Roztaczanie opieki nad względnie sprawnym, kontaktowym podopiecznym jest stosunkowo proste. Co jednak, jeśli ten stan rzeczy nagle się zmieni? Osoby starsze często cierpią na choroby przewlekłe, a zaostrzenie objawów może pojawić się niespodziewanie. Być może konieczna będzie hospitalizacja albo nawet operacja. Senior, który wraca po niej do domu, może potrzebować bardziej specjalistycznej pomocy. Jak sobie poradzić w takiej sytuacji? Oto kilka porad, dzięki którym opieka po operacji stanie się łatwiejsza.
Częste zabiegi operacyjne u osób starszych
To, jaki zabieg operacyjny stanie się udziałem Twojego podopiecznego, zależy od wielu czynników. Najważniejszym jest jego stan zdrowia i indywidualne potrzeby. Wśród najczęstszych operacji u seniorów można wyróżnić operacje na sercu: zastawki, by-passy, rozrusznik, a także operacje stawów biodrowych czy wycięcia woreczka żółciowego. W niektórych przypadkach konieczne są operacje onkologiczne. Warto pamiętać, że w podeszłym wieku nie ma „łatwych” operacji. Każda może skończyć się potencjalnymi powikłaniami czy koniecznością dłuższego pozostania w szpitalu.
Psychika chorego seniora a opieka po operacji
Kluczową kwestią w opiece nad seniorem po operacji jest zadbanie o jego psychikę. Zabieg operacyjny to zawsze duży stres. Im więcej zależy od jego wyniku, tym napięcie się zwiększa. A kiedy już jest po wszystkim, pacjent musi jeszcze wrócić do sił i zdrowia. Ten proces może zająć nawet kilka tygodni. W tym czasie senior zwykle jest osłabiony i nie da rady wykonywać codziennych czynności. Ty, jako opiekunka pracująca w Niemczech, powinnaś wtedy zadbać o jego komfort i w razie potrzeby nieco zmienić Wasz tryb życia. Dzięki temu stres, który towarzyszył podopiecznemu przed i w trakcie pobytu w szpitalu, będzie się powoli zmniejszał.
Jak to zrobić? Przede wszystkim warto sobie uświadomić, że powiedzenie „nie ma jak w domu” ma dla seniorów specjalne znaczenie. Oni najlepiej czują się właśnie u siebie: tu są bezpieczni, tutaj znają każdy kąt, wiedzą, w której szafce jest ulubiony kubek i gdzie powinni sięgnąć, żeby znaleźć pilota od telewizora. W szpitalu, czyli obcym miejscu, często czują się niepewnie, wzrasta w nich niepokój i lęk. Dlatego już po operacji dobrze jest zapytać lekarza, kiedy pacjent będzie mógł opuścić szpital. Rozmawiaj też z podopiecznym o powrocie do domu, odliczajcie wspólnie dni i godziny. A w międzyczasie przygotuj dom (i siebie) na nowe wyzwania i obowiązki.
Rekonwalescencja po operacji: jak podopieczny sobie radzi?
Czas rekonwalescencji po zabiegu operacyjnym jest dla pacjenta najtrudniejszy. Wpływ przebytej operacji widać jak na dłoni: upośledzenie czynności ruchowych i zaburzenia funkcjonowania są powszechne wśród seniorów. Dzieje się tak dlatego, że organizm podopiecznego nie jest już tak wydajny, jak kiedyś. Ma mniejsze możliwości regeneracji i adaptacji do nowych warunków. Z tego powodu gojenie i zabliźnianie ran może trwać dłużej; tak samo przywrócenie sprawności fizycznej. Mówi się, że jeden dzień spędzony w łóżku przez seniora oznacza trzydniowy powrót do wcześniejszego stanu zdrowia – i jest w tym sporo prawdy. Niestety, często w wyniku operacji podopieczny musi przez jakiś czas leżeć. Warto więc dołożyć starań, by czuł się on w miarę możliwości dobrze i szybciej wracał do sił. Jak to zrobić? Na samym początku dobrze jest skonsultować się z lekarzem i poznać zalecenia dotyczące opieki nad leżącym seniorem. A jeśli osoba starsza jest w stanie usiąść, wstać i przejść parę kroków, zachęcaj ją do tego. Możesz wykorzystać specjalne pomoce rehabilitacyjne, jak kule, laskę czy balkonik. Wyjątkiem są na przykład operacje przepukliny albo rozległe rany pooperacyjne – w wyniku ruchu czy wysiłku szwy mogą się rozejść.
Konieczność leżenia wpływa także na samopoczucie psychiczne seniora. Często osobom starszym trudno pogodzić się z taką zmianą, zwłaszcza jeśli przed pobytem w szpitalu byli mobilni i aktywni. Dodatkowo opieka po operacji nierzadko zakłada pomoc osób trzecich, która dla seniora bywa trudna do przyjęcia. Chory traci poczucie sprawczości, dlatego może odmawiać współpracy czy nawet być nieprzyjemny. Pamiętaj: jego zachowanie wynika z choroby i frustracji. Daj mu odczuć, że nadal ma wpływ na swoją codzienność. Może wybierze razem z Tobą menu na następny dzień? A może jest w stanie sam umyć sobie zęby? Już drobne czynności wykonane samodzielnie pomogą podopiecznemu odzyskać pewność siebie.
Opieka po operacji, czyli żywienie i aktywność
Żywienie po operacji jest bardzo ważnym elementem rekonwalescencji. Niezbędna będzie konsultacja z lekarzem – podpowie, jaki rodzaj diety powinien stosować senior. W okresie pooperacyjnym zwykle zaleca się lekkostrawne potrawy, często miksowane i płynne, jak zupy, kremy, musy i soki. W niektórych przypadkach konieczne jest karmienie przez sondę. Jeśli podopieczny dochodzi do siebie po operacji przewodu pokarmowego, trzeba zachować szczególną ostrożność. Zawsze ważna jest odpowiednia podaż białka – pomaga odzyskać siły i zdrowie. W początkowym etapie rekonwalescencji można postawić na specjalistyczną żywność medyczną. W ten sposób dostarczysz podopiecznemu wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Warto też przygotować się na problemy trawienne, brak apetytu, bóle brzucha, kłopoty z gryzieniem i przełykaniem, zaburzenia smaku, wymioty, biegunkę. Zdarza się też, że senior nie jest w stanie jeść samodzielnie.
Ostatnim elementem pomagającym w powrocie do zdrowia po operacji jest aktywność fizyczna. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, organizm podopiecznego może regenerować się dość długo. Czas ten wydłuża się jeszcze bardziej, jeśli senior jest unieruchomiony w łóżku. Dobrym sposobem jest zapytanie lekarza o ćwiczenia, jakie mógłby on wykonywać. Być może pomógłby też masaż wykonywany przez fizjoterapeutę? A gdy już specjalista pozwoli, by osoba starsza wstawała, zachęcaj ją do tego codziennie. Przejdźcie się razem po pokoju, potem wyjdźcie do kuchni czy łazienki, a następnie na krótki spacer. Nie staraj się przyspieszyć rehabilitacji – niech wszystko toczy się swoim rytmem. Na tym etapie ważny jest każdy ruch. Nawet krótka aktywność poprawi krążenie, wzmocni mięśnie i pozytywnie wpłynie na psychikę seniora. Nie zapominaj również o kontrolnych wizytach u lekarzy.