Refluks żołądkowo przełykowy to dolegliwość, na którą cierpi niemal co piąta osoba. Każdego dnia dokuczliwe objawy utrudniają życie wielu ludziom. Być może wśród nich jest także Twój podopieczny. Jakiś czas temu pisaliśmy o objawach i przyczynach refluksu – dzisiaj skupimy się na diecie osoby chorej. Jak się bowiem okazuje, odpowiednie odżywianie to klucz do sukcesu przy chorobie refluksowej. Zapraszamy do lektury.
Refluks – krótka charakterystyka
Na początku przypomnijmy sobie, czym jest refluks żołądkowo-przełykowy. Specjaliści nazywają tak proces, w którym treść pokarmowa cofa się z żołądka z powrotem do przełyku. Wraz z nią do przełyku wracają także enzymy trawienne i sól, co powoduje nieprzyjemne objawy. Chory czuje palenie w przełyku, podrażnienie i ból. Dolegliwość ta występuje bardzo często, niezależnie od wieku; na refluks chorują także seniorzy. Czynniki zwiększające ryzyko choroby to na przykład:
- otyłość,
- cukrzyca,
- zaburzenia opróżniania żołądka,
- stosowanie używek (zwłaszcza alkoholu),
- zaburzenia hormonalne,
- u kobiet w wieku rozrodczym: ciąża.
Objawy refluksu mogą być różne i zależą od wielu czynników, w tym od innych chorób przewlekłych. Być może znasz niektóre z nich. Istnieją jednak i takie, które na pierwszy rzut oka trudno połączyć z refluksem. Warto jednak pamiętać, by nie próbować diagnozować seniora samodzielnie, ale zawsze skonsultować się ze specjalistą. Jeśli więc zaobserwujesz poniższe objawy, umów podopiecznego na wizytę. W ten sposób rozwiejesz swoje wątpliwości i będziesz mogła w prawidłowy sposób pomóc osobie starszej.
Jakie zatem są najczęstsze objawy choroby refluksowej? Przede wszystkim opisywane już wcześniej cofanie się treści pokarmowej do przełyku. To powoduje uczucie pieczenia w gardle i za mostkiem, powszechnie nazywane zgagą. Dolegliwości nasilają się przy schylaniu, ucisku, leżeniu na wznak oraz przy podnoszeniu do pozycji siedzącej. Chorzy skarżą się też na ból w klatce piersiowej i kwaśne odbijanie. W niektórych przypadkach można zaobserwować suchy kaszel, chrypkę i uczucie spływania wydzieliny po tylnej ściance gardła. Każda z powyższych dolegliwości wymaga konsultacji z lekarzem, najlepiej gastrologiem – zwłaszcza, jeśli dołącza do nich ból przy przełykaniu, nagłe chudnięcie czy krwawienie z przełyku.
Co jeść przy refluksie?
Choroba refluksowa wymaga leczenia. Jeśli chory ją zbagatelizuje, będzie cały czas się rozwijać, a to może prowadzić do poważnych powikłań. Najgroźniejsze z nich to zwężenie przełyku, krwawienie z przewodu pokarmowego, a także przełyk Barretta, czyli stan przednowotworowy. Jak tego uniknąć? Specjaliści zgodnie potwierdzają: najlepszym sposobem na leczenie refluksu jest włączenie leków, zdrowa dieta i prowadzenie zdrowego trybu życia. Warto wiedzieć, że nawet niewielkie zmiany w jadłospisie seniora mogą znacząco poprawić jakość jego życia. Jak zatem powinna wyglądać dieta przy refluksie? Przede wszystkim podawaj podopiecznemu posiłki częściej, ale niech będą one mniejsze. Zachęć seniora, by jadł powoli i dokładnie przeżuwał każdy kęs. Szybkie jedzenie powoduje połykanie większych ilości powietrza, które zwiększa ciśnienie w żołądku i powoduje nasilenie objawów.
Jakie produkty będą wskazane przy refluksie? Lekarze polecają zwłaszcza pieczywo typu graham i mieszane, chudy nabiał (mleko, jogurty, kefiry, maślanki), ryż, makaron, chude mięso (drobiowe, cielęce), a także chude wędliny. Chory może też jeść warzywa: szpinak, buraki, marchew, ziemniaki, kalafior. Potrawy przyprawiaj ziołami: bazylią, oregano, koprem włoskim, estragonem, rozmarynem, majerankiem. Jako deser możesz podać na przykład ciasto biszkoptowe z owocami. Zachęcaj podopiecznego do picia wody i ziołowych herbat, ale unikaj podawania mu naparu z mięty.
Wiesz już, co powinien jeść senior przy refluksie – ale czego unikać? Pamiętaj, że niektóre produkty mogą wzmagać dolegliwości. Są to na przykład produkty tłuste, pikantne, cebula, pomidory, owoce cytrusowe, czekolada, kawa, gruboziarniste kasze, mięta, alkohol i napoje gazowane. Poleca się też wykluczyć z diety sery (żółty, topiony, camembert czy brie), tłuste mięsa i drób (bekon, salami, kaczka, tłuste wędliny i pasztety). Niewskazane jest też jedzenie typu fast food.
Może się zdarzyć, że senior będzie dobrze reagował na produkt z listy „zakazanej”, a dolegliwości nasilą się po pozornie bezpiecznym posiłku. Warto więc obserwować podopiecznego i na podstawie wyciągniętych wniosków układać dla niego menu.
Refluks a opieka nad osobą starszą
Dieta to najważniejszy element leczenia i profilaktyki refluksu. Aby jednak objawy nie nawracały, warto też wprowadzić kilka zmian w stylu życia i żywienia seniora. Te zasady pozwolą Ci właściwie zadbać o zdrowie Twojego podopiecznego.
- Posiłki gotuj na parze, piecz w rękawie, gotuj w wodzie, duś. Unikaj smażenia i grillowania, gdyż potrawy przygotowane w ten sposób nasilają dolegliwości.
- Podawaj 5-6 niewielkich posiłków dziennie. Dzięki temu żołądek osoby starszej nie będzie przeciążony.
- Zachęcaj seniora, żeby jadł w wolnym tempie. Zaleca się, by posiłek trwał około 20 minut. Upewnij się, że podopieczny dokładnie gryzie pokarmy i nie spieszy się z żadnym kęsem.
- Po skończonym posiłku nie należy się kłaść. Pozycja leżąca sprzyja cofaniu się treści pokarmowej do przełyku. Jeżeli pracujesz w Niemczech jako opiekunka osoby leżącej, w porze posiłku i tuż po niej podnieś oparcie jej łóżka albo podeprzyj jej plecy poduszkami.
- Zadbaj o to, aby senior był aktywny fizycznie. Możesz w tym celu skontaktować się z lekarzem lub fizjoterapeutą i dobrać dla podopiecznego odpowiednie ćwiczenia.
- Namów osobę starszą do zakładania luźnej odzieży. Ucisk na brzuch, zwłaszcza po posiłku, może nasilać objawy refluksu. Po jedzeniu warto też poluzować pasek w spodniach.
- Skonsultuj się z lekarzem, który sprawdzi, czy przyjmowane przez seniora leki nie wzmacniają dolegliwości.
Czasami zdarza się, że mimo właściwej diety i stosowania się do zaleceń objawy nie ustępują. Wtedy konieczna jest wizyta u lekarza gastrologa. Specjalista dobierze odpowiednie leki, które podniosą komfort życia seniora. W niektórych przypadkach lekarze rozważają zabieg chirurgiczny, ale jest to ostateczność. Warto pamiętać, że refluks nie jest stanem zagrażającym życiu, ale może je znacznie utrudnić. Nieleczony natomiast prowadzi do poważnych powikłań. Rozwiązaniem jest stała współpraca z lekarzem i pilnowanie, by senior stosował się do zaleceń.