Opieka nad osobą starszą to w dużej mierze pomaganie jej w codziennych czynnościach. Jednak zadania opiekunki nie kończą się jedynie na myciu głowy podopiecznego i podawaniu mu obiadu. Niezwykle ważna jest także aktywizacja seniora. Pojęcie to nie zamyka się tylko w ćwiczeniach gimnastycznych. Jak się okazuje, osoba starsza może być aktywna na różne sposoby. Dowiedz się, jakie są rodzaje aktywizacji osób starszych i jak zachęcić podopiecznego do aktywności.
Aktywizacja seniora: jakie są jej rodzaje?
To, co rozumiemy pod pojęciem „aktywizacja seniora” jest działaniem wielokierunkowym, które docelowo podnosi jakość życia osoby starszej. Mówiąc krótko: dzięki różnego rodzaju aktywności senior stopniowo czuje się coraz lepiej, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Zadaniem otoczenia jest stworzenie mu warunków do tego, by mógł się rozwijać. Formy aktywizacji osób starszych można podzielić na trzy kategorie aktywności:
- fizyczna: gimnastyka, spacery, uprawianie sportów takich jak pływanie czy nordic walking;
- społeczna: uczestnictwo w zajęciach klubów seniora, spotkania grup wsparcia, rozmowy ze znajomymi i sąsiadami;
- umysłowa: pielęgnowanie pasji, czytanie, gry planszowe, uczenie się nowych rzeczy.
W każdej z powyższych kategorii znajdziesz wiele pomysłów, którymi możesz zainteresować podopiecznego. Chodzi bowiem o to, żeby dana czynność sprawiała mu przyjemność. Możliwości jest naprawdę dużo i tak naprawdę wszystko zależy od chęci i stanu zdrowia seniora. Osoba starsza może angażować się w działalność lokalnych grup społecznych czy fundacji, opiekować się wnukami, uprawiać własny ogródek, jeździć na rowerze, uczyć się języka obcego.
Osoba starsza w społeczeństwie
Wbrew pozorom, sposobów na aktywizację seniora poza domem jest naprawdę dużo. Do najpopularniejszych należą chociażby Uniwersytety Trzeciego Wieku. Jeżeli Twój podopieczny uwielbia zdobywać wiedzę na jakiś temat, będzie to dla niego okazja do ćwiczeń umysłowych. Na dodatek zyska możliwość spotykania się z innymi osobami w jego wieku. Innym pomysłem są kluby seniora, które zrzeszają osoby starsze z najbliższej okolicy. W nich seniorzy spędzają czas aktywnie i kreatywnie, chodząc do teatru, kina, opery, wyjeżdżając na wycieczki. Warto przemyśleć także wolontariat, zwłaszcza jeśli podopieczny czerpie radość z pomocy innym. Oczywiście należy dopasować formę pomocy do jego możliwości.
Społeczna aktywizacja seniora opiera się przede wszystkim na umożliwieniu mu bycia z innymi. Dzięki niej podopieczny może poznać nowe osoby, a jego świat nie zamyka się w czterech ścianach domu. Jako osoba starsza i doświadczona, bogata w mądrość życiową, jest dla innych pewnego rodzaju wzorem czy mentorem. W ten sposób wzrasta jego pewność siebie, a on sam czuje się potrzebny i zauważany.
Umysłowa aktywizacja seniora
Pora na rodzaj aktywizacji, który można przeprowadzać bez wyjścia z domu. Mowa tu oczywiście o aktywnościach umysłowych. Postaraj się, by Twój podopieczny jak najdłużej pozostał samodzielny. Jeśli potrafi wykonać jakąś czynność, pozwól mu na to, będąc w pobliżu i w razie potrzeby oferując pomoc. To da seniorowi poczucie sprawczości, a dodatkowo pozytywnie wpłynie na jego sprawność intelektualną i fizyczną. Warto też wspomnieć o kwestii wolnego czasu. Dopilnuj, żeby nie oznaczał dla podopiecznego siedzenia przed telewizorem. W zamian możesz zaproponować takie ćwiczenia umysłowe dla seniora, jak:
- Arteterapia – jest ona często organizowana w ramach spotkań seniorów. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by przeprowadzić ją w domu. Wystarczy kilka czystych kartek papieru bądź sztalugi oraz przybory do rysowania czy malowania. W zależności od tego, co senior lubi, może zająć się malowaniem farbami do papieru bądź tkanin, ozdabianiem albumów na zdjęcia, składaniem origami, a także takimi formami rozrywki jak decoupage czy kolorowanki dla dorosłych.
- „Retro” aktywności – jak na przykład szydełkowanie, haftowanie, robienie na drutach, szycie, wyplatanie koszy wiklinowych.
- Prace w ogródku – własnoręczne hodowanie kwiatów i roślin da seniorowi mnóstwo satysfakcji. Jeżeli podopieczny mieszka w bloku, dobrym pomysłem będzie zagospodarowanie balkonu.
- Gry planszowe i karciane – to dość często wymieniana aktywność umysłowa dla seniorów, szczególnie tych z demencją. Nie sposób jednak przecenić jej pozytywnego wpływu na mózg. Wspólnie z podopiecznym decydujecie, w co dziś zagracie: szachy, chińczyk, „Uno”? Warto wybrać grę z jasnymi zasadami i dużymi rysunkami oraz pionkami.
- Obsługa komputera – dobrym pomysłem jest pokazanie podopiecznemu, co może zyskać, korzystając z komputera i Internetu. Naucz go korzystać z najprostszych funkcji i otwierać przeglądarkę. W zakładkach możesz ustawić adresy stron informacyjnych czy witryn związanych z hobby seniora. Opowiedz o komunikatorach internetowych i zachęć seniora do rozmów online z rodziną. Nie zapominaj przy tym o zagrożeniach. Wytłumacz podopiecznemu, jak działają internetowi oszuści i przestępcy.
Podopieczny może być aktywny fizycznie
Aktywizacja seniora nie może się obyć bez aktywności fizycznej. To ona pozwala dbać o zdrowie, budować odporność oraz siłę mięśni i stawów. Tylko jaki sport dla seniora będzie najlepszy? Warto zacząć od ćwiczeń o niewielkiej intensywności. Szybszy spacer, rekreacyjna wycieczka rowerowa, a nawet ścieranie kurzu czy praca w ogródku nadadzą się idealnie. Jeśli zdrowie podopiecznego na to pozwala, można włączyć także intensywniejsze treningi. Będzie to chociażby nordic walking czy aqua aerobik. Nie zapominaj też o codziennej gimnastyce, która wzmocni mięśnie seniora. Jeśli nie jesteś pewna, na co podopieczny może sobie pozwolić, zapytaj lekarza albo fizjoterapeuty.
Osoby starsze chcą jak najdłużej pozostać samodzielne. Aktywizacja może w tym tylko pomóc. Zastanów się, jakie aktywności polubi Twój podopieczny i zaproponuj mu je. Być może w wolnej chwili będzie szydełkował, popołudniami wychodził do klubu seniora, a poranny spacer stanie się Waszym nowym zwyczajem? Pamiętaj, że aktywizacja seniora to klucz do jego lepszego samopoczucia. Aby tak się stało, trzeba dopasować aktywność do jego możliwości oraz zainteresowań.