Choroba Parkinsona jest schorzeniem, które dotyka coraz młodszych osób. W szczególności jednak jest rozpowszechniona wśród seniorów. To podstępna choroba, często atakująca ludzi sprawnych fizycznie, aktywnych umysłowo, mających wiele planów na przyszłość. Niestety, tak zwany „Parkinson” jest schorzeniem przewlekłym, które potrafi na zawsze zmienić życie człowieka. Jego objawy to nie tylko charakterystyczne drżenie rąk. Wielu symptomów choroby Parkinsona nie widać gołym okiem, gdyż dotyczą psychiki chorego. Ten artykuł pozwoli Ci się z nimi zapoznać; dowiesz się też, co robić, gdy wystąpią.
Choroba Parkinsona: co to takiego?
Na samym początku warto dowiedzieć się, czym tak naprawdę jest choroba Parkinsona. Specjaliści opisują ją jako przewlekłą neurozwyrodnieniową chorobę ośrodkowego układu nerwowego. W jej rezultacie dochodzi do powolnych, nieodwracalnych zmian zwyrodnieniowych komórek nerwowych, zwłaszcza w istocie czarnej mózgu. Znajdujące się tam neurony są odpowiedzialne za wydzielanie dopaminy i melaniny. Konsekwencją jest więc niedobór tych składników. W zmienionych chorobowo obszarach można zaobserwować tak zwane ciała Lewy’ego, charakterystyczne dla chorób otępiennych. Schorzenie to wpływa głównie na układ ruchu, wywołując takie objawy, jak drżenie spoczynkowe, spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni, zaburzenia równowagi, upadki. Inne symptomy choroby Parkinsona to: zaburzenia mowy, pogorszenie pamięci, spowolnienie myślenia, problemy z koncentracją i orientacją w czasie oraz przestrzeni, a także objawy psychiczne. I właśnie tymi ostatnimi zajmiemy się w dzisiejszym artykule.
Nietypowe objawy choroby Parkinsona
Zanim jednak przejdziemy do opisywania objawów psychologicznych, przyjrzyjmy się jeszcze innym symptomom. Lekarze nazywają je „pozaruchowymi”, gdyż nie wpływają one bezpośrednio na układ ruchu seniora. Zaliczamy do nich między innymi zaparcia, zaburzenia snu i węchu. Chory skarży się na problemy z wyczuciem zapachu kwiatów czy potraw, a podczas snu staje się niespokojny, krzyczy, zachowuje się agresywnie. Niekiedy może mieć też trudności z zasypianiem albo ucinać sobie więcej drzemek w ciągu dnia. Te objawy mogą pojawić się nawet na kilka lat przed symptomami ruchowymi. U chorego seniora może też wystąpić ślinotok. Co ważne, nie dochodzi tutaj do nadprodukcji śliny, a raczej do problemów z przełykaniem. Osoby chore na Parkinsona często cierpią też na trudności w oddawaniu moczu, nadpotliwość czy hipotonię ortostatyczną. Na czym ona polega? Mówiąc krótko, jest to obniżenie ciśnienia tętniczego po przyjęciu pozycji pionowej. Chory wstaje z łóżka i po chwili następuje zasłabnięcie albo utrata przytomności.
Warto wiedzieć, że to właśnie objawy pozaruchowe są najbardziej uciążliwe dla chorego. To one powodują znaczący spadek jakości życia osoby z chorobą Parkinsona. Nierzadko sprawiają, że senior zaczyna izolować się od innych i zamykać w czterech ścianach własnego domu. Najwięcej szkód może tu wyrządzić depresja, która dotyka niemal połowy chorych na Parkinsona. Nie należy jednak zapominać o innych objawach psychologicznych, nie mniej szkodliwych, ale często bagatelizowanych.
Problemy psychologiczne osób chorych na Parkinsona
Postępujące problemy ruchowe, zamknięcie w domu, coraz mniej kontaktów z ludźmi – takie zmiany nie pozostają bez wpływu na psychikę seniora. Mogą pojawić się objawy schorzeń takich jak depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia pamięci czy nawet psychozy. Warto wiedzieć, że żadne z nich nie jest powodem do wstydu i każde można skutecznie leczyć. Kluczem do sukcesu jest właściwe i szybkie rozpoznanie choroby. Na co zatem, jako opiekunka seniora w Niemczech, powinnaś zwracać uwagę?
Choroba Parkinsona a depresja
Objawy depresji mogą pojawić się jeszcze przed wystąpieniem symptomów ruchowych. Równie często jednak zdarzają się w zaawansowanych stadiach choroby Parkinsona. Chory odczuwa nieokreślony, wewnętrzny niepokój i lęk, staje się drażliwy, poirytowany, a czasem odwrotnie – apatyczny. Za tego typu objawy łatwo jest obwinić postępującą chorobę Parkinsona. Dobrze jednak być czujnym, gdyż nie zawsze jest to jedyna przyczyna obniżonego nastroju. Depresja w wieku senioralnym często pozostaje nierozpoznana właśnie ze względu na niejednoznaczne objawy. A gdy już rozgości się na dobre w umyśle osoby starszej, zaczyna negatywnie wpływać na stan jej zdrowia.
Zaburzenia lękowe u chorego
Do nietypowych objawów Parkinsona zalicza się też zaburzenia lękowe. Mogą one przybrać formę ataków paniki albo fobii społecznej. Szacuje się, że ponad połowa chorych na Parkinsona cierpi także z powodu lęku. Niektóre objawy są powiązane z oddziaływaniem przyjmowanych leków, inne natomiast to psychologiczna reakcja na trudną sytuację, w jakiej znalazł się senior. Zwróć więc uwagę, jak zachowuje się podopieczny. Czy na co dzień towarzyszy mu trudny do opisania lęk? Czy nagle zaczął bać się sytuacji, które wcześniej lubił? Być może skarży się na uczucie duszności, zawroty głowy, kołatanie serca, zimne poty? Ważne jest to, że ataki lęku potrafią pojawiać się bez żadnego powodu – jego dociekanie często jest więc bezcelowe. Lepiej skupić się na tym, jak można pomóc seniorowi.
Problemy z pamięcią
Zdarza się, że choroba Parkinsona idzie w parze z pogorszeniem pamięci i zdolności poznawczych. Chory ma problem z zapamiętywaniem i odtwarzaniem informacji, a także z utrzymaniem uwagi. Trudno mu też zorientować się w czasie i przestrzeni. Podczas codziennego życia można zauważyć, że senior ma kłopot z myśleniem abstrakcyjnym i planowaniem. Dobrze jest więc skontaktować się z lekarzem, który podpowie, jak można ćwiczyć mózg podczas choroby.
Omamy, iluzje i urojenia a choroba Parkinsona
Gdy choroba Parkinsona osiągnie zaawansowane stadium, problemy psychologiczne zaczynają się pogłębiać. Pogarszająca się pamięć i zdolności poznawcze zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń psychotycznych. Na początku są to iluzje wzrokowe. Chory myśli, że cień jest człowiekiem, a pień wyrastający w ogródku to groźne zwierzę. Następnie pojawia się uczucie czyjejś obecności za plecami albo w pokoju obok. Z czasem iluzje zmieniają się w omamy wzrokowe lub słuchowe, a senior jest przekonany o ich prawdziwości. To prowadzi do wystąpienia urojeń. Nieleczone zaburzenia psychotyczne mogą urosnąć do rozmiarów utrudniających życie podopiecznemu i opiekunce.
Jak opiekunka pracująca w Niemczech może pomóc choremu podopiecznemu? Warto pamiętać o tym, że leczenie choroby Parkinsona powinno przebiegać wielotorowo. Leki, rehabilitacja ruchowa czy nowoczesne metody stymulacji mózgu to tylko jedna strona medalu. Dobrze jest więc zaproponować rodzinie seniora lub jemu samemu dopasowaną terapię psychologiczną. Specjalista udzieli wsparcia choremu i pomoże mu odzyskać poczucie sprawczości oraz dobry nastrój.