Choroby otępienne dotykają niemal 47 milionów ludzi na całym świecie. Każdego roku przybywa około 9 milionów chorych. Pierwsze objawy demencji czy choroby Alzheimera łatwo przeoczyć, zwłaszcza gdy są nietypowe. Schorzenia otępienne kojarzą się nam głównie z problemami z pamięcią czy gubieniem się w znanym otoczeniu. A jeśli u Twojego podopiecznego choroba Alzheimera objawia się inaczej? Na co zwracać uwagę i jak zareagować? Dowiesz się tego z dzisiejszego artykułu.
Jak może się objawiać choroba Alzheimera?
Standardowym symptomem choroby otępiennej jest zapominanie faktów, imion czy nazw przedmiotów. Chory nie potrafi też rozpoznać otoczenia. Jeśli takie objawy się pojawią, lekarze zwykle od razu podejrzewają otępienie. Diagnostyka Alzheimera jednak nie zawsze jest łatwa. Często senior po prostu zaczyna zachowywać się inaczej niż kiedyś, a rodzina i opiekunowie nie przywiązują do tego wagi. Wychodzą z założenia, że „to taki wiek”, „przejdzie mu”, „starość ma swoje prawa”. Niektóre zachowania owszem, wynikają z podeszłego wieku. Lepiej jednak uważać na nasilone symptomy, takie jak:
- Zachowania kompulsywne – chory czuje wewnętrzny przymus powtarzania jakichś czynności czy rytuałów. Może na przykład wciąż kupować w sklepie ryż, mimo że ma go w domu pełne szafki. Często spotykanym objawem jest też szybkie i łapczywe jedzenie.
- Zmiana poczucia humoru – podopiecznego nagle zaczęły śmieszyć rzeczy inne niż zwykle? Polubił czarny bądź absurdalny humor? Śmieje się wtedy, gdy inni są przerażeni – chociażby podczas oglądania wiadomości o wypadku samochodowym? To może być znak, że rozwija się choroba Alzheimera lub otępienie czołowo-skroniowe.
- Utrata empatii – jeżeli senior zawsze był współczującym, miłym człowiekiem, który każdemu służył wsparciem i radą, a teraz stał się zgryźliwy i oschły, może to świadczyć o rozwoju otępienia. Chory może używać obraźliwych słów i nie wiedzieć, że sprawia komuś przykrość.
- Brak poczucia wstydu – osoba starsza nie czuje zakłopotania, gdy powinna, i nie rozumie, że inni mogą je odczuwać.
- Nieprzestrzeganie norm społecznych czy prawa – chory może wypowiadać dwuznaczne komentarze czy przejawiać zachowania o podtekście seksualnym. W skrajnych przypadkach zdarza się, że osoba cierpiąca na otępienie kradnie towary w sklepie czy włamuje się do cudzego domu.
- Poważne luki w pamięci – i nie chodzi tu o zapominanie nazw przedmiotów. Ten objaw idzie dalej: chory nie pamięta też, do czego służy dana rzecz.
- Upadki – one również mogą być objawem otępienia. Badania pokazują, że chorzy na Alzheimera częściej ulegają upadkom. Winne są tutaj zaburzenia motoryczne i widoczny brak koordynacji (chory może nawet chodzić, zataczając się).
Choroba Alzheimera a utrata wagi
Otępienie to choroba, na skutek której komórki mózgowe stopniowo się uszkadzają i obumierają. W efekcie chory traci zdolność zapamiętywania, pogarszają się też jego funkcje poznawcze. To jednak nie koniec objawów. Demencja lub choroba Alzheimera często sprawiają też, że chory chudnie w niekontrolowany sposób. Powodem jest tutaj osłabienie apetytu lub jego całkowity brak oraz odmowa przyjmowania pokarmu. W efekcie osoba starsza nie dostarcza swojemu organizmowi wystarczającej ilości minerałów i składników odżywczych. Organizm powoli ulega odwodnieniu i wyniszczeniu. Dlaczego popularna choroba pamięci sprawia, że senior nie chce jeść? Przyczyną są zazwyczaj:
- zaburzenia połykania i apetytu,
- zapominanie o zjedzeniu posiłku,
- kłopoty z jedzeniem, używaniem sztućców, szykowaniem posiłków,
- apatia, niechęć do działania, stany depresyjne,
- zmiany metaboliczne w mózgu (według badań choroba Alzheimera wpływa na to, jak mózg reguluje procesy metaboliczne),
- problemy z komunikowaniem potrzeb (senior nie jest w stanie powiedzieć, że zgłodniał),
- niektóre leki przyjmowane w leczeniu choroby Alzheimera.
Senior chory na Alzheimera chudnie – co robić?
Opieka nad osobą, która nie chce jeść, jest trudnym zadaniem. Opiekunka powinna wykazać się spokojem, opanowaniem i cierpliwością. Warto pamiętać, że wszelkie kłopotliwe zachowania podopiecznego wynikają z jego stanu zdrowia. Dlatego staraj się zawsze pozostawić nieco więcej czasu w trakcie posiłku. Nie popędzaj seniora i nie zmuszaj go do zjadania całej porcji. A co zrobić, gdy osoba starsza w ogóle nie chce jeść? Jak najszybciej skontaktuj się z jej lekarzem prowadzącym. Jeśli senior nie przełknie ani kęsa, szybko może dojść do znacznego osłabienia, a w rezultacie nawet do zagrożenia życia.
Dieta osoby chorej na Alzheimera powinna być bogata w witaminy i minerały. Warto przygotowywać pełnowartościowe, dobrze zbilansowane posiłki. Aby były one bardziej kaloryczne, możesz dodać do nich produkty takie jak masło, oliwa z oliwek, orzechy, miód. Ale przede wszystkim pamiętaj o odpowiedniej ilości i wielkości posiłków: 4-5 dziennie, o mniejszej objętości. Senior chętniej zje obiad, gdy porcja będzie nieduża. Jeżeli podopieczny ma trudności z przełykaniem stałych pokarmów, podawaj mu zupy i zmiksowane potrawy. Wybieraj lekkostrawne produkty, które nie obciążą żołądka osoby starszej.
Nie zapominaj o tym, że zachowanie seniora jest podyktowane chorobą. On nie chce zrobić Ci „na złość” – nie jest świadomy tego, jak reaguje i jak się zachowuje. Oczywiście masz prawo czuć zniecierpliwienie, ale staraj się go nie okazywać. Podejdź do chorego ze zrozumieniem i dawaj mu wsparcie. Zachęcaj go, by jadł samodzielnie, nie przejmuj się, że nakruszy lub rozleje coś na blat stołu. Jeżeli nie jest w stanie tego robić, możesz karmić go po trochu łyżką. Przed posiłkiem wyłącz radio i telewizor, aby seniora nie rozpraszały dodatkowe bodźce.
Choroba Alzheimera znacznie ogranicza swobodę życia podopiecznego. Na dodatek odznacza się nietypowymi objawami, które trudno rozpoznać. Co może zrobić opiekunka? Przede wszystkim zgłoś się do lekarza, gdy tylko zauważysz coś niepokojącego w zachowaniu seniora. Pilnuj też, aby jego dieta była zdrowa i odpowiednio zbilansowana. Regularne kontrole lekarskie i dietetyczne, właściwie ułożone menu oraz troskliwa opieka ułatwią Wam obojgu zmagania z chorobą.