Zdrowy tryb życia to nie tylko pełnowartościowa dieta, regularne badania i sen. Niezwykle ważna jest także aktywność fizyczna seniora na świeżym powietrzu. W zimowych miesiącach łatwo o niej zapomnieć – chłód, śnieg, deszcz i lód zniechęcają do wychodzenia na zewnątrz. Warto więc dołożyć starań, by zimowe aktywności były przyjemne dla osoby starszej. Przedstawiamy kilka pomysłów, z których możesz skorzystać wraz z podopiecznym.
Aktywność fizyczna i jej korzyści dla seniora
Lekarze i fizjoterapeuci zawsze zalecają ruch, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Kluczem do sukcesu jest dopasowanie go do możliwości oraz kondycji seniora. Aktywność fizyczna ma znaczenie zwłaszcza u osób po 50 roku życia. Wtedy to ilość mazi stawowej obecnej w ciele zaczyna spadać, co powoduje tarcie i w efekcie dolegliwości bólowe. W ciele seniora zachodzi również szereg innych zmian. Wiele z nich może skutkować bólem stawów, kręgosłupa i przede wszystkim osłabieniem organizmu. Wszystko to sprawia, że osoby w podeszłym wieku nie mają ochoty na ćwiczenia fizyczne. Dla seniorów są one męczącym, bolesnym doświadczeniem. Jednak fizjoterapeuci zgodnie twierdzą, że odpowiednio dobrana, codzienna dawka ruchu może poprawić działanie organizmu na długie lata. Mimo wszystko przed podjęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym podopiecznego. Specjalista doradzi, jakie ćwiczenia wybierać, a których unikać, by nie pogorszyć stanu zdrowia seniora.
Podeszły wiek wcale nie musi być ograniczeniem dla ruchu. Aktywność fizyczna daje tak wiele korzyści, że warto postawić na nią nawet w przypadku osób starszych. Jeżeli dotąd Twój podopieczny ruszał się choć w minimalnym stopniu – na przykład chodził na spacery – będzie Wam obojgu łatwiej. Sprawność fizyczna przekłada się też na zdrowie umysłowe i psychiczne. Dzięki codziennej dawce ruchu, chociażby w formie terapii zajęciowej, zwiększa się koncentracja, jasność myślenia i wrażliwość. Sport redukuje też stres i napięcie.
Jakie jeszcze zalety ma aktywność fizyczna?
- Lepsza odporność organizmu,
- łagodniejszy przebieg chorób przewlekłych,
- mniejsze ryzyko wystąpienia innych chorób,
- złagodzenie dolegliwości bólowych,
- sprawniejsze działanie organizmu,
- uregulowany poziom cukru i cholesterolu,
- prawidłowa masa ciała,
- zmniejszenie ryzyka chorób nowotworowych.
Zimowe ćwiczenia fizyczne dla osoby starszej
Mroźne miesiące nie zachęcają do aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Oczywiście można wprowadzić do codziennej rutyny ćwiczenia w domu. Wystarczy rozłożyć matę lub koc i pomóc podopiecznemu w wykonaniu prostej gimnastyki. Jednak nawet najlepiej wykonane ćwiczenia nie zastąpią zwykłego spaceru. To dzięki przebywaniu na zewnątrz dotlenia się mózg, a aparat ruchowy staje się sprawniejszy. Niekiedy jednak sam spacer nie wystarcza, a zdrowie podopiecznego pozwala na wprowadzenie prostych dyscyplin sportowych dla osób starszych. Zimą szczególnym zainteresowaniem cieszą się:
- Narty biegowe – dużo spokojniejsze od nart zjazdowych, a na dodatek można na nich jeździć w płaskim terenie. Wystarczy wybrać się do miejskiego parku. Do uprawiania tego sportu potrzebna jest pewna kondycja, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by i osoba starsza rozpoczęła przygodę z biegówkami. Technika jazdy jest bardzo zbliżona do naturalnego chodu, a kijki pomagają zachować równowagę. Treningi na nartach biegowych wspomagają krążenie, działają pozytywnie na układ oddechowy i pracę serca. Dodatkowo nie obciążają stawów. Pierwszą lekcję warto przeprowadzić z instruktorem. Pomoże on chociażby dobrać narty do wzrostu, masy ciała i umiejętności.
- Nordic walking – wbrew pozorom śmiało można uprawiać ten sport także zimą. Tak samo, jak w przypadku nart biegowych, mamy kijki, które chronią przed upadkiem. Powinny one posiadać tak zwane „talerzyki”, dzięki którym nie zapadną się w głębszy śnieg. Wybierając się na spacer z kijkami, warto zadbać o odpowiedni ubiór. Seniorzy zwykle ubierają się cieplej, więc dobrze będzie pomóc podopiecznemu w wyborze ubrań. Sprawdzi się lekka, oddychająca, sportowa kurtka, polar i bielizna termiczna. Upewnij się, że osoba starsza ma ciepłe, wygodne buty, rękawiczki i czapkę. W ten sposób organizm seniora nie przegrzeje się ani nie wychłodzi. Taka aktywność fizyczna obniża ciśnienie krwi, poziom cukru i cholesterolu, a za to zwiększa wydolność układu krążenia.
- Spacer – to codzienna aktywność fizyczna, z której nie należy rezygnować nawet zimą. Wystarczy odpowiednio się ubrać. Zadbaj, by senior miał ciepłą kurtkę, a pod nią kilka cieńszych warstw odzieży. Przyda się też czapka, szalik, rękawiczki i obuwie z antypoślizgową podeszwą. Na spacer najlepiej wybrać godziny południowe, kiedy jest po prostu najcieplej. Mroźne powietrze pozytywnie wpłynie na odporność organizmu, a ruch pobudzi wydzielanie endorfin, czyli hormonów odpowiedzialnych za nastrój.
O czym pamiętać przy zimowych aktywnościach?
Przed rozpoczęciem jakichkolwiek ćwiczeń dobrze jest skonsultować się z lekarzem prowadzącym seniora. Niektóre choroby i dolegliwości mogą być bowiem przeciwwskazaniem do ruchu. Jest to chociażby tętniak aorty, wysokie nadciśnienie tętnicze czy krańcowa niewydolność krążenia. Dlatego dobrze jest, by specjalista określił, jaka aktywność fizyczna i w jakim wymiarze będzie odpowiednia. Być może potrzebna będzie też konsultacja z fizjoterapeutą, który pokaże, jak poprawnie wykonywać ćwiczenia. Dzięki temu senior uniknie bólu czy dyskomfortu.
Bardzo ważna jest także zbilansowana dieta. Sama aktywność niewiele zdziała, jeśli podopieczny nie będzie odżywiał się prawidłowo. Jak zatem powinien wyglądać jadłospis aktywnej osoby starszej? Istotna jest podaż zdrowych węglowodanów i białka. Na talerzu powinny więc lądować: pełnoziarniste pieczywo, kasze i makarony, chude mięso, ryby i nabiał. Ukoronowaniem posiłku będą świeże lub gotowane warzywa, a jako przekąskę możesz zaproponować owoce.
Praca w opiece nad osobą starszą to trudne zajęcie. Jesteś odpowiedzialna za dobrostan podopiecznego – a na niego składa się także kondycja czy samopoczucie. Zimą niełatwo jest namówić seniora do ruchu na świeżym powietrzu, ale warto próbować. Codzienna dawka aktywności fizycznej poprawi jego humor, a w wielu przypadkach także stan zdrowia.