Operacje, zwłaszcza te wykonywane u osób w podeszłym wieku, bywają skomplikowane. Pacjenci często są narażeni na różnorodne powikłania; dłużej też zajmuje im powrót do zdrowia. Dlatego tak ważne jest, by po wyjściu ze szpitala od razu zacząć o siebie dbać. Niezbędna będzie oczywiście rehabilitacja, ale nie tylko ona. Równie ważna jest odpowiednio dopasowana dieta po operacji. Za pomocą właściwie skomponowanego menu można przyspieszyć powrót do zdrowia i zminimalizować ryzyko powikłań. Jak to zrobić? Oto kilka przydatnych wskazówek.
Jak powinien wyglądać jadłospis przed operacją?
Przygotowania do rekonwalescencji warto zacząć… jeszcze przed operacją. W ten sposób organizm podopiecznego wzmocni się i lepiej poradzi sobie z czekającym go trudnym zadaniem. Dieta po operacji powinna być jedynie kontynuacją zdrowych nawyków, które senior wypracuje już teraz. W menu powinny się znaleźć:
- Białko – przed operacją dobrze jest zwiększyć jego ilość. Pomoże w gojeniu ran i utrzymaniu poziomu masy mięśniowej.
- Węglowodany złożone – to one dostarczają organizmowi energii.
- Witaminy i minerały – zwróć uwagę szczególnie na te, które podnoszą odporność.
- Woda – a także słaba herbata ziołowa i owocowa, rozcieńczone soki, zupy, koktajle. Nawodnią organizm i dodadzą sił seniorowi.
Przed operacją należy unikać alkoholu i ograniczyć spożycie kofeiny. Jeśli nie jesteś pewna, czy aktualna dieta osoby starszej jest właściwa, skonsultuj się z lekarzem. Wizyta w gabinecie będzie konieczna, jeżeli senior cierpi na choroby przewlekłe albo przyjmuje na stałe leki. Wiele z nich może bowiem wpłynąć negatywnie na wchłanianie składników odżywczych.
Dieta przed operacją powinna być lekkostrawna, bogata w łatwo przyswajalne źródła białka, jak drób, ryby, tofu, jaja. Zaleca się też rośliny strączkowe, ale warto na nie uważać, gdyż mogą działać wzdymająco i obciążać układ pokarmowy. Z tego samego powodu lekarze odradzają spożywanie ciężkostrawnych i tłustych produktów. Do menu wprowadź kasze, brązowy ryż, pełnoziarnisty makaron i pieczywo. Nie zapomnij też o owocach i warzywach, które są dobrym źródłem cynku oraz witamin C i D. Znajdziesz je na przykład w cytrusach, papryce, brokułach. Inne produkty bogate w te składniki to sardynki i nasiona słonecznika. Na 2-3 dni przed operacją zrezygnuj z surowych warzyw i owoców na rzecz gotowanych. W przeddzień operacji senior powinien przejść na dietę płynną lub półpłynną, a ostatni posiłek zjeść około 6-8 godzin przed zabiegiem. Płyny można pić jeszcze 2-4 godziny przed operacją, ale o szczegóły warto dopytać lekarza.
Dieta po operacji: zasady i przykładowe produkty
Po operacji należy kontynuować dietę lekkostrawną. W szpitalu senior będzie miał zapewnione posiłki, ale po powrocie do domu trzeba zadbać o to samemu. Pamiętaj – dobrze skomponowana dieta po operacji pozwoli podopiecznemu szybciej wrócić do względnej pełni sił. Skup się na dostarczeniu mu wszystkich potrzebnych składników odżywczych, ale staraj się, aby posiłki nie obciążały układu pokarmowego. Zacznij od potraw płynnych i półpłynnych, a także miksowanych. Następnie, zgodnie z zaleceniami lekarza, stopniowo wprowadzaj pokarmy stałe. Podawaj posiłki częściej (5-6 razy dziennie), ale niech będą one mniejsze. Nadal unikaj dań ciężkostrawnych, tłustych, smażonych i bogatych w błonnik. Potrawy gotuj w wodzie albo na parze, możesz też piec je w piekarniku. Do menu seniora wprowadź chude drobiowe mięso, ryby, jajka na miękko, chudy nabiał, gotowane warzywa, gotowane bądź pieczone jabłka i banany, a także biały ryż, kaszę manną i drobny makaron. Pamiętaj też o nawodnieniu organizmu osoby starszej. Regularnie proponuj jej wodę, słabą ziołową herbatę lub ulubiony rozcieńczony sok owocowy. Napoje gazowane i kawa są na razie niewskazane.
Jak długo stosować po operacji dietę lekkostrawną? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Menu pooperacyjne powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Przy jego tworzeniu bierze się pod uwagę takie aspekty, jak rodzaj i lokalizacja operacji, stan odżywienia organizmu przed zabiegiem, choroby współistniejące, alergie i preferencje żywieniowe, zapotrzebowanie kaloryczne i zdolność samodzielnego jedzenia. W niektórych przypadkach można nieco szybciej wrócić do żywienia sprzed operacji. Zdarza się jednak, że dietę trzeba wzbogacić o specjalistyczne preparaty odżywcze. Decyzję o ich włączeniu zawsze podejmuje lekarz. Bierze on pod uwagę historię medyczną seniora, listę leków, które ten przyjmuje, a także wyniki jego badań laboratoryjnych. Na tej podstawie lekarz albo dietetyk może stworzyć spersonalizowany plan żywieniowy dla seniora.
Stosowanie suplementów w diecie po operacji
Jeśli lekarz zaleci suplementację po operacji, nie wahaj się jej wprowadzić. Może się bowiem okazać, że dieta, którą stosuje senior, nie pokrywa zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze. W takiej sytuacji konieczne będą odpowiednio dobrane preparaty odżywcze. Jakie suplementy specjaliści najczęściej zapisują rekonwalescentom?
- Preparaty białkowe, czyli popularne „nutridrinki” – pomagają regenerować tkanki i utrzymać masę mięśniową podczas rekonwalescencji.
- Witamina C i cynk – przyspieszają gojenie ran, działają pozytywnie na odporność.
- Probiotyki – wspomagają florę bakteryjną jelit; przydają się zwłaszcza po operacjach przeprowadzanych w jamie brzusznej.
- Multiwitaminy – stosowane wtedy, gdy pacjent może mieć niedobory kilku lub więcej składników odżywczych.
- Kwasy omega-3 – działają przeciwzapalnie, pomagają utrzymać zdrowy układ sercowo-naczyniowy.
Zanim wprowadzisz do diety po operacji jakikolwiek suplement, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym albo dietetykiem. Specjalista obliczy zapotrzebowanie seniora na dany składnik i dobierze odpowiednią dawkę preparatu.
Prawidłowo skomponowana dieta po operacji pozwala pacjentowi szybciej dojść do siebie i redukuje ryzyko powikłań. Wzmacnia też układ odpornościowy, utrzymuje masę mięśniową na stałym poziomie, a także przyspiesza regenerację tkanek. Warto o tym pamiętać zwłaszcza w okresie pooperacyjnym, który dla osób starszych może być trudnym wyzwaniem. Odpowiednie żywienie pomoże podopiecznemu odzyskać siły.