Podeszły wiek wiąże się z wieloma dolegliwościami, a niektóre z nich potrafią znacznie utrudnić seniorowi życie. Przykładem jest chociażby przewlekły ból pleców – im dłużej się utrzymuje, tym bardziej obniża jakość życia podopiecznego. Jakie mogą być przyczyny bólu w plecach u osoby starszej? Czy zawsze odpowiadają za niego choroby kręgosłupa? Dowiesz się tego z dzisiejszego tekstu. Poznasz też ćwiczenia, które pomogą zwalczyć ból pleców u Twojego podopiecznego.
Przyczyny bólu pleców w podeszłym wieku
Zacznijmy od podstaw – w tym przypadku od podstawy kręgosłupa. Pierwszym jego odcinkiem jest odcinek lędźwiowo-krzyżowy. Ból w tym obszarze najczęściej jest spowodowany przyczynami mechanicznymi. Zalicza się do nich na przykład dźwiganie ciężkich przedmiotów, utrzymywanie pleców w nieprawidłowej pozycji czy przekroczenie dopuszczalnego zakresu ruchu. Schorzenia, które mogą się tutaj rozwinąć, to dyskopatia i zmiany zwyrodnieniowe. Seniorzy są szczególnie narażeni na te drugie – zwyrodnienia zwykle pojawiają się wraz z wiekiem. Najczęściej chorują osoby około 50.-60. roku życia. Senior coraz mniej się rusza, a to osłabia mięśnie kręgosłupa. W efekcie dochodzi do przeciążenia kręgów i tkanek, nieprzyzwyczajonych do dźwigania takiego ciężaru. Swoją „cegiełkę” dokłada też siedzący tryb życia. Pojawia się ból pleców, który niekiedy jest stały, innym razem przerywany. Zawsze jednak nasila się podczas ruchu lub stania.
Warto też wspomnieć o takich przypadłościach, jak kręgoszczelina i kręgozmyk. Pierwsze pojęcie oznacza przerwanie ciągłości kręgu. Ból występuje miejscowo, najczęściej po jednej ze stron pleców. Natomiast kręgozmyk powstaje wskutek przesunięcia jednego kręgu w przód. Objawem jest tutaj bolesność w dole pleców, co wielu seniorów określa jako ból krzyża.
Przejdźmy teraz do kręgosłupa szyjnego. Nieprzypadkowo wybraliśmy właśnie taką kolejność – ten odcinek plasuje się na drugim miejscu, jeśli chodzi o częstotliwość występowania bólu. Narzekają na niego przede wszystkim osoby prowadzące siedzący tryb życia czy te, które przez większość czasu pracowały lub pracują w pozycji siedzącej. Seniorzy, którzy ze względu na rozmaite schorzenia nie są zbyt aktywni fizycznie, również mogą być narażeni na ból kręgosłupa szyjnego. Dlatego dobrze jest zwracać uwagę na to, czy podopieczny siedzi w prawidłowej pozycji i zachęcać go do codziennej gimnastyki.
Jak leczyć ból pleców u podopiecznego?
Ćwiczenia na ból pleców co prawda pomagają w jego zwalczaniu, ale nie zawsze wystarczają, żeby go całkowicie wyleczyć. W niektórych przypadkach konieczna jest konsultacja z lekarzem albo fizjoterapeutą. Bądź szczególnie wyczulona na to, czy senior po treningach wciąż skarży się na ból. Jeżeli mimo dobrze dobranych ćwiczeń ból nie mija, a wręcz się nasila, jest to sygnał alarmowy. Wtedy warto zgłosić się do ortopedy, który zbada podopiecznego i sprawdzi, czy jego dolegliwości nie są spowodowane poważniejszym schorzeniem. Wielu opiekunów składa ból pleców na karb starzenia – i chociaż bywa normalną oznaką zmian w układzie kostnym, lepiej zachować ostrożność. Pamiętaj jednak, że każda osoba odczuwa ból inaczej i może być jej trudno opisać Ci, jak jest dokuczliwy.
Specjaliści starają się leczyć przyczynę bólu pleców, na nie tylko objawy. Oznacza to, że pacjent będzie musiał podjąć jakąś formę ruchu (oczywiście dopasowaną do jego możliwości i stanu zdrowia). Badania pokazują, że u niemal każdego (9/10) pacjenta w ciągu pół roku dochodzi do nawrotu bólu, a u jednej na trzy osoby jest on bardziej nasilony. Dlatego w leczeniu warto skupić się tym, by dolegliwości nie powracały. Lekarze uczą więc swoich pacjentów, jak wykonywać codzienne czynności bez szkody dla kręgosłupa. Nawet tak proste ruchy, jak siadanie, zakładanie butów lub podnoszenie różnych rzeczy, są istotne w procesie zdrowienia. Jeżeli senior zmieni swoje nawyki na zdrowsze, rehabilitacja i leczenie przyniosą lepsze skutki.
Ćwiczenia pomagają zwalczyć ból pleców
Podopieczny, którego bolą plecy, powinien regularnie ćwiczyć. Nie staraj się jednak samodzielnie układać harmonogramu treningów. Niewłaściwe dopasowanie ćwiczeń lub ich intensywności może nasilić ból. Dobrym wyjściem będzie konsultacja z fizjoterapeutą. Specjalista dobierze seniorowi trening, który poprawi elastyczność stawów, zwiększy siłę mięśni i pomoże utrzymać zdrową postawę ciała, a także zmniejszy ryzyko kontuzji. Jakie ćwiczenia na ból pleców będą odpowiednie w podeszłym wieku?
- Rozciąganie kręgosłupa: senior nachyla się do przodu, pozostawiając luźne ręce. Ćwiczenie można wykonywać siedząc lub stojąc.
- Chodzenie w miejscu: działa dobroczynnie nie tylko na kręgosłup, ale też na ogólną kondycję i układ krążenia.
- Rozciąganie boków ciała: podopieczny unosi jedną rękę nad głowę i pochyla tułów w przeciwnym kierunku.
Senior powinien ćwiczyć swoje plecy 3-5 razy w tygodniu przez około 20 minut. Regularny trening przyniesie mu ulgę w dolegliwościach bólowych. Nie należy też zapominać o codziennej dawce ruchu: spacerach, pracy w ogródku. W ten sposób osoba starsza zachowa ogólną sprawność, co przełoży się na mniejszy ból pleców.
Walka z bólem to nie tylko przyjmowanie lekarstw i fizjoterapia. To przede wszystkim zmiana codziennych nawyków. Ruch, zdrowa dieta i prawidłowa postawa pomogą seniorowi zmniejszyć dolegliwości i odzyskać radość z życia.