Udar mózgu u seniorów jest dość częstym przypadkiem. Powodem jest sam podeszły wiek, ale też złe odżywianie czy ogólne zaniedbanie zdrowia. Jeżeli Twój podopieczny przeszedł udar niedokrwienny mózgu, potrzebuje specjalnej opieki. Jak zatem rozpoznać udar i co robić później, by osoba starsza mogła odzyskać choć część sprawności?
Udar mózgu u seniora: na jakie objawy zwrócić uwagę
Warto wiedzieć, że udar mózgu jest rezultatem nieprawidłowego przepływu krwi w mózgu i idącego za tym nagłego niedotlenienia. Może tu dojść do wylewu krwi do mózgu, zakrzepu albo zatoru żylnego. Jeśli komórki mózgu nie otrzymają tlenu, przestają funkcjonować. W efekcie można zauważyć następujące objawy udaru:
- nagłe zaburzenia widzenia,
- kłopoty ze składaniem zdań, niewyraźne mówienie,
- problemy z utrzymaniem równowagi, chwiejny krok,
- niedowład mięśni, zwykle po jednej stronie ciała (opadająca powieka, kącik ust, niemożność poruszania ręką),
- zaburzenia czucia twarzy i poszkodowanej udarem części ciała,
- intensywny, nagły ból „bez powodu”.
Dobrze jest więc obserwować swojego podopiecznego – zdarza się, że część objawów udaru mózgu zrzuca się na karb podeszłego wieku. Bądź więc czujny i jeśli zauważysz podejrzaną zmianę w zachowaniu seniora, nie bagatelizuj swoich podejrzeń. Wezwij pogotowie i przystąp do udzielenia pierwszej pomocy przy udarze mózgu:
- Jeśli podopieczny jest przytomny, ułóż go w pozycji, która jest dla niego komfortowa. Gdy doszło do utraty przytomności, wybierz pozycję bezpieczną (boczną ustaloną).
- Jeżeli poszkodowany nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową.
- Przed przyjazdem karetki zgromadź w jednym miejscu dokumentację medyczną seniora i listę przyjmowanych przez niego lekarstw. Bardzo istotną informacją będzie to, czy osoba starsza ma przepisane leki zmniejszające krzepliwość krwi.
- Postaraj się ustalić jak najdokładniej, kiedy wystąpiły pierwsze objawy udaru.
- Nie podawaj poszkodowanemu jedzenia ani picia.
Pamiętaj: im szybciej udzielisz pomocy podopiecznemu, tym większą szansę ma on na wyleczenie.
Postępowanie po przebytym udarze mózgu
Osoby starsze, które przebyły udar mózgu, wymagają leczenia, rehabilitacji, a także zmian w rytmie opieki. Może się okazać, że bez regularnej pomocy fizjoterapeuty senior nie będzie w stanie odzyskać sprawności. Warto też wiedzieć, że wystąpienie jednego udaru sprawia, iż sytuacja może się powtórzyć. Zwykle osoby starsze są tego świadome, dlatego czują się zagubione, zestresowane i zaniepokojone. Trzeba je więc wesprzeć także psychicznie. Cierpliwość, wsparcie i współczucie – tego potrzebuje teraz Twój podopieczny. Ponadto ważna jest zmiana stylu życia na taki, który zapobiegnie kolejnemu udarowi. Dobrze jest skupić się na pracy nie tylko fizycznej, ale i umysłowej. Jak to zrobić?
Pierwszy krok to trening pamięci, który będzie przypominał mózgowi o tym, że trzeba intensywnie pracować. Drugim jest ustalenie nowej rutyny, obejmującej rehabilitację i danie seniorowi czasu, aby się do niej przyzwyczaił. Ostatni punkt to nagroda – coś, co pozwoli podopiecznemu myśleć pozytywnie i uwierzyć w siebie. Może to być nawet pochwała słowna, podkreślanie postępów i zachęcanie do dalszej pracy. Czas po przebytym udarze to okres dużej „plastyczności” mózgu. Chory może sporo zapamiętać i wyrobić sobie nowe nawyki, dlatego tak ważne jest szybkie rozpoczęcie rehabilitacji. Dzięki temu mózg jest w stanie „naprawić” uszkodzenia wywołane udarem. Do sukcesu potrzeba jedynie zgodnej współpracy podopiecznego, opiekuna i rehabilitanta.
Jak powinna wyglądać rehabilitacja po udarze?
Czego nie można robić po udarze mózgu? Przede wszystkim należy ograniczyć albo całkowicie odstawić nałogi (palenie papierosów, picie alkoholu). Powinno się też unikać spożywania soli kuchennej. Dzięki temu unormuje się ciśnienie krwi. Warto wprowadzić zmiany w diecie: senior po udarze powinien jeść więcej warzyw, owoców, a także niskotłuszczowych produktów mlecznych. Potrzebna będzie również regularna, niezbyt intensywna aktywność fizyczna 1-3 razy w tygodniu. Wystarczą ćwiczenia, które powodują przyspieszenie czynności serca albo pocenie: szybkie spacery, jazda na rowerze stacjonarnym.
Jako opiekun chciałbyś pewnie wiedzieć, ile trwa rehabilitacja po udarze mózgu. Jej długość zależy od wielu czynników, między innymi od rodzaju udaru, wieku seniora, chorób towarzyszących, rozmiaru uszkodzeń w mózgu czy czasu rozpoczęcia rehabilitacji. W lżejszych przypadkach trwa ona od 6 tygodni do pół roku, a w trudniejszych kilka lat, a nawet do końca życia. Jak więc nie stracić pozytywnego nastawienia? Obierajcie wraz z podopiecznym małe, krótkoterminowe cele. Niech sukcesem będzie samodzielne ubranie się, zjedzenie kanapki, umycie zębów. Nie szczędź seniorowi pochwał i motywuj go do dalszej pracy. Widoczne efekty zachęcą Was do kontynuowania terapii.