Wielu podopiecznych cierpi na choroby przewlekłe, które powinny być regulowane lekami. Jednym z zadań opiekunki seniora jest więc przypilnowanie, by ten codziennie zażył przepisaną dawkę lekarstw. Zdarza się jednak, że osoby starsze niechętnie biorą leki, a nawet odmawiają ich przyjmowania. W takiej sytuacji Tobie, jako opiekunce, przyda się duża doza cierpliwości i asertywności. Co zrobić, gdy leki dla seniora są jedynie przykrą koniecznością, której – według niego – najlepiej unikać? Podpowiedzi znajdziesz w dzisiejszym artykule.
Skąd u seniora niechęć do zażywania lekarstw?
Jednym z powodów odmawiania przyjęcia leków jest swoisty bunt przeciwko chorobie. Osoba starsza ma trudności z zaakceptowaniem swojego stanu zdrowia. Twierdzi, że wcale nie jest chora, a jej dolegliwości mają związek jedynie z podeszłym wiekiem. W takiej sytuacji ważne jest mądre wsparcie. Pozwól swojemu podopiecznemu „wygadać się”. Porozmawiajcie o emocjach, których doświadcza senior, o niepokoju i frustracji związanej z chorobą. Dzięki temu osoba starsza poczuje się bezpieczna, zrozumiana, a co za tym idzie, bardziej Ci zaufa. Będziesz więc mogła wytłumaczyć jej, dlaczego branie leków jest tak ważne. Jeśli jednak rozmowa nie przyniesie efektu, dobrze zwrócić się w tej sprawie do lekarza albo do osoby, która jest dla seniora autorytetem. Podopieczny może bowiem bać się skutków ubocznych lekarstw.
Osobną kwestią są leki dla seniora zmagającego się z demencją i chorobami otępiennymi. Podopieczny, który cierpi na zaburzenia świadomości i pamięci, może w ogóle nie orientować się, czy bierze lekarstwa i dlaczego. Taka sytuacja jest bardzo trudna dla opiekuna. Nawet jeśli rano uda się namówić osobę starszą do wzięcia leków, w południe może już nie być tak łatwo. Jak sobie z tym poradzić? Lepiej będzie odłożyć na bok wszelkie tłumaczenia i argumenty, a skupić się na prostych, łagodnych, ale i stanowczych komunikatach. Poproś seniora, by otworzył usta, połknął tabletkę i popił wodą. Możesz udać, że robisz to samo – podopiecznemu będzie łatwiej.
Niekiedy seniorzy unikają brania leków z prostego powodu – mają trudności z ich połknięciem. Fachowo nazywa się to zaburzeniami połykania, czyli dysfagią. Powodów dolegliwości może być wiele: duża liczba leków do zażywania, bariera psychiczna, suchość błon śluzowych. Przyczyną dysfagii mogą też być poważne choroby neurologiczne i nowotworowe, a także porażenia nerwowe. Jeśli występują zaburzenia połykania, dobrze będzie skonsultować się z lekarzem. Być może niektóre leki seniora można rozdrobnić albo zamienić na syropy czy krople. Na rynku istnieją również specjalne żele ułatwiające połykanie lekarstw, jednak ich użycie zawsze trzeba uzgodnić ze specjalistą.
Jak podać leki osobie, która nie chce ich brać?
Opieka nad osobą starszą, która odmawia przyjęcia lekarstw, nie jest łatwa. Często trzeba wykazać się kreatywnością i asertywnością. Oto kilka sprawdzonych metod – korzystają z nich Twoje koleżanki-opiekunki. Może zadziałają i u Twojego podopiecznego?
- Nagroda za wzięcie lekarstw: jeśli senior odmawia zażycia leków, powiedz mu, że otrzyma za to nagrodę. To, jaka ona będzie, zależy od upodobań osoby starszej oraz od Ciebie. Może obejrzenie ulubionego filmu po raz kolejny? Albo zagranie w ulubioną grę planszową? Jeżeli nie ma przeciwwskazań (chociażby cukrzycy), możesz obiecać seniorowi coś słodkiego, na przykład drobną czekoladkę albo cukierek. Słodycz pomoże zniwelować posmak lekarstwa w ustach.
- Właściwa pora: postaraj się podawać lekarstwa codziennie o tej samej godzinie. Dobrym pomysłem jest zrobienie tego zaraz po jakimś stałym wydarzeniu: jedzeniu, myciu lub drzemce. Podopieczny będzie wiedział, co za chwilę nastąpi i dzięki temu poczuje się bezpieczniej. Jeśli mimo wszystko odmówi przyjęcia leku, nie naciskaj, ale za 10-15 minut spróbuj jeszcze raz.
- Spokój i cisza: unikaj podawania lekarstw, gdy osoba starsza jest pobudzona, niespokojna czy nerwowa. Zadbaj o jej komfort, daj czas na uspokojenie, wyciszenie. Dobrze jest zasłonić okna i wyłączyć telewizor, aby ograniczyć nadmiar bodźców. Leki dla seniora przygotuj wcześniej – wyjmij tabletki z opakowań, odmierz syropy. Zbyt duża liczba opakowań lekarstw może stresować podopiecznego.
- Wspólne leczenie: jeśli bierzesz jakieś leki, zażywaj je razem z seniorem. Pozwoli mu to poczuć się pewniej, a oprócz tego chętniej powtórzy wykonane przez Ciebie czynności.
Jeżeli mimo wszystko opór ze strony podopiecznego jest duży, a Ty czujesz, że za chwilę poniosą Cię emocje, wyjdź na moment z pokoju. Weź głęboki oddech, uspokój swoje myśli i postaraj się przywołać na twarz uśmiech. Pamiętaj, że podopieczny powinien czuć się w Twoim towarzystwie bezpiecznie i pewnie. Jeśli Ci zaufa, będzie bardziej chętny do współpracy.
Czy wszystkie leki dla seniora są konieczne?
Osoby starsze często cierpią na wiele schorzeń i dolegliwości jednocześnie. Są stałymi pacjentami u lekarzy specjalistów, z których każdy przepisuje konkretne leki. Im więcej tabletek senior ma do zażycia, tym większy może być jego opór przed przyjmowaniem lekarstw. Jeżeli więc Twój podopieczny twierdzi, że „już za dużo tych leków”, utrzymuje, że ich ilość działa niekorzystnie na organizm – porozmawiaj z nim. Może uważać, że lekarze nie są w stanie go wyleczyć, nie mają pomysłu na kurację, więc przepisują kolejne leki. W tym momencie warto zgłosić się do lekarza prowadzącego podopiecznego. Specjalista przeanalizuje listę leków dla seniora i sprawdzi, czy część z nich dałoby się odstawić albo chociaż zmniejszyć dawkę. Być może okaże się, że wszystkie lekarstwa są konieczne. Wtedy warto poprosić lekarza, do którego osoba starsza ma zaufanie, by wytłumaczył jej, dlaczego przyjmowanie tych leków jest tak ważne i co może wyniknąć z ich odstawienia.