Ruch to zdrowie – to porzekadło dotyczy osób w każdym wieku. Również osoby starsze powinny dbać o swoją kondycję fizyczną. Warto jedynie tak zaplanować ćwiczenia, żeby były bezpieczne dla seniora i dawały mu tylko korzyści. Badania pokazują, że regularna aktywność osób starszych sprawia, iż seniorzy pozostają dłużej sprawni i samodzielni. Dzięki temu unikają powszechnych w podeszłym wieku kontuzji i dłużej cieszą się życiem. Chcesz zaktywizować swojego podopiecznego? Koniecznie przeczytaj nasz poradnik!
Najpierw określ poziom sprawności podopiecznego
Zanim dobierzesz ćwiczenia dla seniora, upewnij się, że będą odpowiednie pod względem jego sprawności fizycznej. W tym celu możesz wykorzystać popularną metodę badawczą, jaką jest skala ADL. Bierze się tutaj pod uwagę 6 obszarów codziennego funkcjonowania:
- kąpiel
- ubieranie się
- korzystanie z toalety
- kontrola zwieraczy
- jedzenie (w tym trzymanie sztućców)
- poruszanie się po domu i na zewnątrz, zmiana pozycji ciała
W każdej z tych sfer przyznaje się od 0 do 1 punktu. 0 oznacza całkowite uzależnienie od opiekuna, 1 – zupełną samodzielność, 0,5 – potrzebna jest niewielka pomoc. Sprawny senior otrzyma więc maksymalną ilość punktów (5-6), natomiast niesprawny tylko 1 lub 2. Jeśli podopieczny cierpi na konkretne schorzenia, można dostosować do niego ćwiczenia. Dla seniora, który nie wstaje z łóżka, można znaleźć specjalne ćwiczenia dla osób starszych leżących. Gdy w grę wchodzą urazy albo problemy reumatyczne, dobrze jest najpierw skonsultować się z fizjoterapeutą.
Dobierz trening do możliwości osoby starszej
Po określeniu stanu sprawności seniora i rozmowie z fizjoterapeutą możesz już ułożyć plan aktywności. Ludzie starsi nie zawsze lubią się ruszać. Wiele osób w podeszłym wieku relaksuje się, siedząc na kanapie i oglądając telewizję, czytając książki czy słuchając radia. Warto to zmienić i pokazać podopiecznemu, że ruch także może być doskonałą formą odpoczynku. Ćwiczenia wprowadzaj stopniowo. Zacznij od codziennego spaceru, który wzmocni mięśnie nóg i dotleni organizm. Jeśli stan zdrowia seniora na to pozwala, skorzystajcie z kijków do nordic walking. Takie formy aktywności zaliczają się do ćwiczeń aerobowych. Ich zadaniem jest zapobieganie otyłości, cukrzycy, chorobom krążenia i zaburzeniom oddychania.
Jeśli pogoda za oknem nie zachęca do wyjścia, można ćwiczyć także w domu. Przygotuj przyrządy do treningu: taśmy, dyski, piłki, lekkie małe hantle. Jeśli Twój podopieczny ma problem z koordynacją ruchową i równowagą, dobrym pomysłem będzie joga lub pilates. Zacznij od ćwiczeń o małej intensywności i stopniowo ją zwiększaj. Ułóż plan treningu tak, aby senior nie musiał zbyt często zmieniać pozycji: z leżącej na stojącą i odwrotnie. Umiejętnie zaplanowane i dostosowane ćwiczenia zmniejszają ryzyko upadków czy urazów.
Kiedy przerwać trening? Zawsze wtedy, gdy osoba starsza skarży się na ból jakiejkolwiek części ciała. Należy też zwracać uwagę na takie objawy, jak ucisk w klatce piersiowej, duszności, zawroty głowy czy skurcze. Nie planuj ćwiczeń dłuższych niż pół godziny. Każdy niepokojący objaw warto skonsultować z lekarzem seniora. Specjalista doradzi, jakich elementów treningu unikać, by sytuacja się nie powtórzyła.
Ćwiczenia dla seniora: jak uniknąć kontuzji?
Aktywność ruchowa osób starszych powinna być dobrana nie tylko pod kątem ewentualnych chorób, ale też wieku podopiecznego. Kontuzje u osób starszych mogą być szczególnie kłopotliwe. Aby ich uniknąć, warto pamiętać o kilku zasadach.
- Najważniejsza jest rozgrzewka. Trzeba przygotować mięśnie i stawy do wysiłku tak, aby ich obciążenie nie prowadziło do kontuzji. Wystarczy dosłownie parę minut.
- Pamiętaj, by ćwiczenia były dostosowane do możliwości seniora. Umiarkowane lub małe natężenie aktywności okaże się idealne.
- Trening nie powinien być skomplikowany. Wybierz proste ćwiczenia gimnastyczne, które podopieczny bez problemu wykona.
- Porozmawiaj z fizjoterapeutą. Specjalista doradzi, jakich ruchów unikać i na czym się skupić. Jeśli osoba starsza ukończyła już 80. rok życia, ćwiczenia powinny odbywać się w obecności fizjoterapeuty.
Gimnastyka dla osób starszych to doskonała forma aktywności w podeszłym wieku. Nie tylko wzmacnia ciało, ale też działa korzystnie na psychikę. Opiekunka seniora powinna zapewnić swojemu podopiecznemu codzienną dawkę ruchu. Czy to będą ćwiczenia na macie, spokojny spacer, rower czy basen – nieważne. Każda, dopasowana do możliwości seniora aktywność to inwestycja w jego zdrowie i dobre samopoczucie.