Demencja starcza to wyzwanie dla opiekunów. Zajmowanie się osobą ze schorzeniami otępiennymi nierzadko staje się codzienną walką z jej objawami. Warto zatem wiedzieć, co robić, gdy podopieczny nie chce współpracować. Dlaczego zachowuje się tak, a nie inaczej? Jak możesz go uspokoić i skłonić do jedzenia czy poddania się zabiegom higienicznym? Oto kilka zasad dotyczących opieki nad osobą z demencją.
Otępienie starcze a niechęć do jedzenia
Zdarza się, że osoba chora na demencję nie chce przyjmować pokarmów. Powodem są zwykle problemy z przeżuwaniem. Gdy schorzenie postępuje, uszkadza różne ośrodki w mózgu – w tym ten odpowiedzialny za żucie pokarmu. W tej sytuacji najlepszym wyjściem jest ostrożne, spokojne i troskliwe karmienie podopiecznego. Możesz podawać seniorowi produkty, których nie trzeba gryźć (jogurty, kisiele), ale nie powinny one być podstawą diety. Jeśli nie jesteś pewna, jak zbudować jadłospis dla osoby z demencją starczą, poradź się dobrego dietetyka. Do specjalisty warto wybrać się też wtedy, gdy senior zacznie tracić na wadze. Demencja u osób starszych wiąże się bowiem czasem z chudnięciem, bez względu na to, ile jedzą. Dlatego bardzo ważne jest, by na bieżąco sprawdzać wagę podopiecznego i w razie potrzeby podawać wysokokaloryczne pożywienie albo suplementy diety.
Demencja starcza: kiedy senior nie pozwala się umyć
Dbanie o higienę to podstawa – i seniorzy również to wiedzą. Jednak objawy choroby otępiennej zaburzają postrzeganie rzeczywistości. Podopieczny może nie rozumieć, dlaczego musi iść do łazienki, rozebrać się i stanąć pod strumieniem wody z prysznica. Często próby zdjęcia ubrania są przez nich postrzegane jako atak fizyczny, przed którym muszą się bronić. Jak sobie z tym poradzić? Przede wszystkim podejść do osoby starszej z cierpliwością i delikatnością. Postarać się zrozumieć chorego – demencja starcza sprawia, że świat staje się dla niego obcy i niebezpieczny. Opowiadaj i tłumacz, co właśnie robisz i co za chwilę się wydarzy. Dzięki temu senior poczuje się bardziej komfortowo. Zdarza się, że mycie i rozbieranie jest dla osoby starszej nieprzyjemne, gdyż kojarzy się z uczuciem zimna. Aby temu zapobiec, nagrzej łazienkę przed kąpielą. Niektórzy seniorzy mogą czuć obawę przed lejącą się z góry wodą i chcą zawsze widzieć, skąd ona leci. Dopilnuj też, żeby kąpiel zawsze odbywała się o tej samej porze. To sprawi, że mycie stanie się dla seniora częścią dobrze znanej, codziennej rutyny.
Opieka nad osobą starszą, która nie chce spać
Do zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia potrzebny jest nieprzerwany, trwający 6-8 godzin sen. Natomiast senior chory na demencję śpi przez 1-3 godziny, budzi się, jest aktywny przez kilka godzin i znów robi się senny. Proces powtarza się, często niezależnie od pory dnia lub nocy. Przez to zarówno osoba starsza, jak i opiekun są zmęczeni i rozdrażnieni. Co powoduje takie zachowanie seniora? Przyczyną są uszkodzenia w mózgu spowodowane przez chorobę. Zniszczeniu ulegają ośrodki odpowiedzialne za regulację rytmu dobowego. Jak można pomóc podopiecznemu? Wielu opiekunom przychodzi do głowy stosowanie środków nasennych. I chociaż na pierwszy rzut oka rozwiązanie to wydaje się dobre, w rzeczywistości takie nie jest. Leki mogą powodować zaburzenia zachowania, gwałtowne reakcje i dodatkowe pogorszenie pamięci.
Zamiast medykamentów zastosuj więc naturalne leczenie, czyli angażujące seniora aktywności. Zachęć podopiecznego do wyjścia z domu, zorganizuj spacer, wycieczkę, zapisz go na terapię zajęciową. W domu natomiast zamiast popołudniowych drzemek proponuj dopasowane do jego stanu zdrowia ćwiczenia fizyczne. Pamiętaj, żeby zakończyć je na cztery godziny przed porą snu.
Jak demencja starcza wpływa na potrzeby fizjologiczne?
Osoby chore na demencję stopniowo tracą kontrolę nad swoją fizjologią. Jest to stosunkowo wczesny objaw, bo występuje nawet 1-2 lata od pierwszych symptomów choroby. Warto wiedzieć, że jest to proces, który nie pojawia się nagle, ale narasta stopniowo. Na dodatek zahacza o sferę bardzo intymną. Dlatego seniorzy często nie chcą się przyznawać do tego, że coś jest nie tak. Jednocześnie czują się niepewnie w miejscach publicznych, a w końcu wolą pozostawać w domu. Ty, jako opiekun osoby starszej, możesz jej pomóc. Co jakiś czas dyskretnie przypominaj o korzystaniu z toalety – nawet wtedy, gdy podopieczny nie zgłasza takiej potrzeby. Nierzadko jednak to nie wystarcza i trzeba zacząć używać bielizny chłonnej. Dobrze jest zgłosić wcześniej taką potrzebę rodzinie i zawczasu przyzwyczaić seniora do korzystania z pieluch. Dziś na rynku można znaleźć bardzo dyskretne i niewidoczne wyroby, które pozwolą zachować higienę. Dzięki temu podopieczny będzie czuł się komfortowo.
Osoba z demencją może mieć problemy z mową
Kłopoty z mówieniem czy komunikacją to częste objawy otępienia starczego. Senior zapomina słów, traci wątek i wielokrotnie powtarza te same opowieści. Problem narasta stopniowo, a razem z nim frustracja podopiecznego. Opiekun natomiast czuje się poirytowany i w jakimś stopniu bezradny. Warto pamiętać, że mimo problemów z mówieniem i zapamiętywaniem senior nadal doświadcza uczuć i emocji. Dlatego unikaj poprawiania czy krytykowania, a także dyskusji z osobą starszą. Przyda się duża doza cierpliwości i umiejętność czytania gestów oraz ruchów podopiecznego.
Niezależnie od tego, na jakim etapie choroby znajduje się senior, dobrze jest zapewnić mu różne aktywności – fizyczne, intelektualne i społeczne. Niech będą zgodne z tym, co osoba starsza lubi robić. W ten sposób dostarczymy jej bodźców potrzebnych do tego, by jak najbardziej opóźnić rozwój demencji.