Sezon na infekcje wirusowe już się rozpoczął. Staramy się więc chronić przed zachorowaniem zarówno siebie, jak i podopiecznych. Niestety, osoby starsze są o wiele bardziej narażone na choroby oraz ich powikłania. Szczególnie niebezpieczna jest grypa, która u seniorów często ma ciężki przebieg. Zlekceważona, może prowadzić nawet do zgonu pacjenta. Rozwiązaniem jest szczepienie na grypę. Dlaczego warto szczepić się na grypę w podeszłym wieku i kiedy to zrobić? Jak przekonać podopiecznego do szczepienia? Sprawdź!
Grypa i jej powikłania u starszych osób
Niestety, grypa jest podstępną chorobą i bardzo szybko się rozwija. W jednej chwili senior może czuć się znakomicie, a za kilka godzin leżeć w łóżku z rosnącą gorączką. Na dodatek to właśnie osoby po 50. roku życia są szczególnie narażone na wystąpienie powikłań po grypie. To one też częściej są wtedy hospitalizowane, a ryzyko zgonu wzrasta. Nie mówiąc już o tym, że grypa – sama w sobie – jest ciężką, męczącą dla organizmu chorobą. Wysoka gorączka, silny ból gardła i głowy, kaszel, bóle mięśni, dreszcze i osłabienie potrafią na kilka dni „wyłączyć” z życia nawet młode, zdrowe osoby. A jeśli dołożymy do tego podeszły wiek i choroby przewlekłe, sytuacja staje się poważna. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, u osób starszych częściej zdarzają się powikłania pogrypowe. Są to na przykład:
- zapalenie płuc (grypowe oraz wtórne bakteryjne. Do drugiego z nich dochodzi w końcowej fazie przebiegu grypy, gdy objawy zaczynają ustępować. U podopiecznego na nowo może pojawić się gorączka, kaszel i osłabienie, a także duszności i niewydolność oddechowa),
- angina paciorkowcowa,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- encefalopatia,
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego,
- zespół Guillaina i Barrégo,
- zapalenie osierdzia,
- niewydolność wielonarządowa,
- sepsa,
- zaostrzenie objawów chorób przewlekłych, jak astma, POChP, cukrzyca, choroby serca.
Komu lekarze zalecają szczepienie na grypę?
Szczepionka na grypę jest w tym momencie jedyną skuteczną bronią przeciw tej chorobie. Lekarze zachęcają, by szczepiły się zwłaszcza te osoby, które znajdują się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu grypy. Są to między innymi osoby powyżej 50 roku życia oraz te, które cierpią na przewlekłe schorzenia (niezależnie od wieku). Mowa tutaj na przykład o schorzeniach układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego, chorobach nerek, wątroby, układu nerwowego, układu krwiotwórczego, otyłości. Czynnikiem ryzyka są też schorzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca. Na szczególną uwagę zasługują tutaj osoby leczone lekami immunosupresyjnymi (w tym przeciwnowotworowymi). Warto wiedzieć, że do grupy ryzyka należą również osoby opiekujące się przewlekle chorymi podopiecznymi i mieszkające z nimi. Dobrze jest więc rozważyć też własne szczepienie na grypę – dla bezpieczeństwa swojego i seniora.
Coroczne szczepienie na grypę jest dobrą profilaktyką i chociaż nie chroni w stu procentach przed zachorowaniem, to znacznie zmniejsza ryzyko hospitalizacji oraz śmierci pacjenta. A to ryzyko u osób w podeszłym wieku jest większe. Choroby przewlekłe podnoszą je trzykrotnie; nie bez znaczenia jest też metryka seniora. Według badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych w ostatnich latach około 80% osób, które zmarło na skutek powikłań po grypie, miało więcej niż 65 lat. Zwykle powodem śmierci były zaburzenia sercowo-naczyniowe i płucne obserwowane w trakcie grypy. Ponad połowa osób w tej grupie wiekowej na skutek choroby trafiła do szpitala.
To prawda – każdy sezon epidemiczny jest inny i nie ma pewności, że dana osoba zachoruje na grypę. Liczby i statystyki są jednak nieubłagane. Na grypę umiera 1-5 na 1000 zarażonych osób. Śmiertelność w ogólnej grupie ludności wynosi więc 0,1–0,5%. W grupie osób po 65. roku życia ten współczynnik wzrasta do 1%. Warto więc zachęcić podopiecznego do zaszczepienia się. Badania udowodniły, że szczepienie pozwala uniknąć hospitalizacji z powodu zapalenia płuc i znacznie zmniejsza ryzyko śmierci na skutek powikłań pogrypowych.
Szczepionka na grypę: co powinna wiedzieć opiekunka
Grypy nie należy bagatelizować, zwłaszcza gdy dotyczy osoby w podeszłym wieku, cierpiącej na choroby przewlekłe. Warto chronić podopiecznego najlepiej, jak się da – dobrym rozwiązaniem będzie szczepionka. Seniorzy, którzy ukończyli 65 lat, powinni szczepić się co roku. Tylko w ten sposób będą mogli uniknąć powikłań czy hospitalizacji, a jednocześnie zbudują odporność na nowe rodzaje wirusów. Kiedy szczepić się na grypę? Niemiecki Instytut Roberta Kocha (RKI) zaleca okres od października do połowy grudnia. Odporność wykształca się bowiem do 2-3 tygodni po zaszczepieniu i trwa około 6 miesięcy. W ten sposób będziemy bezpieczni podczas szczytu infekcji, który przypada na okres grudzień-marzec.
Komisja ds. Szczepień w Niemczech proponuje, by seniorzy korzystali z mocniejszych szczepionek, niż osoby młode. W Biuletynie Epidemiologicznym 1/2021 firma STIKO uzasadniała tę decyzję faktem, ze organizm osoby starszej wolniej reaguje na szczepienie.
Wielu ludzi, w tym także seniorów, obawia się powikłań poszczepiennych. I chociaż niewielkie powikłania mogą wystąpić, to te poważniejsze, ciężkie zdarzają się bardzo rzadko. Najczęściej można zaobserwować ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, obrzęk utrzymujący się do 3 dni, a także objawy grypopodobne: ból głowy, gorączka, złe samopoczucie. Wszystkie te symptomy ustępują po kilku dniach i nie są sygnałem do zaprzestania szczepień. Kto zatem nie powinien korzystać ze szczepionek? Przeciwwskazaniem do szczepienia na grypę jest silne uczulenie na białko jaja kurzego albo na jakiekolwiek inne składniki szczepionki. Przeciw grypie nie powinny się szczepić również osoby cierpiące na zespół Guillaina-Barrégo, a także przeziębione, chore, z podwyższoną temperaturą. O ostatecznym zakwalifikowaniu do szczepienia zawsze powinien decydować lekarz.