Codziennie starasz się dbać o zdrowie: jesz regularnie, w miarę możliwości wysypiasz się i korzystasz z ruchu na świeżym powietrzu. Jeśli jest taka potrzeba, idziesz do lekarza i stosujesz się do jego zaleceń. Czy jednak tak samo dobrze dbasz o swoje zdrowie psychiczne? Pamiętaj: w zawodzie opiekunki seniora jest ono bardzo ważne. Codziennie mierzysz się z wieloma obciążeniami i stresem, a Twój nastrój wpływa nie tylko na Ciebie, ale i na podopiecznego. Jak zatem zadbać o siebie podczas zlecenia? Dzisiaj, w Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, nieco szerzej porozmawiamy na ten temat. Zapraszamy!
Praca w niemieckiej opiece to nie lada wyzwanie
Opiekunka jest osobą, która przebywa z seniorem przez większość doby. To ona bierze na siebie trudy codzienności, słucha podopiecznego i z nim rozmawia, jest dla niego pomocą i wsparciem. Gdy osoba starsza ma gorszy dzień, opiekunka także odczuwa jego skutki. Na dodatek musi ona zmagać się z dodatkowymi trudnościami, jak rozłąka z bliskimi czy pobyt w obcym kraju. Przede wszystkim jednak jej głównym (i najtrudniejszym) obowiązkiem jest codzienna opieka nad seniorem. Praca ta nie kończy się bowiem po 8 godzinach, ale trwa niemal cały czas. Jesteś odpowiedzialna za drugiego człowieka, który ma swoje przyzwyczajenia, a dodatkowo walczy z przewlekłymi chorobami. Niezbędne okazują się empatia, cierpliwość i wyrozumiałość, które zawsze, niezależnie od sytuacji, musisz w sobie znajdować. Z pracą opiekunki w Niemczech wiążą się też sytuacje stresowe, jak na przykład nagłe pogorszenie objawów choroby podopiecznego.
Nietrudno się więc domyślić, że praca w opiece obciąża – zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Lekarstwem na to jest miła atmosfera w domu podopiecznego. Kiedy spotykasz się z uśmiechem i wdzięcznością za wykonaną pracę, obowiązki stają się lżejsze i przyjemniejsze. Niestety, seniorzy nie zawsze są przyjaźnie nastawieni do opiekunki. Trudności w dogadaniu się z osobą starszą i jej rodziną, duża odległość od rodziny, pobyt na obczyźnie to czynniki, które mogą wpływać na Twoje zdrowie psychiczne. Zdarza się nawet, że pojawiają się objawy stanów depresyjnych czy wypalenia zawodowego.
Przeciążenie psychiczne a stres i depresja
Opiekunka zajmująca się seniorem jest zobowiązana do tego, by pozostawać w stanie gotowości do pomocy niemal przez całą dobę. Dla wielu osób oznacza to przebywanie w ciągłym napięciu psychicznym, które w dłuższej perspektywie jest trudne do wytrzymania. W efekcie zmniejsza się odporność na stres, a energia do działania również jest coraz niższa. Opiekunka ma poczucie, że nie jest w stanie sprostać postawionym przed nią wymaganiom. Problemem jest też sytuacja, w której zamiast podziękowań za włożony trud opiekunka dostaje pretensje.
Wszystkie te problemy mogą skutkować pojawieniem się pierwszych objawów depresji. Jak sobie z nimi radzić? Pierwszy krok to uświadomienie sobie, że taka przypadłość istnieje i że może dotyczyć również Ciebie. Drugi – spokojne przemyślenie, czy na pewno dasz sobie radę na obecnej szteli. Jeśli widzisz, że sprawia Ci ona duży problem, nie warto się męczyć. Zapytaj koordynatora o możliwość przeniesienia lub zatrudnienia drugiego opiekuna do pomocy. Nie zapominaj też o sobie. Chwila relaksu po ciężkim dniu to nie fanaberia, ale ważny element dbania o zdrowie psychiczne. I przede wszystkim rozważ konsultację ze specjalistą: psychologiem lub psychoterapeutą.
Innym, bardzo dobrze znanym opiekunkom problemem, jest stres. Może on być motywujący, ale tylko wtedy, gdy jest krótkotrwały i następują po nim okresy spokoju i wyciszenia. Gdy stres zaczyna Ci towarzyszyć na co dzień i wpływać na jakość wykonywanej pracy, pojawia się problem. A kiedy nawet urlop i spotkanie z bliskimi nie pozwalają odpocząć, to może być pierwszy znak rosnącego wypalenia zawodowego. Co można wtedy zrobić? Przede wszystkim jak najszybciej zareagować. Wypalenie zawodowe to proces, który składa się z kilku etapów. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i reagować na sygnały, jakie wysyła. Dużo zależy od Twojej psychiki. Jeżeli jest silna, objawy mogą pojawić się później. Najważniejszym krokiem będzie więc zadanie sobie pytania: czy mój smutek, złość, zniechęcenie, nie trwa zbyt długo? Jeśli odpowiedź brzmi „tak”, dobrze będzie skorzystać z profesjonalnej pomocy.
Jak opiekunka może dbać o swoje zdrowie psychiczne?
Kluczowym aspektem dbania o własną psychikę jest poznanie… samego siebie. Drugim – zauważenie tego, co aktualnie się z Tobą dzieje i zaakceptowanie własnych emocji. Każdy ma prawo mieć gorszy dzień, czuć psychiczne i fizyczne zmęczenie. Opiekunka, która wykonuje przecież bardzo odpowiedzialną pracę, może mieć poczucie wypalenia i zniechęcenia. Najważniejsze, by nie ganić siebie za własne uczucia czy emocje, ale zastanowić się, jak możesz sobie pomóc. Oto kilka sposobów, z których skorzysta nawet najbardziej zapracowana opiekunka.
- Odrobina snu – często zapominamy, że sen jest jedną z podstawowych potrzeb organizmu. Niewyspana opiekunka nie tylko jest rozdrażniona i spięta, ale też ma trudności ze skupieniem i efektywnością. Łatwiej więc o błędy, które w przypadku opieki nad drugim człowiekiem mogłyby się źle skończyć. Zatem następnym razem, kiedy senior utnie sobie popołudniową drzemkę, postaraj się pójść w jego ślady. Wystarczy 15-20 minut, by zregenerować się fizycznie i emocjonalnie.
- Relaks w samotności – ciągła gotowość do pomocy potrafi być dla opiekunki mocno obciążająca. Dlatego tak ważne jest, żeby znaleźć chwilę na odpoczynek. Zajmij się tym, co lubisz robić: obejrzyj telewizję, wyjdź na spacer, poczytaj książkę. Odciągnij myśli od codziennych trudów i skieruj je na coś przyjemnego.
- Rozmowa z rodziną albo przyjacielem – „wygadanie się” działa oczyszczająco. W jakiś sposób wyrzucasz z siebie nieprzyjemne emocje, a rozmowa z bliskim pozwala spojrzeć na sytuację z nieco innej strony.
- Codzienne, drobne przyjemności – wypij dobrą kawę, kup w cukierni ulubione ciastko lub pójdź do sklepu i wybierz sobie drobny prezent. Nagradzaj się za wykonane obowiązki – przecież Ty najlepiej wiesz, ile pracy w nie wkładasz.
O swoje zdrowie psychiczne warto dbać zawsze, niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdujesz. Oczywiście, czasami będzie to łatwiejsze, czasami trudniejsze. Nie zawsze jesteśmy w stanie zaakceptować obecną rzeczywistość – i to zupełnie normalne. Chodzi o to, żebyś w takiej chwili mogła działać, zmienić to, co Ci nie pasuje. A zdrowa psychika jest środkiem, który pomoże Ci ten cel osiągnąć.