Przeziębienie to popularna nazwa infekcji znanej również jako wirusowe zapalenie dróg oddechowych. Każdy z nas choć raz się z nią zetknął – statystyki pokazują, że chorujemy 2-4 razy w roku. To sprawia, że wielu ludzi bagatelizuje przeziębienie. Przecież nie ma sensu kłaść się do łóżka, skoro choroba i tak potrwa tydzień, a później minie samoistnie. Czy tak jest w rzeczywistości? Niekoniecznie. Nieleczona lub przechodzona infekcja wirusowa może prowadzić do poważnych powikłań, na które narażeni są zwłaszcza seniorzy.
Jesienne przeziębienie: garść informacji
Nie każdy wie, że „przeziębienie” jest nazwą zwyczajową, która nie ma wiele wspólnego z przyczyną infekcji. Odpowiada za nią bowiem nie niska temperatura, ale wirusy – głównie adenowirusy, koronawirusy i rinowirusy. Zimno może być jedynie czynnikiem ułatwiającym wirusom przeniknięcie do organizmu. Kiedy człowiek przemarznie, jego odporność spada i szybciej może się zarazić. Dlatego to właśnie jesień i zima najbardziej sprzyjają zachorowaniu. Kolejną falę przeziębień można zaobserwować na początku wiosny, gdy pogoda zmienia się jak w kalejdoskopie. Niezależnie od pory wystąpienia infekcję można poznać po kilku charakterystycznych objawach. Chory najpierw skarży się na osłabienie, może mieć poczucie, że „coś go rozkłada”. Pojawia się drapanie w gardle i ból przy przełykaniu, chrypka, kaszel i katar. Może też wystąpić stan podgorączkowy. Objawy mijają po kilku dniach do tygodnia.
Przebieg infekcji wirusowej zwykle wygląda podobnie. Specjaliści dzielą go na trzy podstawowe fazy:
- Naczyniowa – trwa 5-10 dni. Wtedy to pojawiają się pierwsze objawy przeziębienia ból gardła, kaszel i wodnisty katar. Oznaczają one, że organizm rozpoznał wirusa i zaczął z nim walczyć.
- Komórkowa – około 7 dni. Objawy nieco się zmieniają: spada temperatura, katar zmienia się w gęstą wydzielinę o białym lub żółto-zielonkawym kolorze, a kaszel przechodzi z suchego w mokry. Ta faza prowadzi do wyzdrowienia.
- Destrukcyjna – pojawia się wtedy, gdy chory nie zacznie leczenia. Znowu rośnie temperatura i pogarsza się samopoczucie. Organizm nie ma już sił, by na nowo walczyć z wirusem. To moment, w którym konieczna jest szybka reakcja i rozpoczęcie leczenia. Zlekceważenie tego etapu może prowadzić do rozwoju powikłań.
Infekcja wirusowa u osoby starszej
Twój podopieczny źle się czuje i wszystko wskazuje na to, że złapał przeziębienie? Nie należy tego bagatelizować. To, co dla Ciebie jest chwilową niedyspozycją, dla niego może okazać się groźną chorobą. Seniorzy mają bowiem słabszy układ odpornościowy. Powodem są choroby przewlekłe oraz podeszły wiek. Organizm, który jest zmęczony codzienną walką z poważnymi schorzeniami, ma mniej sił do dodatkowej walki z infekcją. Dodatkowo osoby starsze częściej odwiedzają chociażby przychodnie lekarskie, w których łatwo można zarazić się sezonowymi wirusami. Wszystko to sprawia, że wyleczenie przeziębienia u seniora jest trudniejsze i może trwać dłużej, a zbagatelizowane – może skutkować powikłaniami.
Te symptomy wskazują, że w organizmie osoby starszej dzieje się coś niedobrego:
- gorączka powyżej 38°C, która nie reaguje na leki przeciwgorączkowe,
- mokry kaszel z ropną wydzieliną,
- uczucie duszności, świszczący oddech,
- ból w klatce piersiowej, nasilający się podczas oddychania i kaszlu,
- silny ból głowy, ucha, okolicy zatok,
- powiększenie węzłów chłonnych szyjnych,
- poczucie sztywności w karku, zawroty głowy.
Wymienione objawy mogą wskazywać na grypę, ale też na inne poważne powikłania przeziębienia. Jeśli zaobserwujesz je u seniora, jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem.
Najgroźniejsze powikłania przeziębienia u seniora
Nieleczone przeziębienie może prowadzić przede wszystkim do zapalenia płuc. To jedna z najbardziej niebezpiecznych dla seniora chorób. Jeżeli Twój podopieczny cierpi na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), konsekwencje mogą okazać się tragiczne. Na skutek powikłań może wystąpić niewydolność oddechowa, przyspieszenie tętna, sinica i duszność. To sytuacja zagrożenia życia, wymagająca natychmiastowej hospitalizacji. Warto więc wykonać prześwietlenie klatki piersiowej, które pokaże zakres zmian chorobowych w płucach. I przede wszystkim wdrożyć leczenie pod kierunkiem lekarza: antybiotyk oraz leki przeciwgorączkowe i wykrztuśne pomogą zwalczyć chorobę.
W wyniku nieleczonego przeziębienia może też dojść do ostrego zapalenia oskrzeli. Za tę chorobę odpowiadają wirusy; dopiero w późniejszym etapie pojawia się nadkażenie bakteryjne. Jeżeli więc Twój podopieczny ciągle ma gorączkę i źle się czuje, a dodatkowo dokucza mu silny, mokry kaszel, warto zasięgnąć porady specjalisty. Zapalenie oskrzeli jest meczącą chorobą, ale dość szybko ustępuje. Tutaj zbawienne okażą się leki przeciwkaszlowe.
Kolejne powikłania to zapalenie zatok przynosowych i ostre zapalenie ucha. Zapalenie zatok jest następstwem przewlekłego kataru i powstaje na skutek zalegania wydzieliny w zatokach. Pojawia się ucisk u nasady nosa, tępy ból głowy i złe samopoczucie. Natomiast zapalenie ucha częściej zdarza się u dzieci, ale niekiedy cierpią na nie także seniorzy. W przewodzie słuchowym gromadzi się wydzielina ropna, która powoduje ból ucha i osłabienie słuchu. Ostatnią chorobą, która może rozwinąć się na skutek nieleczonego przeziębienia, jest ostre zapalenie tchawicy. Charakteryzuje je suchy, duszący kaszel, z czasem przekształcający się w mokry. Często występuje też ból gardła i świszczący oddech.
Kiedy senior powinien iść do lekarza?
Niepowikłane przeziębienie spokojnie można leczyć w domu. Opiekunka pracująca w Niemczech powinna być jednak wyczulona na takie objawy, jak wysoka gorączka, duszności, silny kaszel, nieustępujący ból zatok i głowy. Jeżeli objawy przeziębienia u seniora utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie albo nasilają po kilku dniach, warto zgłosić się do lekarza. W przypadku osób starszych jest to szczególnie istotne. Ich organizm jest już osłabiony wiekiem i walką z chorobami przewlekłymi, dlatego leczenie przeziębienia może być dłuższe i trudniejsze. Lepiej więc nie dopuścić do powikłań, które jeszcze bardziej utrudniłyby powrót do zdrowia.