawieniem się w domu obcej osoby.