O starości mówi się niewiele. Często jest to okres życia, o którym chcielibyśmy zapomnieć – a przecież czeka on każdego z nas. Dobrze wiedzą o tym zwłaszcza osoby pracujące w opiece w Niemczech. Ich podopieczni to często osoby schorowane, mające problem z poruszaniem się i podstawowymi czynnościami. Taka starość jest trudna zarówno dla seniora, jak i dla jego opiekuna. Być może czułaś już bezsilność w obliczu tego, co działo się z osobą starszą. A czy zastanawiałaś się, jak starzenie wpływa na seniora?
Gdy podopieczny się starzeje…
Trudno określić, kiedy zaczyna się starość. Można zaryzykować stwierdzenie, że każdy starzeje się w swoim tempie, a proces ten dotyczy zarówno ciała, jak i umysłu. W mózgu zachodzą nieodwracalne zmiany, co wpływa na postrzeganie świata, myślenie i emocje. Seniorowi coraz trudniej jest przetwarzać informacje, zwłaszcza w dzisiejszym świecie, gdzie napływają one z każdej strony. Mózg nie jest w stanie zapamiętywać i uczyć się nowych rzeczy w takim tempie, jak wcześniej. Dlatego osoby starsze mogą zapominać pewne informacje, mylić imiona, nazwiska i nie pamiętać, gdzie odłożyły gazetę. Jednocześnie podopieczny łatwiej ulega emocjom, jest wrażliwy na krytykę, traktuje nowości z wyraźną rezerwą. Niektórzy seniorzy stają się uparci, niechętni do rozmów, zgryźliwi. Warto pamiętać, że wszystkie te zachowania wynikają ze zmian, jakie zachodzą w organizmie. Postaraj się więc nie brać ich do siebie, ale zrozumieć, co czuje Twój podopieczny.
Jak zmienia się senior w procesie starzenia?
- Problemy z pamięcią to najbardziej widoczna oznaka starzenia. Podopieczny może zapominać o tym, co jadł na obiad, ale ze szczegółami opowiada o swoim dzieciństwie.
- Seniorzy często martwią się „na zapas”. Nie lekceważ tego, ale okaż zrozumienie – jeśli osoba starsza czymś się martwi, oznacza to, że ta kwestia jest dla niej istotna.
- Osobom w podeszłym wieku towarzyszy strach: przed śmiercią, codziennymi trudnościami, samotnością. Bądź więc przy podopiecznym, zapewniaj go o swoim wsparciu. To z pewnością przyniesie mu ulgę.
- Senior tęskni za młodością, za czasami, które znał i rozumiał, gdy był w pełni zdrowia i sprawności. Trudno mu odnaleźć się we współczesnym świecie, gdzie wszystko jest skomputeryzowane, a ludzie pędzą przed siebie.
- Podopieczny traci poczucie bezpieczeństwa, zwłaszcza gdy w jego otoczeniu zachodzą jakieś znaczne zmiany. Opiekunka w Niemczech może być zdziwiona, że senior nie wita jej z radością – to jednak zupełnie naturalne. Trzeba dać osobie starszej nieco więcej czasu, by oswoiła się z nową sytuacją.
Inni ludzie to lekarstwo na starość
Zdarza się, że seniorzy czują się niepotrzebni. Mówią wtedy na głos: „chyba lepiej by wam było beze mnie, tylko sprawiam wam kłopot” – i to nie są tylko słowa, a prawdziwe uczucia oddziałujące na psychikę. Mimo tego osoby starsze chcą poczuć, że ktoś ich kocha, że jeszcze są potrzebne, ważne i dostrzegane. Dlatego podopieczny może na różne sposoby walczyć o zdobycie Twojej uwagi. Jeżeli stwierdzi, że nie poświęcasz mu wystarczająco dużo czasu, może źle się zachowywać lub prowokować sytuacje, w których go zauważysz. Może być złośliwy, niegrzecznie się do Ciebie odnosić, odmawiać współpracy, zaprzestać wykonywania czynności, które nie sprawiają mu problemu. Jak sobie z tym poradzić? Dobrze jest obdarzać seniora uwagą wtedy, gdy zachowuje się dobrze, a kiedy zaczyna sprawiać problem – ignorować jego zachowanie.
Lekarstwem na poczucie osamotnienia i odosobnienia są kontakty międzyludzkie. Zachęć więc podopiecznego, by nie ograniczał ich jedynie do Ciebie. Utrzymywanie znajomości z dawnymi przyjaciółmi, rodziną, sąsiadami pozwoli mu zachować dobre samopoczucie. Relacje z innymi korzystnie wpływają też na sprawność umysłową. Badania pokazują, że u ludzi zamkniętych w czterech ścianach, pozbawionych kontaktów z innymi, wzrasta ryzyko chorób otępiennych. Dopiero rozmowa, wymiana myśli i doświadczeń z innymi, pobudzała mózg do większej aktywności i do zachowania zdrowia. Zatem przekonuj osobę starszą do tego, by pielęgnowała więź z bliskimi. Dobrym pomysłem jest też wspólna aktywność umysłowa. Czytajcie na głos, rozwiązujcie krzyżówki i proste zadania matematyczne, grajcie w gry planszowe, słuchajcie muzyki. A może podopieczny będzie chciał nauczyć się kilku prostych słów po polsku? Nauka języka również doskonale ćwiczy mózg i opóźnia jego starzenie się.
Jak opiekunka osoby starszej może jej pomóc?
Wbrew pozorom starość nie jest wyrokiem, a jej objawy można nieco opóźnić. W jaki sposób? Oto kilka prostych metod do wykorzystania na co dzień.
- Po pierwsze, ruch. W zależności od możliwości podopiecznego będzie to spacer, lekka gimnastyka lub niezbyt intensywny sport, jak nordic walking czy pływanie. Ruch dotleni organizm, wzmocni mięśnie i podniesie ogólną sprawność seniora.
- Odpowiednie nawodnienie też jest ważne. Ludzie w podeszłym wieku często nie odczuwają pragnienia, zapominają o piciu wody. Twoim zadaniem jest przypominanie o tym seniorowi, stawianie w zasięgu jego ręki szklanki z wodą. Nawodniony organizm lepiej funkcjonuje, zmniejsza się ryzyko spadków ciśnienia lub omdleń.
- Właściwa, dobrze zbilansowana dieta to klucz do sukcesu. Osoby starsze często nie przykładają wagi do odżywiania, a ich menu jest jednostajne. Zachęć więc podopiecznego do kilku zmian. Niech na jego talerzu codziennie znajdują się świeże warzywa i owoce, pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryże, chude mięso i nabiał. Dzięki temu dostarczy organizmowi potrzebne witaminy i minerały, które go wzmocnią. Ważne jest, by nie unikać soli, ale znacznie zmniejszyć jej ilość.
- Regularne, profilaktyczne badania są bardzo potrzebne, zwłaszcza w podeszłym wieku. Kontrolowanie stanu zdrowia pozwala szybko zareagować, jeśli dzieje się coś niedobrego, a często nawet opóźnić pierwsze objawy starzenia się.
Starość jest nieunikniona, ale może być szczęśliwa. Jeżeli odpowiednio zadbasz o swojego podopiecznego, zwiększasz szanse na to, że długo będzie cieszył się dobrym zdrowiem.