Wbrew powszechnym przekonaniom, grzybica atakuje nie tylko osoby korzystające z basenów czy siłowni. Szczególnie narażeni na nią są także seniorzy – głównie z powodu obniżonej odporności i chorób, takich jak cukrzyca. Jak zatem rozpoznać i leczyć objawy grzybicy u osoby starszej, a przy okazji zadbać o swoje zdrowie?
Czym jest grzybica i jakie są jej objawy?
Grzybica – inaczej kandydoza – to choroba skóry. I chociaż jest stosunkowo łatwa w rozpoznaniu, to wachlarz jej symptomów jest bardzo szeroki. Może zaatakować różne narządy i tkanki, ale jej przyczyną zawsze są namnażające się komórki grzybów. Ciekawostką jest fakt, że spośród 250 tysięcy znanych gatunków grzybów za choroby odpowiada jedynie 200 z nich. Grzybicę wywołują dermatofity lub drożdżaki. Najczęściej spotyka się drożdżak o nazwie Candidia albicans, który odpowiada za drożdżycę skóry, błon śluzowych czy narządów wewnętrznych. Natomiast dermatofity atakują zazwyczaj stopy i paznokcie. Warto tutaj wspomnieć, że występują one powszechnie na skórze, we włosach i na paznokciach, ale nie zawsze są w stanie zainfekować organizm. Zwykle aktywują się w przypadku nagłego spadku odporności. Dermatofity lubią ciepłe i wilgotne środowisko. Doskonale czują się w przestrzeniach między palcami czy na podeszwie stopy, a także na skórze głowy. Czynnikiem wysokiego ryzyka jest tak zwana stopa cukrzycowa.
Infekcja grzybicza, przynajmniej na początku, może przebiegać zupełnie bez objawów. W niektórych przypadkach zmiany skórne pojawiają się dopiero po dłuższym czasie, gdy choroba przejdzie już w wyższe stadium. Typowe objawy grzybicy skórnej to: zaczerwienienie, wysypka, swędzenie. Z biegiem czasu skóra zaczyna się łuszczyć, a nawet pękać. To często powoduje ból i uczucie dyskomfortu. Natomiast grzybica paznokci u rąk czy stóp objawia się łamliwością i odbarwieniem płytki. Pojawiają się odcienie ciemnożółte, zielonkawe albo brunatne. W późniejszym stadium płytka staje się grubsza, nierówna, matowa, łatwiej się rozdwaja. Chory może skarżyć się na ból przy dotykaniu palców.
Grzybica u seniora: leczenie
Jak leczyć grzybicę u podopiecznego? Na infekcję wywołaną dermatofitami lekarze najczęściej stosują maści z terbinafiną. Jest to organiczny związek chemiczny, który ma za zadanie zniszczyć namnażającą się błonę komórkową grzybów. Blokując syntezę ważnego dla nich składnika, czyli ergosterolu, sprawia, że rozwój choroby zostaje zahamowany. W leczeniu grzybicy paznokci pomagają też preparaty z amorolfiną, cyklopiroksem, bifonazolem, a także szerzej znanym mocznikiem. Leki te stosuje się miejscowo, dlatego zazwyczaj są w formie lakieru albo płynu. Jeżeli grzybica jest już bardziej zaawansowana, lekarz może zadecydować o włączeniu dodatkowych, ogólnych leków przeciwgrzybiczych.
Również Ty, jako opiekunka seniora, możesz mu pomóc w walce z grzybicą. Pamiętaj, że rozdzielanie i podawanie leków to praca pielęgniarki Pflegedienst. Ty jedynie przypominasz osobie starszej o konieczności ich stosowania i pilnujesz, by przyjęła właściwą dawkę. Co zatem możesz robić na co dzień? Przede wszystkim czuwać, by choroba się nie zaostrzyła lub – po zakończeniu leczenia – nie nawracała. Zachęcaj więc podopiecznego do noszenia bawełnianych skarpetek. Materiał ten jest naturalny, a więc przepuszcza powietrze i zapobiega nadmiernemu poceniu się stopy. Brak wilgoci sprawi, że grzyby nie będą się namnażać. Oczywiście senior codziennie musi zakładać świeże skarpetki. Ważne są również buty i kapcie. Postaw na te z naturalnych materiałów, jak skóra, len, bawełna. Dobrym wyjściem będzie też obuwie sportowe, oddychające i wygodne jednocześnie. Zwróć szczególną uwagę na codzienną higienę stóp i dłoni. Po umyciu dokładnie wytrzyj je świeżym ręcznikiem. Zaleca się stosowanie ręczników jednorazowych lub bawełnianych – te drugie trzeba często prać w wysokiej temperaturze.
Niestety, grzybica często powraca. Dlatego po ustąpieniu objawów dobrze jest wyrzucić albo chociaż zdezynfekować buty, których senior używał w czasie choroby.
Jak zapobiec grzybicy u osoby starszej?
Grzybicę śmiało można zaliczyć do współczesnych chorób cywilizacyjnych. Na dodatek jest zaraźliwa, dlatego warto się przed nią chronić. Podczas sprawowania opieki nad chorym seniorem używaj jednorazowych rękawiczek. Dbaj nie tylko o higienę podopiecznego, ale również swoją i otoczenia. Dobrym pomysłem jest wyparzanie przedmiotów takich jak naczynia i sztućce, a także dezynfekowanie powierzchni. Skup się na miejscach, w których osoba starsza przebywa (prysznic, wanna, toaleta) i których dotyka (klamki, telefon, pilot od telewizora).
Aby dodatkowo chronić siebie i podopiecznego przed grzybicą, pamiętaj o:
- noszeniu „oddychających” butów, które zapobiegają poceniu się stopy,
- zakładaniu skarpetek z bawełny, włókien bambusa czy naturalnej wełny,
- częstej wymianie ręczników i praniu ich w wysokiej temperaturze,
- praniu i czyszczeniu dywanów oraz chodników,
- myciu i odkażaniu urządzeń sanitarnych,
- posiadaniu osobistych przedmiotów do pielęgnacji (nożyczek, pilnika, pęsety, tarki do stóp),
- dokładnym wycieraniu skóry po kąpieli,
- noszeniu kapci w domu.
Profilaktyka to jednak nie wszystko. Jeśli grzybica została już rozpoznana, trzeba podjąć wszystkie możliwe kroki, żeby ją wyleczyć. Warto pamiętać, że jest to choroba, która lubi nawracać. Dlatego nawet po zakończeniu leczenia trzeba dbać o to, by objawy znów się nie pojawiły. Działania profilaktyczne mogą więc okazać się bezcenne – zwłaszcza jeśli stosuje je zarówno senior, jak i opiekunka.